Norræn tíðindi - 01.12.1962, Blaðsíða 7

1962
Norrœn tíðindi
Norrœna félagiö 40 ára
Norræna félagið var stofnað 29. sept.
1922, en þremur árum áður höfðu sams
konar félög verið stofnuð í Svíþjóð,
Noregi og Danmörku. 1 Finnlandi var
hliðstætt félag stofnað 1924 og árið
1951 í Færeyjum.
Sveinn Bjömsson, fyrsti forseti Is-
lands, sem þá var sendiherra í Dan-
mörku, mæltist til þess, að áeggjan
Norðmannsins prófessors Fredriks
Paasche, við Matthías Þórðarson þjóð-
minjavörð, að hann beitti sér fyrir
stofnun félags í Reykjavík. Matthías
Þórðarson varð við þeirri ósk, og varð
fyrsti formaður félagsins (1922—32).
1 lögum félagsins, sem nú gilda, hef-
ur sú grein, sem fjallar um markmið
félagsins og tilgang, staðið óbreytt í 40
ár. En þar segir svo meðal annars:
,,Það er tilgangur félagsins að vera í
verki með skyldum félögum á Norður-
löndum í því að efla og viðhalda sam-
úð og samvinnu meðal allra norrænna
þjóða inn á við og út á við“.
Þegar þrítugsafmælisins var minnst,
birtist glögg yfirlitsgrein í riti félags-
ins, Norrænum jólum (1952), þar sem
raktir em nokkrir meginþættir úr sögu
félagsins og gerð grein fyrir starfsemi
þess. Upplýsingar um starf félagsins
síðasta áratuginn er aðallega að finna í
þeim 12 heftum Norrænna tíðinda, sem
út hafa komið síðan 1955.
Ekki verður saga félagsins endursögð
að þessu sinni. Það bíður næsta áfanga
— fimmtugsafmælisins. En hér skal að-
eins á það bent, að áhuginn fyrir nor-
rænni samvinnu hefur greinilega aukizt
síðasta áratuginn bæði hér á landi og
meðal norrænu frændþjóðanna. Veiga-
mesti viðburður áratugsins á þessu sviði,
er vafalaust stofnun og starf Norð-
urlandaráðs, en upphafsmenn þeirrar
hugmyndar, Hans Hedtoft, þáverandi
forsætisráðherra Dana og Nils Herlitz,
ríkisþingmaður, prófessor við háskól-
ann í Stokkhólmi, voru þeirrar skoðun-
ar, að það væri ekki hvað sízt starfsemi
Norrænu félaganna í þágu þessara mála
að þakka, að stofnun Norðurlandaráðs
tókst. Þeir álitu, að þau hefðu öðrum
aðilum fremur undirbúið jarðveginn og
vakið bæði einstaklinga og félagsheildir
meðal frændþjóðanna til meðvitundar
um nauðsyn þessa máls.
Miklar líkur eru til, að á næsta ára-
tug verði nýjum raunhæfum og mikil-
vægum áfanga náð á sviði norrænn-
ar samvinnu hér á landi, er valdið
getur tímamótum í þessum efnum. Ég
á við stofnun norrænnar menningarmið-
stöðvar í Reykjavík, sem líkur eru til
að rísi hér af grunni á árunum 1963—
66. En sú hugmynd er eins og kunnugt
er komin frá norrænu félögunum. Nú
hefur ákveðin tillaga verið lögð fram á
vegum Norrænu Menningarmálanefnd-
arinnar um tilhögun og framkvæmd
þessa máls, þar sem svo er kveðið á
um hlutverk stofnunarinnar, að hún
skuli starfa sem tengiliður milli Is-
lands og hinna Norðurlandanna til að
stuðla að auknum áhuga Islendinga á
norrænu samstarfi og til að auka vit-
neskju frændþjóðanna um íslenzkt
menningarlíf.
5