Lögmannablaðið - 2022, Blaðsíða 30

30 LÖGMANNABLAÐIÐ TBL 01/22
FORMSKILYRÐI
KÆRU TIL MDE
OG ALGENG
MISTÖK VIÐ
FRÁGANG
HENNAR
RANNVEIG STEFÁNSDÓTTIR FV. LÖGFRÆÐINGUR MDE
hvort kæran uppfylli formskilyrði og hvort mál sé tækt til
efnismeðferðar. Skrifa skal læsilega og skiljanlega. Leitast
skal við að vera skýr og gagnorður og sleppa öllum óþarfa
útskýringum eða atvikum sem ekki skipta máli. Þá skulu
vera upprunalegar undirskriftir í öllum liðum þar sem
undirritunar er krafist. Með kærueyðublaðinu skal senda öll
skjöl sem styðja málsatvikalýsingu, sem sýna fram á tæmingu
réttarúrræða í viðkomandi aðildarríki og um að kæra sé
send til dómstólsins innan kærufrests. Þá þarf að póstleggja
kæruna í bréfpósti, í frumriti, ásamt öllum fylgiskjölum til
dómstólsins, innan kærufrestsins sem kemur fram í 1. Mgr.
35. Gr. Mannréttindasáttmála Evrópu (MSE). Ef kæra er
send til dómstólsins á annan máta t.d. gegnum bréfsíma,
kemur það ekki í veg fyrir að kærufrestur renni út.
Á kærueyðublaðinu sjálfu eru skýringar um útfyllingu þess.
Þar að auki hefur dómstóllinn gefið út ítarlegar skýringar,
varðandi útfyllingu eyðublaðsins, þar sem farið er yfir
hvernig skuli fylla út sérhvern hluta þess. Kærueyðublaðið
og þessar skýringar eru nú fáanlegar á íslensku og eru birtar
á heimasíðu dómstólsins. Þrátt fyrir þetta virðast mistök
við útfyllingu kæra, sem berast dómstólnum, enn verða
í töluverðum mæli ef miðað er við þann fjölda kæra sem
vísað er frá dómstólnum árlega.
Árið 2016 gaf dómstóllinn út lista yfir algengustu mistök
er varða formskilyrði sem gerð eru við frágang kæra. Hvað
varðar kæruna sjálfa er algengt að kærueyðublað dómstólsins
sé ekki notað eða ekki nýjasta útgáfa þess. Önnur algeng
mistök varða einstaka hluta eyðublaðsins. Eitt af algengustu
mistökum sem dómstóllinn telur til er að ekki er hakað við
það eða þau aðildarríki sem kæra beinist að.
Árlega berast Mannréttindadómstól Evrópu
tugþúsundir kæra gegn aðilarríkjum Evrópu-
ráðsins. Fjölda þessara kæra er vísað frá
dómstólnum vegna þess að þær uppfylla
ekki formskilyrði fyrir kærur samkvæmt
reglum dómstólsins.
Í árslok 2013 voru gerðar breytingar á reglu 47 í reglum
dómstólsins þar sem tekin voru upp strangari skilyrði um
form og efni kæra en breytingarnar tóku gildi í ársbyrjun
2014. Í reglu 47 eru settar fram ítarlegar kröfur sem kæra
þarf að uppfylla til að teljast fullnægjandi en þetta var gert
til að auka skilvirkni dómstólsins. Eftir að breytingarnar
tóku gildi hafa allt að 23% af árlegum heildarfjölda kæra
verið vísað frá dómstólnum þar sem þær uppfylltu ekki
formskilyrði. Árið 2015 var 52% af heildarfjölda kæra sem
bárust gegn Íslandi vísað frá dómstólnum og má leiða líkum
að því að ástæðan hafi verið sé sú að kærendur og lögmenn
höfðu ekki aðlagast hinum nýju reglum.1
Formskilyrði
Helstu formskilyrði fyrir gildri kæru eru að nota skal nýjustu
útgáfu kærueyðublaðs sem dómstóllinn gefur út. Fylla þarf út
alla liði eyðublaðsins sem eiga við um viðkomandi kæranda
og allar upplýsingar skulu koma fram á eyðublaðinu sjálfu,
ekki meðfylgjandi skjölum. Þær upplýsingar sem koma
fram á kærueyðublaðinu eiga að vera nægar til að meta
1 Hlutfall kæra sem hefur verið vísað frá var 32% árið 2016, 20%
árið 2017, 8% árið 2018, 15% árið 2019, 4% árið 2020 og 14%
árið 2021.