Norræn tíðindi - 01.12.1962, Síða 14

Norrœn tíðindi
1962
heildarblær yfir þessum hetjukvæðum.
Kalevala-kvæðin hafa haft mikil og
djúpstæð áhrif á flnaska listsköpun ekki
hvað sízt á sviði skáldskapar og tón-
listar.
Kalevala-dagurinn, hinn 28. febrúar,
er haldinn hátíðlegur í Finnlandi. Þann
dag dagsetti Elias Lönnrot formálann
að lokaútgáfu sinni af Kalevala-kvæð-
unum.
Aðalpersónur kvæðanna eru: Váiná-
möinen, Ilmarinen og Lemminkáinen.
En mikill fjöldi persóna kemur fram í
kvæðabálknum og er oft erfitt að átta
sig á atburðarásinni, svo margslunginn
er vefur viðburðanna.
Hinn aldurhnigni Váinámöinen er al-
inn af móður vatnanna. Hann er upp-
hafsmaður akuryrkjunnar. Hann er fjöl-
kunnugur og kann margt gjöminga-
kvæða og töfraljóða. Hinn ungi Ilmar-
inen er þjóðhagasmiður einkum á járn,
en Lemminkáinen er góðlyndur og glað-
lyndur.
Þessir þrír menn verða ástfangnir í
hinni fögru mey, sem býr í hinu myrka
landi norðursins (Pohjola). Fyrst legg-
ur Lemminkáinen land undir fót til að
biðja hennar, en hún vill ekki þýðast
hann og vísar honum á bug. Því næst
fer Váinámöinen á fund hinnar fögru
meyjar. Hann vill einnig freista gæf-
unnar og er bónorðsför hans þannig
lýst:
Bláu klæði súð hann sveipti,
sveipti snekkju rauðu klæði.
Stefni bæði gulli greypti,
greypti silfri stefni bæði.
Þegar óttan rann hin rauða,
roði morguns sást á skýjum,
sigldi hann út á sæinn auða,
sigldi eftir leiðum nýjum.
Siglutréð hann síðan reisti,
seglin felldu greiddi og leysti,
seglið rauða, seglið bláa.
Sauð á keipum bylgjan háa.
Frá sér hverjum brotsjó bægði,
brúnum kili hafið plægði.
Mælti því næst þessum orðum,
þessi orð í bragarskorðum:
„Stíg á bát minn himnaherra,
himins náð lát aldrei þverra,
veit mér orku af þreki þínu,
þorið efldu í brjósti mínu
að þreyta fang við þrútnar bylgjur,
þola hafsins römu fylgjur".
Áfram nýja súðin siglir,
siglir áfram, nálgast óðum,
siglir fram með úrgum odda
yzt á mistri sveiptum hólma.
En þá kemur Annikki, systir Ilmar-
inens, auga á Váinámöinen. Hún kemst
að fyrirætlunum hans og segir bróður
sínum frá því hvað Váinámöinen hyggst
fyrir.
Annikki hin öllum kunna
orð sín felldi í bragarskorður:
„Almasveigir Ilmarinen,
öllum frægri smiðum snjöllum!
Berast högg þín hörð til eyra,
hlymur æ þinn steðji glymur.
Hesta skaltu hafa á járnum,
hertu járn í skeifur þínar.
Gerðu við þinn gamla sleða,
gerðu nýjan sleða úr tágum.
Bú þig skjótt til bónorðsfarar,
beindu för til Pohjalanda,
bú þig skjótt, því biðiU annar
beinir för til sama staðar:
Váinámöinen aldinn, ítur
yfir höfin bláu siglir,
sett eru stefnin silfri og gulli,
seglin rauðu og bláu stöfuð.
Siglir hann beint til Sariola,
Syrgisdala í Pohjola.“
12