Bændablaðið - 28.04.2022, Blaðsíða 2

Bændablaðið | Fimmtudagur 28. apríl 20222
FRÉTTIR
Mælingar OECD sýna mestu hækkanir
matvælaverðs á heimsvísu í yfir 30 ár
– Framleiðslukostnaður bænda hefur um leið aukist langt umfram afurðaverð
Hagfræðingur hjá ASÍ sagði
í kvöldfréttum Sjónvarpsins
sunnudaginn 24. apríl að verð
á mjólkurvörum og kjöti hafi
hækkað mun meira en verð á
innfluttri matvöru síðastliðið
hálft ár og fyrirtæki nýttu hverja
smugu til að hækka verð. Þessi
orð hafa vakið reiði meðal bænda
þar sem þau stangast algjörlega á
við verðþróun erlendis varðandi
kostnað við matvælaframleiðslu
og alþjóðlega verðlagsþróun á
undanförnum mánuðum.
Samkvæmt tölum Efnahags-
og þróunarstofnunar Sameinuðu
þjóðanna (OECD), þá hækkaði
matvælaverð í mars á heimsvísu að
meðaltali um 12,6% á milli mánaða.
Hefur matvælaverð aldrei hækkað
meira á milli mánaða síðan OECD
hóf slíkar mælingar fyrir meira en
þrem áratugum. Áhrifin eru mest í
þróunarlöndunum.
Samkvæmt tölum Matvæla- og
landbúnaðarstofnunar Sameinuðu
þjóðanna (FAO) sem ná allt til ársins
1990 er þar líka að sjá verulegar
matvælaverðshækkanir. Vísitala
matvælaverðs hefur síðan hækkað
um 19% það sem af er þessu ári,
að mestu eftir að Rússar réðust inn
í Úkraínu.
Víða um heim hafa yfirvöld gripið
til niðurgreiðslna á matvörum af
þessum sökum eins og í Egyptalandi
þar sem brauð er selt undir verði á
korninu sem fer í að baka það.
Bæði hvatt til aukningar
matvælaframleiðslu og
samdráttar hjá bændum
OECD hvetur bændur til að planta
meira til að auka matvæla fram-
leiðsluna en þar berjast menn við
þær þversagnir að skortur hefur
verið á áburði og orka og öll aðföng
hafa verið að hækka verulega í verði.
Það neyðir bændur til að draga úr
sinni framleiðslu sem leiðir aftur
til verðhækkana á matvælum. Þá
eykur það enn á vandann að bændur
í Bandaríkjunum, Bretlandi og
víðar um lönd hafa verið hvattir af
stjórnvöldum til að hætta framleiðslu
á landi sínu til að mæta umhverfis-
og loftslagsmarkmiðum.
ASÍ telur áhrif erlendra
kostnaðarhækkana óveruleg
Er þetta sérlega athyglisvert í ljósi
orða hagfræðings ASÍ, Auðar Ölfu
Ólafsdóttur, sem hefur umsjón með
verðlagseftirliti ASÍ. Fréttamaður
RÚV bendir á að töluvert hafi verið
rætt um verðhækkanir erlendis sem
geti leitt til þess að Íslendingar
flytji inn verðbólgu. Auður segir að
þvert á móti hafi verð á innlendri
framleiðslu hækkað meira en verð
á innfluttum mat. Verðhækkun á
áburði og bensíni geti skýrt þetta
að einhverju leyti. Auður telur hins
vegar markaðsbrest vera helstu
skýringuna. Hún nefnir íslensku
mjólkur- og kjötframleiðsluna
sérstaklega og segir:
„Á síðasta hálfu ári hefur verð á
kartöflum hækkað um 1,1%. Verð
á kjöti hefur hækkað um 7,6%.
Búvara án grænmetis hefur hækkað
langmest í verði. Þá er ég að tala um
mjólkurvörur, olíu og feitmeti en kjöt
líka. Fiskur hefur líka hækkað í verði.
Brauð og kornvara einhvers staðar
í miðjunni. Hins vegar erum við að
sjá að ávextir og grænmeti hefur
hækkað minnst í verði. [...] Skortur
á samkeppni vegna verndarstefnu
vegna hárra tolla. Heildsölu- og
smásöluverslanir þurfa að huga að
því að sýna samfélagslega ábyrgð
og fara eftir þeim lögum, reglum og
gildum sem gilda í þessu samfélagi
og nýta ekki hverja smugu til að okra
á almenningi.“
Gríðarlegar kostnaðarhækkanir
valda bændum vandræðum
Ekki þarf að leita lengra en til
Bretlands til að sjá að stórhækkun
framleiðslukostnaðar er að hafa
gríðarleg áhrif á framleiðslu land-
búnaðar afurða sem hafa hækkað
þar hlut fallslega meira í verði en
á Íslandi.
Í umfjöllun breska landbúnaðar-
ritsins Farmers Weekly þann
21. apríl síðastliðinn er fjallað um
samdrátt í landbúnaðarframleiðslu
vegna verðbólgu í aðkeyptum
aðföngum sem komin er í 24%. Þar
er líka sýnt fram á hvernig verðþróun
á framleiðsluvörum bænda er langt
frá því að halda í við kostnaðarverð.
Á meðan aðföng hafi hækkað í verði
um 24% hafi smásöluverðsvísitalan
á framleiðsluvörum bænda aðeins
hækkað um 5,6%. Að óbreyttu
mun þetta leiða til samdráttar í
matvælaframleiðslu.
Kartöflubændur koma sérlega illa
út úr þessu, en þar hefur orðið 2%
verðlækkun á síðustu sex mánuðum
á meðan kostnaðurinn hefur aukist
um 27%. Í mjólkurframleiðslu
nemur kostnaðaraukinn 21% en
hækkun á smásöluverði er 19%. Í
nauta- og lambakjötsframleiðslunni
nemur kostnaðaraukinn 21% en
smásöluverð hefur hækkað til
neytenda um 11%. /HKr.
Hæfniskröfur:
• Drifkraftur, samskiptahæfni og sjálfstæð vinnubrögð.
• Leiftrandi áhugi á landbúnaðartengdum málefnum.
• Þekking á vélum og tækjum er æskileg.
Einnig er tekið við umsóknum um skrif í lausamennsku.
Bændablaðið er málgagn bænda og landsbyggðar og kemur út hálfsmánaðarlega í
prentformi. Auk þess heldur blaðið úti vefsíðunni bbl.is.
leitar að liðsauka
Bændasamtök Íslands leita að öflugum einstaklingi í þéttan
starfshóp útgáfusviðs sem gefur út Bændablaðið. Starfið kallar
á mikla framtakssemi og metnað gagnvart ölmiðlun.
Starð felur í sér vinnslu á ölbreyttu efni tengdu landbúnaði, fyrir miðla
Bændablaðsins. Skilyrði fyrir starnu er mjög gott vald á íslensku ritmáli,
samskiptahæfni og framtakssemi. Færni í umbroti og tæknileg kunnátta
er mikill kostur.
• Menntun sem nýtist í star.
Upplýsingar um starð veitir Guðrún Hulda Pálsdóttir
gegnum netfangið gudrunhulda@bondi.is.
Umsókn um starð þarf að fylgja starfsferilskrá auk kynningarbréfs.
Umsókn, merkt Umsókn um starf hjá Bændablaðinu, berist eigi síðar
en 12.maí nk. á netfangið vigdis@bondi.is.
Guðrún Hulda Pálsdóttir hefur
verið ráðin til að ritstýra Bænda­
blaðinu og tekur við af Herði
Kristjánssyni þann 1. júní
næstkomandi. Hún er fyrsti
kvenritstjóri blaðsins frá stofnun
þess árið 1995.
Guðrún Hulda hefur starfað á
Bændablaðinu síðastliðin sjö ár
sem blaðamaður, auglýsingastjóri
og umsjónarmaður Hlöðunnar,
hlaðvarpi Bændablaðsins.
Hörður tók við ritstjórnar taum-
unum í byrjun árs 2011 og undir
hans stjórn hefur velgengni blaðsins
aukist jafnt og þétt.
Sterk staða Bændablaðsins
„Staða Bændablaðsins er sterk
því lesendur vita að þeir geta
gengið að innihaldsríkri umfjöllun,
óvæntri þekkingu og mikilvægum
upplýsingum, auk þess sem blaðið
er vettvangur fyrir áhugaverð
skoðanaskipti. Ég mun halda áfram
þeirri vegferð sem Hörður hefur,
með þvílíkri natni og eljusemi,
leitt undanfarin ár. Við erum lítill
en samhentur hópur sem stöndum
að blaðinu og munum áfram miðla
upplýsandi fregnum af landbúnaði
og fjölbreyttum málefnum honum
tengdum á skýran og heiðarlegan
hátt,“ segir Guðrún Hulda.
Áður ritstjóri Eiðfaxa
Guðrún Hulda hefur 15 ára reynslu
í fjölmiðlum. Áður en hún kom til
starfa á Bændablaðinu starfaði hún
hjá tímaritinu Eiðfaxa sem ritstjóri
og blaðamaður og þar áður hjá
Morgunblaðinu. Guðrún Hulda er
með BA gráðu í bókmenntafræði frá
Háskóla Íslands og nam umhverfis-
og auðlindafræði á meistarastigi í
sama skóla.
Eitt víðlesnasta blaðið
Bændablaðið er eitt víðlesnasta
blað landsins. Það er gefið út hálfs-
mánaðarlega í 32.000 ein tökum, auk
þess sem vefurinn bbl.is er rekinn
undir því.
Blaðinu er dreift inn á öll lögbýli
en einnig er hægt að nálgast blaðið
á ýmsum almennum dreifingar-
stöðum eins og á bensínstöðvum
og í verslunum. /smh
Bændablaðið:
Guðrún Hulda Pálsdóttir ráðin
ritstjóri og tekur við 1. júní
Guðrún Hulda Pálsdóttir.
Færeyingar héldu fánadag sinn hátíðlegan 25. maí og buðu gestum að taka þátt í athöfn á Kjarvalsstöðum í
Reykjavík. Forsætisráðherra Færeyja, Bárður Á Steig Nielsen, flutti þar ræðu og lýsti sögu færeyska fánans sem
átti 100 ára afmæli 2019. Fjallaði hann einnig um náin samskipti Íslendinga og Færeyinga og sem dæmi um það
upplifðu Færeyingar sig heima þegar þeir kæmu til Íslands og það sama mætti segja um Íslendinga sem færu til
Færeyja. Guðni TH. Jóhannesson, forseti Íslands, flutti þar einnig ræðu og fjallaði m.a. um fánasögu Íslendinga
og góð samskipti þessara nánu frændþjóða. Við þessa athöfn spilaði færeyska tónlistarkonan Guðrið Hansdóttir
þrjú lög og boðið var upp á þjóðlegar færeyskar veitingar. Mynd / Hörður Kristjánsson
Aðildarríki OECD.
Stórhækkanir á orkukostnaði, áburðarverði og öllum aðföngum til landbúnaðarframleiðslu er að leiða til hækkana
á matvælaverði um allan heim. Mynd / Unsplash
Kemur næst út
12. maí