Skessuhorn - 15.09.2021, Blaðsíða 35

MiðVikudaGuR 15. SepteMBeR 2021 35
Pennagrein Pennagrein
Pennagrein
Áform um lagningu Sundabraut-
ar hafa verið ein mesta sorgarsaga
samgöngumála á Íslandi um árabil.
Meirihluti borgarstjórnar í Reykja-
vík virðist á köflum hatast við verk-
efnið. Með öllum ráðum er þvælst
fyrir að það geti orðið að veruleika.
Smáhýsi eru byggð í veglínu braut-
arinnar, bíllaust hverfi í jaðri henn-
ar, landinu undir heppilegustu teng-
ingu brautarinnar við Sæbraut var
úthlutað til verktaka og svo mætti
lengi telja. Steininn tók svo úr þeg-
ar borgarstjóra tókst að plata sam-
gönguráðherra til að undirrita enn
eina viljayfirlýsinguna um að tefja
framgang málsins. Ráðherrann átt-
aði sig ekki á því að hann hefði ver-
ið plataður fyrr en pawel Bartoszek,
formaður skipulags- og samgöngu-
ráðs Reykjavíkurborgar, borgar-
fulltrúi Viðreisnar (flokkur sem á
hátíðisdögum segist vera fylgjandi
lagningu Sundabrautar) sagði all-
sendis óvíst hvort af Sundabraut
yrði, sú ákvörðun yrði ekki tek-
in fyrr en að aflokinni „félagshag-
fræðilegri“ greiningu sem einhver
Borgarlínusérfræðingurinn verður
eflaust látinn framkvæma. Málið er
sem sagt í harðafrosti undir forystu
formanns Framsóknarflokksins.
en það er til leið til að færa verk-
efnið inn á braut framkvæmda.
Sundabrautin er nátengd sam-
göngusáttmála höfuðborgarsvæð-
isins, þó að hún sé ekki hluti af
framkvæmdaáætlun sáttmálans, þá
segir í sáttmálanum að; „Við út-
færslu verkefna framkvæmdaáætl-
unarinnar verði sérstaklega hug-
að að greiðri tengingu aðliggjandi
stofnbrauta svo sem Sundabraut-
ar inn á stofnbrautir höfuðborgar-
svæðisins.“ Í framhaldsnefndar-
áliti meirihluta fjárlaganefndar,
þegar heimild var veitt til að stofna
opinbert hlutafélag sem fékk nafn-
ið Betri samgöngur ohf. segir síð-
an: „Hvað tengingu við Sundabraut
varðar þarf að vinna skipulag henn-
ar og Sæbrautarstokks í samhengi,
enda má líta á Sæbrautarstokk sem
fyrsta áfanga Sundabrautar.“ Og
áfram í framhaldsnefndarálitinu:
„Nauðsynlegt er að hafa það í huga
að heildar-samkomulagið verður
því að ganga upp til að markmið
samkomulagsins náist. allar úr-
bætur og aðkoma ríkis og sveitar-
félaga eru því samvinnuverkefni og
framgangur samningsins byggist á
að greiða leið framkvæmda.“ Það
er því ljóst að sýn löggjafans er sú
að heildarverkefnið verði að ganga
upp. Reykjavíkurborg geti ekki val-
ið úr þau verkefni sem meirihlutan-
um þar hugnast að hleypa áfram.
Fjárveitingar til verksins eru því
bundnar þeirri forsendu að heildar-
sýnin gangi upp. Í dag er Reykja-
víkurborg ekki að standa við sinn
hluta af verkefninu. Á meðan sú er
staðan blasir við að aðrir þættir sam-
göngusáttmálans, svo sem Borgar-
línuævintýrið, verða að bíða.
Í málefnum Sundabrautar þarf að
nálgast Reykjavíkurborg eins og er-
lendu kröfuhafana við uppgjör sli-
tabúanna. Með kylfu og gulrót.
Bergþór Ólason
Höf. er oddviti Miðflokksins í
Norðvesturkjördæmi.
eitt sinn fengum við hjónin greidd-
ar út barnabætur með börnunum
okkar tveim sem við áttum þá (þriðja
barnið bættist við síðar). ekki man
ég hverjar upphæðirnar voru, en
bæturnar dugðu til að kaupa hnjá-
og olnbogahlífar fyrir dóttur okk-
ar, sem hafði nýlega eignast línu-
skauta og playmo-lögreglubíl fyr-
ir soninn. Þar með voru barnabæt-
urnar búnar og við héldum áfram
að reka heimilið eins og við vorum
vön, mánuð í senn frá einum launa-
tékka til þess næsta. Við vorum ekk-
ert hátekjufólk (grunnskólakennari
og leikskólakennari) en síður en svo
á lægstu tekjum heldur. Sennilega
einhvers staðar undir meðaltekjum
eins og þær voru þá.
Frá árinu 1990 hefur stuðning-
ur með hverju barni minnkað um
meira en helming hérlendis í hlut-
falli við landsframleiðslu. Á sama
tíma hafa nágrannalönd okkar við-
haldið sínum barnabótakerfum og
gætt þess að upphæðir barnabóta
skipti raunverulegu máli í heimil-
isbókhaldi venjulegs launafólks. Á
meirihluta þessa tímabils höfum við
Íslendingar búið við hverja hægri
stjórnina á fætur annarri og þessar
hægri stjórnir hafa einfaldlega látið
það gerast að bótakerfi ríkisins, þar
á meðal barnabætur, eru látin drag-
ast aftur úr almennri launa- og verð-
lagsþróun þannig að smám saman
verða þau að engu. Þetta eru dæmi-
gerðar aðferðir hægri manna til að
hækka skattbyrði lág- og millitekju-
fólks. Á sama tíma er skattbyrðinni
sífellt létt af þeim sem mest eiga, en
það er efni í aðra grein.
afleiðing þessarar þróunar er sú
að íslenska barnabótakerfið er nú
ekkert annað en sérkennilega út-
færð fátækrahjálp. Skerðingarmörk
liggja mjög lágt og skerðingarhlut-
föll eru há með þeim afleiðingum
að byrjað er að skerða bæturnar um
leið og komið er upp fyrir lægstu
laun á almennum vinnumarkaði og
þegar foreldrar ná meðalatvinnu-
tekjum er búið að skerða allar
barnabætur.
Þessi útfærsla á barnabótum lýsir
algeru skilningsleysi á því hvernig
velferðarkerfi eiga að virka og til
hvers þau eru. Þessi kerfi eru vissu-
lega til þess ætluð að jafna lífskjör
mismunandi hópa í samfélaginu,
en þau eru ekki eingöngu til þess.
Velferðarkerfi eins og barnabóta-
kerfið eru einnig til þess ætluð að
jafna stöðu ólíkra fjölskyldugerða
og ekki síður að jafna lífskjör fólks
yfir æviskeiðið. Öll vitum við að
ungt fólk sem er að eignast börn og
koma sér upp heimili glímir oft við
þungan heimilisrekstur með mikl-
um kostnaði. að auki er það ein-
faldlega þjóðhagslega hagkvæmt að
Íslendingar haldi áfram að eignast
börn. Náttúruleg fjölgun er nauð-
synleg nú þegar meðalaldur fer sí-
fellt hækkandi og mannfjöldapír-
amídi sem breikkar stöðugt að ofan
en mjókkar að neðan er vísbending
um ósjálfbæra þróun þjóðar. Það er
því hagur okkar allra að ungt fólk
eignist börn, og helst sem flest.
Barnabætur eru því fjárfesting í
heilbrigðri þróun þjóðar.
Þetta skilja nágrannar okkar á
hinum Norðurlöndunum. Í flest-
um þeirra eru barnabætur ein-
faldlega flatar upphæðir óháðar
tekjum. Í danmörku eru barnabæt-
ur tekjutengdar eins og á Íslandi, en
þar liggja skerðingarmörkin miklu
hærra í tekjudreifingunni og skerð-
ingarhlutfallið er umtalsvert lægra.
Á Íslandi fær meðaltekjufjölskylda
með tvö börn engar barnabætur
en annars staðar á Norðurlöndum
fengi sama fjölskylda um 50 þúsund
krónur á mánuði.
Samfylkingin ætlar að greiða
fullar barnabætur með öllum börn-
um til foreldra með allt að meðal-
tekjum (u.þ.b. 1200 þúsund á mán-
uði hjá pari eða 600 þúsund krónur
fyrir einstætt foreldri), þannig að
meðalfjölskylda með tvö börn, sem
nú fær engar barnabætur, fái 54
þúsund krónur í hverjum mánuði
og einstæðir foreldrar 77 þúsund
krónur á mánuði. einnig ætlum við
að hækka þak á greiðslur í fæðing-
arorlofi í samræmi við launaþró-
un og hækka fæðingarstyrk náms-
manna og foreldra utan vinnu-
markaðar í dæmigert neysluviðmið
félagsmálaráðuneytis.
Nái tillögur Samfylkingarinn-
ar fram að ganga munu fleiri njóta
barnabóta en áður og allar fjöl-
skyldur upp að meðaltekjum fá þær
óskertar og greiddar út mánaðar-
lega þannig að þær komi að raun-
verulegum notum í venjulegum
heimilisrekstri. Þannig endurreis-
um við stuðningskerfið fyrir barna-
fjölskyldur á Íslandi.
Valgarður Lyngdal Jónsson
Höf. er oddviti Samfylkingarinnar
í Norðvesturkjördæmi
Áhersla Sjálfstæðisflokksins á at-
hafnafrelsi og einstaklingsframtak
er grundvöllur þeirrar verðmæta-
sköpunar sem öll markmið sam-
félagsins um kröftugt velferðarkerfi
hvíla á. Þetta er sérstaða Sjálfstæð-
isflokksins.
Ég horfi á íslenskt samfélag og
þó vissulega séu hér óleyst verk-
efni þá er Ísland raunverulega land
tækifæra. Við viljum plægja jarð-
veg tækifæranna með sterkara vel-
ferðarkerfi, betri innviðum og sam-
keppnishæfara umhverfi sem styð-
ur við verðmætasköpun.
Jöfnun aðstöðumunar
og næstu skref
Full jöfnun dreifikostnaðar raforku,
sérstakt átak í þrífösun, lagabreyt-
ingar sem stuðla að lægra raforku-
verði og ljósleiðaravæðing eru dæmi
um árangur okkar á kjörtímabilinu
sem jafna aðstöðumun og stuðla að
auknum tækifærum, ekki síst á lands-
byggðinni.
Mikilvægustu stoðir okkar eru öfl-
ug mennta- og heilbrigðiskerfi sem
eru aðgengileg öllum óháð efna-
hag. en við þurfum líka að takmarka
fyrirferð ríkisins og leiðrétta þá sýn
sumra að hið opinbera sé alltaf best
til þess fallið að reka alla þjónustu.
Stærsta verkefni næsta kjörtíma-
bils er aukin verðmætasköpun og
aukin skilvirkni ríkisrekstrar á öll-
um sviðum. Nýsköpun er grund-
völlur aukinnar verðmætasköpunar
til framtíðar. Þess vegna höfum við
haft forystu um að stórbæta jarðveg
nýsköpunar með aðgerðum sem hafa
fallið í góðan jarðveg og eru þegar
farnar að skila áþreifanlegum ár-
angri. Hér á landsbyggðin stór tæki-
færi. Þess vegna stofnuðum við Lóu,
verkefnastyrki fyrir landsbyggð-
ina til að styðja við nýsköpun, efl-
ingu atvinnulífs og verðmætasköpun
sem byggir á hugviti, þekkingu og
nýrri færni – á forsendum svæðanna
sjálfra.
Trúverðug nálgun á
tækifæri orkuskipta
Norðvesturkjördæmi á líka risastór
tækifæri í grænni orkubyltingu sem
við eigum að nýta, okkur öllum til
heilla. Við ætlum að skipta út olíu
fyrir græna orkugjafa. Flokkar sem
tala fyrir loftlagsmálum en vilja ekki
kannast við þörf fyrir frekari auð-
lindanýtingu eru einfaldlega ekki
trúverðugir. Ný atvinnugrein get-
ur orðið til í kringum framleiðslu á
vistvænu eldsneyti framtíðarinnar.
en það skiptir máli þegar talað er
um nauðsyn þess að minnka losun og
hætta olíunotkun, að því sé þá svarað
hvaða orka á að koma í staðinn.
Sumir flokkar tala opinskátt um
að lausnin sé að loka stóriðju, sem
myndi þýða að stærstu vinnustöðum
kjördæmisins yrði lokað. Sjálfstæðis-
flokkurinn telur það fráleita stefnu.
Þvert á móti eru spennandi upp-
byggingartækifæri á Grundartanga
og víðar í bæði eldsneytisframleiðslu
og nýtingu á hita frá stóriðju sem
gæti nýst til húshitunar; þetta eru
tækifæri sem við styðjum heilshugar
og við viljum greiða götu þeirra.
Aukið frelsi til búsetu
Við sáum störf án staðsetning-
ar verða að veruleika í Covid. Þar
liggja mikil tækifæri fyrir Norð-
vesturkjördæmi, ekki bara í opin-
berum störfum sem hægt væri að
flytja heldur líka í einkageiranum.
Haraldur Benediktsson gerði gríð-
arlega vel í ljósleiðaraátakinu og því
erum við nú að horfa á raunveru-
legt frelsi til búsetu aukast mjög.
af sama meiði er nauðsyn þess
að stórbæta samgöngur í kjördæm-
inu. Þótt verið sé að stíga góð skref
gengur verkefnið of hægt, það finna
allir sem ferðast akandi um kjör-
dæmið. Við þurfum að leita fleiri
leiða til að byggja hraðar upp sam-
göngur í landinu, því samgöngumál
eru atvinnumál, byggðamál og líka
heilbrigðismál. Öflugt samgöngu-
kerfi er lífæð samfélagsins og for-
senda þess að búa til verðmæti,
færa heilbrigðisþjónustu nær fólki
og tryggja öryggi fólks. Við þurfum
að gera það sama í því hvernig við
nálgumst heilbrigðis- og öldrunar-
mál í dreifðari byggðum og samspil
sveitarfélaga við ríkisvaldið.
Ábyrg efnahagsstjórn er
lykilforsenda
Öll háleit markmið okkar um enn
betra samfélag hvíla á þeirri grund-
vallarforsendu að jarðvegur verð-
mætasköpunar verði ekki eyði-
lagður, heldur verði haldið áfram
að hlúa að honum. Það gerum við
með ábyrgri efnahagsstjórn, stöð-
ugleika, samkeppnishæfu starfs-
umhverfi og stuðningi við þau fjöl-
mörgu tækifæri til uppbyggingar
sem blasa við okkur.
Þórdís Kolbrún Reykfjörð
Gylfadóttir
Höf. er oddviti Sjálfstæðisflokksins
í Norðvesturkjördæmi, ráðherra og
varaformaður Sjálfstæðisflokksins.
Sundabraut strax.
Enga tafaleiki!
Barnabætur –
fyrir okkur öll
Plægjum jarðveg tækifæranna