Sjómannadagsblaðið

Árgangur

Sjómannadagsblaðið - 2022, Blaðsíða 46

Sjómannadagsblaðið - 2022, Blaðsíða 46
46 S J ó m a n n a d a G S b L a ð i ð j ú n í 2 0 2 2 „maður ólst upp við að éta allt,“ segir Friðrik Vilhjálmsson vél- stjóri, sem nú er sestur í helgan stein eftir áratugi á sjó. Þrátt fyrir að hafa siglt til nærri allra heimsálfa þykir honum íslenski heimilismaturinn enn „langtum bestur“ og þar er siginn fisk- ur í sérstöku uppáhaldi, sem Friðrik vill ekki hafa of kæstan. nauðsynlegt sé þó að venj- ast bragðinu og hvetur hann foreldra til að kynna börnum sínum siginn fisk frá unga aldri. Þ rátt fyrir að fiskneysla sé á undanhaldi segist Friðrik vona að fiskur verði áfram á borðum Íslendinga, enda sé hann hollur og góður matur sem sé nauðsynlegur fyrir alla. Friðrik tók á móti blaðamanni Sjómannadagsblaðsins á heimili sínu í Kópavogi, en sá hafði heyrt að Friðrik væri mikill matgæðingur og manna fróðastur um matarkistuna hafið. Sjálfur getur Friðrik ekki tekið undir það, hann hafi einfald- lega alist upp við það að borða það sem fyrir hann var lagt. „Ef maður át ekki matinn sem var á borðinu gat maður bara farið frá borðinu,“ segir Friðrik. „Það var ekkert hægt að hlaupa út í næstu búð og kaupa hamborgara eða pizzu.“ Faðir Friðriks var sjómaður og gerði út frá Þórshöfn á Langanesi, þar sem Friðrik var búsettur til 16 ára aldurs. Friðrik segist hafa erft sjómennskuna í beinan karllegg og að faðir hans hafi dregið hann með sér á sjó frá 11 ára aldri. „Ég var óskaplega sjóveikur fyrst en síðan rjátlaðist sjóveikin smám saman af mér,“ segir Friðrik. Fisk á minn disk Það er því kannski ekki nema von að hvers kyns fiskur hafi verið oft á boðstólum á Þórshöfn; ekki síst ýsa, steinbítur, lúða og þorskur. „Ýsa er á undanhaldi í dag, en áður var eins og það væri ekkert til annað en ýsa. Hún er samt langt frá því að vera besti fiskurinn, þorskurinn er t.d. miklu betri,“ segir Friðrik. „Það þótti fínt þegar ég var á sjónum að setja fiskinn spriklandi í pottinn, sem er algjört rugl. Þá verður fiskurinn svo harður. Þegar þú sýður hann strax svona nýjan losnar lagið eins og það liggur í flökunum og verður bara eins og spil, losnar í sundur. Það þarf að láta fiskinn liggja eins og annað kjöt, það er ekkert varið í því að elda þetta strax. Helst að láta hann liggja í ís í tvo til þrjá daga, þá verður hann svo miklu betri. Þetta er bara og eins með lamba- kjöt, þér dettur ekki í hug að slátra rollu og éta hana um leið. Þetta þarf að hanga og brjóta sig.“ Friðrik segir föður sinn hafa alla jafna komið með slatta af fiski heim úr dagróðrum og þá tóku þeir feðgar sig oft til og gerðu siginn fisk. Þorskurinn sé besta hráefnið. „Þetta þarf að vera smærri þorskur, án þess þó að vera mjög litlir titt- ir sem ekkert er varið í. Það má einnig nota ýsu og lýsu en þorsk- urinn er samt alltaf bestur.“ Þeir spyrtu fiskinn saman og hengdu upp, þó ekki áður en hann hafði legið í nokkrar sólarhringa. „Í dag látum við hann liggja í svona fjóra til fimm daga í körfu áður en við hengjum hann upp. Sumir láta fiskinn liggja í viku en þá þykir mér hann orðinn helst til kæstur,“ segir Friðrik og bætir við að best sé að signi fiskurinn hangi í svona tvær til þrjár vikur áður en hans er neytt. Hann verkar enn siginn fisk, en þó ekki á svölunum hjá sér í Kópa- vogi. „Nei, nei, það væri að vísu hægt en það færi að leka á svalirnar og því fylgir sóðaskapur. Það er ekki boðlegt í heimahúsum, sérstaklega því það getur komið smá lykt af þessu,“ segir Friðrik. „Það er gott að láta hann síga á sjó, þar er miklu betra og ferskara loft tel ég.“ Hann hafi gert það sjálfur en þó ekki yfir sumarið, því að sögn Friðriks sé þá yfirleitt of heitt, auk þess sem flugan geti verið til ama. Betra sé því að láta fiskinn síga yfir kaldari mánuðina. Vildu ekki sjá siginn fisk á páskum Friðrik segir að siginn fiskur sé hversdagsmatur hjá honum í dag, hann borði oftar fisk en kjöt enda þyki honum fiskurinn léttari og betri í maga. „Siginn fiskur er með besta mat sem ég fæ, ég viður- kenni það. Maður er alltaf að éta einhverjar steikur, til dæmis á skipunum, og þess vegna er svo gott að fá tilbreytingu. Bara gamla góða torfkofa- og heimilismatinn. Hann klikkar ekki.“ Hann geti þannig vel ímyndað sér að bjóða upp á siginn fisk til hátíðarbrigða, oft við litla hrifningu annarra. „Ég get alveg hugsað mér að borða siginn fisk á jólunum. Ég man eftir því þegar ég var um borð í Júpíter að hafa stungið upp á því að við fengjum okkur siginn fisk á pásk- unum. Aðrir um borð fussuðu bara og sögðust ekki vilja vera í fæði hjá mér,“ segir Friðrik og hlær. Það þurfi þó óneitanlega að venjast bragðinu af signum fiski og segir Friðrik að best væri ef foreldrar kynntu hann fyrir börn- um sínum strax frá unga aldri. „Maður ólst strax upp við þetta,“ segir Friðrik og fyrir vikið þyki honum þetta herramannsmatur í dag. Sömu sögu sé að segja af sköt- unni. „Mér þótti skata viðbjóður þegar ég smakkaði hana fyrst. Ég man að ég hugsaði hvurslags djöf- ulsins óþokki þetta væri. Svo fór ég að venjast henni og finnst hún bara mjög góð í dag. Ég vil samt ekki hafa hana of kæsta, þá er þetta bara ammóníaksvæla.“ Hann hrósar íslenskum útgerð- ar- og skipafélögum fyrir að bjóða reglulega upp á fisk um borð. „Það hefði örugglega verið ódýrara fyrir félögin að kaupa kjúkling eða svín í útlöndum á slikk, en hjá Eimskip fengum við til að mynda fisk í hádeginu allan daga, mjög góðan fisk. Ég man eftir því að á laugar- dögum fengum við oft siginn fisk, skötu eða saltfisk. Hjá Hafskip var það jafnframt hefð að menn fengu sér kók og séníver fyrir matinn á laugardögum, sem ég tel að sé gott fyrir matarlystina.“ Matarhefðir gleymist ekki Þrátt fyrir minnkandi fiskneyslu þjóðarinnar vonar Friðrik að fiskur verði áfram á borðum Íslendinga. „Ég held að það sé mikilvægt að við borðum fisk. Í honum er mikil hollusta og prótín sem er nauðsynlegt fyrir alla. Það er líka hægt að borða allan fiskinn, allan innmatinn, sporð og ugga. Maður ólst upp við það að borða allt og aldrei henda neinu.“ Því sé það miður að fiskur sé í mörgum tilfellum orðinn dýrari en kjöt. „Fiskur er bara orðinn lúx- usvara í dag. Þar spilar auðvitað inn í að hráefnið er orðið miklu betra en það var. Í gamla daga var þetta oft bara togarafiskur, jafnvel fjórtán til fimmtán daga gamall. Núna eru breyttir tímar.“ Þannig kaupi fólk einna helst flakaðan fisk í dag, en Friðrik minnist þess að áður fyrr hafi fisk- urinn nær alfarið verið þverskor- inn. „Maður kunni að verka fiskinn. Maður vissi hvar beinin voru og kunni að hreinsa hann. Í dag eru allir útivinnandi, hafa því minni tíma til eldamennsku og kunna hreinlega ekkert að verka fisk, enda hefur fólki ekki verið kennt að flaka. Mamma var alltaf heima og hafði nægan tíma til að elda, auk þess sem maður byrjaði sjálfur snemma að flaka og fletja fisk.“ Þegar hann lítur til baka segir Friðrik að skemmtilegir sjómenn og nótaveiðarnar hafi verið minn- isstæðust á löngum ferli. „Að sjá skipið fyllast af loðnu á skömm- um tíma og lyktinni sem henni fylgir, þó svo að síldin sé alls ekki brúkleg í siginn fisk,“ segir Friðrik og hlær. - sój Siginn fiskur er jólamatur Friðrik Vilhjálmsson vélstjóri segir að þrátt fyrir að hafa bragðað margvíslegan mat um heim allan þyki honum íslenski heimilismaturinn alltaf bestur. Siginn fiskur er í sérstöku uppáhaldi. Ýsa er á undanhaldi í dag, en áður var eins og það væri ekkert til annað en ýsa. Hún er samt langt frá því að vera besti fiskurinn, þorskurinn er til dæmis miklu betri.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60

x

Sjómannadagsblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Sjómannadagsblaðið
https://timarit.is/publication/557

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.