Lögmannablaðið - 2021, Blaðsíða 13

LÖGMANNABLAÐIÐ TBL 02/21 13
Þetta er að sumu leyti erfitt starf og því fylgir á tímum
óumflýjanlega álag. Ég tel þó að margt sé hægt að gera
til að bæta starfsumhverfi okkar. Það þarf til dæmis að
skoða áfrýjunar- og kærufresti og hvaða áhrif þeir hafa. Til
dæmis var sennilega ætlunin með stuttum áfrýjunarfresti
fyrir Landsrétti að tryggja styttri málsmeðferðartíma, en
það breytir litlu þegar það getur tekið ár eða lengur að fá
mál á dagskrá.
Þessa fyrstu mánuði langar mig líka að útskýra hlutverk
lögmanna betur gagnvart samfélaginu og standa vörð
um það. Til dæmis má nefna atriði eins og húsleitir á
lögmannsstofum, sem er nánast búið að „normalisera“
sem úrræði en stjórn félagsins hefur verið að beita sér fyrir
lagasetningu um þetta. Það er eins og „auðvelda leiðin“
eða letin sé æðsta réttarheimildin. Í gamla daga var hægt
að framkvæma leit á lögmannsstofum tiltölulega markvisst,
málsgögn voru tekin sem vörðuðu eitthvað ákveðið mál sem
var til rannsóknar. Núna er allur tölvubúnaður stofunnar
speglaður og í því felst að upplýsingar um aðra skjólstæðinga
lögmannsins eru allt í einu komin í hendur ríkisvaldsins
og mér finnst það ískyggilegt og illsamræmanlegt þeim
kröfum sem við gerum til meðalhófs.
Svo getur lögmönnum verið ætlað vitnahlutverk í saka máli
sem aldrei raungerist með þeim afleiðingum að sakborn-
ingur hefur ekki möguleika á að fá þann verjanda sem hann
vill. Þetta skiptir raunverulegu máli. Þó lögmenn geti orðið
vitni í sakamáli ætti að fara fram mat hversu nauðsynlegt
það er hverju sinni. Eins og staðan er í dag er það ekki gert,
heldur nægir að ákæruvaldið segi að það sé ekki útilokað
að það óski þess að lögmaður beri vitni á síðari stigum.
Að einhverju leyti er vandamálið að þessi brot á réttlátri
málsmeðferð, réttindum sakborninga og verjenda, hafa
engar eða litlar afleiðingar. Hið opinbera hefur misnotað
þetta vald sem það hefur gagnvart lögmönnum - um það
hefur verið dæmt. Einnig mætti nefna símhlustanir en
ríkissaksóknari, sem ber eftirlitsskyldur með þessum málum,
fær ekki fullnægjandi svör frá lögreglustjóraembættunum
og virðist skorta úrræði til að fylgja þessum málum eftir.
Að endingu mætti svo nefna réttarfarssekt verjanda vegna
kæru á gæsluvarðhaldsúrskurði fyrir nokkru. Þar virðist
sem að dómstóllinn hafi samsamað lögmanninum við
sakborning málsins. Það er ástæða fyrir því að úrskurðir
um gæsluvarðhald eru tímabundnir og þeir eru kæranlegir.
Það skýtur mjög skökku við að sekta verjanda fyrir að verða
að ósk skjólstæðings síns um að neyta þeirra réttinda sem
honum eru tryggð í lögum.
Nú snúum við okkur að þér sjálfum, hvaða þáttum lögmennskunnar
finnst þér áhugaverðast að sinna?
Ég hef alltaf haft gaman af málflutningi, en bæði fylgir
honum nokkur keppni auk þess sem þar er stundum
deilt um kjarnaatriði lögfræðinnar. Stór hluti vinnutíma
míns fer í málarekstur fyrir dómstólum og þar á eftir
fyrirtækjalögfræði, en ég reyni samt að gæta þess að það
sé alltaf tími eftir fyrir mannréttindalögfræðina.

Hvernig gengur að samtvinna fjölskyldulíf og lögmennsku?
Ég vinn oftast til kl. 16-17, sæki þá börnin og er með
fjölskyldunni. Svo tek ég oft svokallaða seinni vakt á kvöldin
og finnst það vera góður tími. Þá er enginn sími að trufla
og ég kem oft miklu í verk. Bestu hugmyndirnar koma oft
þegar maður stendur upp frá skrifborðinu, þetta er starf
sem að fylgir manni alltaf.

AK og EI
Lagadeild Háskóla Íslands hefur verið
starfrækt frá stofnun skólans árið 1911.
Markmið Lagadeildar er að brautskrá
framúrskarandi lögfræðinga sem eigi
ríkan þátt í að efla og styrkja íslenskt
réttarkerfi í nútíð og framtíð.