Fréttablaðið - 24.09.2022, Blaðsíða 72

Fréttablaðið - 24.09.2022, Blaðsíða 72
Sea Saver Karlsson ehf. er sprotafyrirtæki í nýsköpun. Það vinnur að hönnun og þróun á ómönnuðu raf- knúnu björgunarfari fyrir sjófarendur, sem nýtist við mjög erfiðar aðstæður og finnur, sækir og skilar. Sea Saver Karlsson ehf. er fjöl­ skyldufyrirtæki og framkvæmda­ stjóri þess er Ásta Karen Ágústs­ dóttir. Hún útskýrir að um er að ræða rafknúið hraðskeyti með mikilli sjálfvirkni, svo sem sónar og lidar, sem er stýrt með fjarstýri­ búnaði eða sjálfstýringu: „Með búnaðinum verður hægt að bjarga mönnum úr sjó á skemmri tíma og við verri aðstæður en áður og í f lestum til­ fellum án þess að þörf sé á að senda aðra menn í sjóinn á eftir þeim. (Undantekning er ef viðkomandi er meðvitundarlaus eða mikið slasaður en þá má senda mann með). Sjálfvirkur sjósetningar­ búnaður gerir það kleift að hægt er að bregðast mjög hratt við þegar menn falla frá borði og geta björgunaraðgerðir hafist strax. Að auki er á hraðskeytinu búnaður sem ekki er hægt að fjalla um á þessi stigi vegna einkaleyfissjónar­ miða.“ Mikil sérþekking margra „Margþætt verkefni sem þetta er bæði dýrt í framkvæmd og kallar á mikla sérþekkingu margra. Þar hafa Tækniþróunarsjóður með styrkveitingum og Háskólinn í Reykjavík, með samstarfi úrvals­ nemenda og leiðbeinenda, reynst sterkir bakhjarlar. Áherslur liggja í tæknilegum lausnum, miðað við nýjustu mögulegu tækni, svo og viðskiptaáætlanir og markaðs­ könnun á fjölþjóðavettvangi. Þá má bæta því við að Samgöngustofa og Loðnuvinnslan á Fáskrúðsfirði hafa veitt verkefninu stuðning.“ Tvær útfærslur á björgunartækinu Ásta Karen segir að kveikjan að verkefninu hafi sennilega orðið til við vangaveltur um hvernig hægt hefði verið að komast hjá stór­ slysum með hraðari björgunar­ aðgerðum. „Ýmis tilbrigði festust í huga Ágústar, en í tímans rás fóru þessar hugrenningar að verða áleitnari og leiddu til þess að útfærslur að hugmyndinni tóku að þróast og hugmyndavinna og grunnteikn­ ingar, ásamt smíði á frummódeli, leiddu til þess að erfitt var að snúa til baka. Björgunartækið hefur þróast í nokkur ár frá fyrstu hugmynd. Það hefur breyst mjög mikið í meðferð áhugasamra háskólanem­ enda í Háskólanum í Reykjavík og með tilliti til nýjustu framfara í hátæknivísindum sem notaðar hafa verið við gerð og þróun Sea Saver. Ferlið hefur verið langt og stundum strangt, allt frá því að hugmyndin fór fyrst á blað og þar til núna nýverið, þegar fyrsta prófun á prótótýpunni fór fram í Skerjafirði þar sem niðurstöðurnar uppfylltu ýtrustu kröfur. Sennilega verður um tvær útfærslur á björgunartækinu að ræða. Annars vegar ætlað fyrir skip og báta með nokkurra manna áhöfn þar sem fleiri koma að björgunarstarfi. Hins vegar er önnur útfærsla ætluð fyrir smærri báta, skemmtisnekkjur, með eins til þriggja manna áhöfn, þar sem einn aðili fellur fyrir borð og er hægt með aðstoð sendibúnaðar, sennilega festum við handlegg mannsins, gerir mögulegt að stöðva vél eða gera segl óvirkt og maður í sjó getur látið tækið fara sjálfkrafa af stað með boðum frá handtæki, sent farið beint að stöðvuðu farartæki eða að hann getur stýrt sjálfur björgunar­ tækinu með aðstoð handstýri­ búnaðar.“ Stöðug þróun „Sea Saver björgunarskeytið er í stöðugri þróun. Búnaður allur verður að vera eins öruggur og völ er á og standast gæðavottanir. Tækið má ekki bregðast á ögur­ stundu. Að því er stefnt með frek­ ari prófunum og tekið er tillit til árangurs. Samstarf við Háskólann í Reykjavík hefur verið árangurs­ ríkt og er nú haldið áfram. Næstu verkefni í þessu samstarfi er gerð og útfærsla á prótótýpu nr. 2, ásamt hönnun og smíði sjálfvirks sjósetningarbúnaðar. Framtíðarsýn Sea Saver er að hanna, þróa og framleiða hátækni­ björgunarbúnað sem notast við erfiðar aðstæður við björgun fólks úr sjávarháska. Markmiðið með framleiðslu búnaðarins er að efla íslenska hátæknivöru og hugvit, til að skapa verðmæti á mörkuðum innan lands og utan. Þá eru ótalin verðmæti lífsbjargar sem ekki verða metin til fjár.“ n Verðmæti lífsbjargar verða ekki metin til fjár Ágúst Karlsson, verkfræðingur og frumkvöðull. FRÉTTABLAÐIÐ/ANTON BRINK Framlag Listaháskólans til Vísindavöku Rannís er kynning á sex rannsóknar- verkefnum akademískra starfsmanna skólans, verk- efnum sem ýmist er nýlokið eða standa enn yfir. Hulda Stefánsdóttir er sviðsforseti akademískrar þróunar í Listahá­ skóla Íslands. Hún segir að nefna megi t.d. viðamikið fimm ára rannsóknarverkefni dr. Þórhalls Magnússonar, rannsóknarprófess­ ors, og hans teymis: „INTENT snjallhljóðfæri: Að skilgreina gervigreind 21. aldar gegnum skapandi tónlistartækni. Verkefnið hlaut stærsta styrk sem veittur er einstökum rannsakanda frá Evrópska rannsóknarráðinu árið 2020. Um er að ræða fimm ára þverfaglegt verkefni sem hýst er við Listaháskólann þar sem skoðuð eru áhrif gervigreindar á skapandi vinnu í gegnum smíði hljóðfæra og tónlistarflutnings. Þátttakendur í verkefninu verða á staðnum í Laugardalshöll með fjölda hljóðfæra sem verkefnið hefur þegar leitt af sér og gefst gestum færi á að upplifa og kynna sér nánar þær áleitnu spurningar sem verkefnið vekur um þátt og vægi gervigreindar í daglegu lífi okkar. Brýnar áskoranir sam­ tímans eru þannig í brennipunkti rannsókna í listum, eins og á öðrum rannsóknasviðum.“ Ísbirnir á villigötum og FishSkin „Útgáfan Óræð lönd fjallar um listrannsóknir Bryndísar Snæ­ björnsdóttur, prófessors í mynd­ list, og samstarfsmanns hennar Marks Wilson. Rannsóknarverk­ efni þeirra, Ísbirnir á villigötum, hlaut styrk úr Rannsóknasjóði Vísinda­ og tækniráðs árið 2019. Í verkefninu beina þau sjónum að misvísandi hegðun innan vist­ kerfisins sem birtist í einstöku samspili manna, dýra og annarra lífvera. Alþjóðlega samstarfs­ verkefnið Baráttan gegn örplast­ mengun (Plastic Justice) fól í sér rannsókn á því hvernig nýta megi aðferðir grafískrar hönnunar og sjónrænnar miðlunar til að vekja athygli samfélaga á lang­ tíma heilsuáhrifum mengunar sem stafar af ofgnótt örplasts í umhverfinu. Lóa Auðunsdóttir og Hrefna Sigurðardóttir, lektorar í grafískri hönnun, leiddu verk­ efnið fyrir hönd skólans og hlaut það styrk úr Horizon 2020 áætlun Evrópusambandsins. Annað verkefni innan hönnunardeildar sem kynnt verður, FishSkin, fjallar um möguleika sjávarleðurs sem umhverfisvæns valkosts við fram­ leiðslu lúxusefna í fatahönnun. Katrín María Káradóttir, dósent í fatahönnun, er fulltrúi Listahá­ skólans í þessu stóra alþjóðlega verkefni sem styrkt var af Marie Curie­áætlun Evrópusambands­ ins.“ Þýðing birkis í menningu og listum Hulda nefnir að þverfaglegt sam­ starf milli háskóla, stofnana og ólíkra fagsviða hér á landi hafi færst mjög í aukana á síðustu árum og Listaháskólinn sé áfram um að nýta krafta sína og sérþekk­ ingu sem framlag til slíks sam­ starfs. „BirkiVist er þverfræðilegt rannsókna­ og þróunarverkefni sem miðar að þróun skilvirkra leiða við endurheimt birkiskóga á landsvísu. Auk þess að greina helstu hindranir og tækifæri fyrir náttúrulegt landnám birkis eru samfélagslegir þættir skoðaðir, þar með talið þýðing birkis í listum og menningu. Fulltrúar LHÍ eru þær Rúna Thors, lektor í vöruhönnun, og Guðbjörg R. Jóhannesdóttir, dósent í umhverfisheimspeki við listkennsludeild.“ Á mörkum dans og myndlistar „Loks er það verkið ALDA sem er innsetning á mörkum dans og myndlistar, innblásin af sögu og líkamlegri vinnu kvenna. Höfund­ ur þess er Katrín Gunnarsdóttir, dósent í samtímadansi, en verkið var sett upp á sýningu í Gerðar­ safni í Kópavogi síðasta sumar. Verkefnið er eitt dæmi um hvernig félagssögulegir þættir eru virkj­ aðir með nýstárlegum hætti með aðferðum listanna. Það felst sögn í því hvernig við hreyfum okkur í umhverfinu, rétt eins og hvernig við hugsum. Við val á framlagi Listahá­ skólans til Vísindavöku horfðum við til þess að kynna nýleg rannsóknarverkefni sem unnin eru innan vébanda skólans fyrir tilstilli styrkja úr ytri styrktar­ sjóðum, bæði innlendum sjóðum og Evrópusjóðum, og leitumst við að draga fram mikilvægi slíkra styrkja fyrir framgang og þróun rannsóknarverkefna í listum, rétt eins og í öðrum greinum. Um er að ræða fjölbreytt verkefni og markmið okkar var að draga fram breidd þeirra rannsókna sem listirnar spanna og samvirkni þeirra, ef ekki oft á tíðum skörun, við önnur fræðasvið. Sýn okkar til nánustu fram­ tíðar er að halda áfram að styrkja aðkomu lista, hönnunar og arki­ tektúrs að rannsóknarumhverfinu og brýnum málefnum samtímans. Við erum sannfærð um að enginn einn einstaklingur eða eitt sér­ fræðisvið þekkingar geti leitt fram lausnir eða umbreytt nálgun okkar og sýn á þær áskoranir sem við stöndum frammi fyrir. Til þess að skapa nýja haldbæra þekk­ ingu þurfi að leiða saman ólík þekkingarsvið, ólíkar nálganir og raddir, til samtals og greininga. Það er engin tilviljun að yfirskrift nýafstaðinnar ráðstefnu Listahá­ skólans bar yfirskriftina Enginn er eyland.“ n Sex rannsóknarverkefni Listaháskóla Íslands  Hulda er sviðsforseti akademískrar þróunar í LHÍ. FRÉTTABLAÐIÐ/ANTON Kynntu þér spennandi verkefni á Vísindavöku þér di verkefni ísindavöku tu þér an i verkefni á V v ku 8 kynningarblað 24. september 2022 LAUGARDAGURVÍSindaVak a r annÍS
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104

x

Fréttablaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Fréttablaðið
https://timarit.is/publication/108

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.