Fréttablaðið - 12.11.2022, Qupperneq 73

Eins og
staðan er í
dag getum
við ekki
lýst yfir
hungurs-
neyð en
við erum
afar nálægt
því.
Natalia Herrera
Eslava
Hungursneyð blasir við
íbúum Sómalíu verði ekki
gripið til róttækra aðgerða
fljótlega. Rauði krossinn
á Íslandi sendur nú fyrir
neyðarsöfnunarátaki til
stuðnings krísunni í Sóm­
alíu. Hægt er að leggja átak­
inu lið á raudikrossinn.is.
Aðstæður í Sómalíu eru mjög
alvarlegar um þessar mundir
og verði ekki gripið til róttækra
aðgerða fljótlega stefnir í verstu
hungursneyð þar í landi í um fjóra
áratugi, að sögn Nataliu Herrera
Eslava, verkefnastjóra alþjóða-
verkefna hjá Rauða krossinum
á Íslandi, sem heimsótti landið í
september. „Það er mikill matar-
skortur í landinu sem mun leiða til
hungursneyðar verði ekkert gert í
nánustu framtíð.“
Fæðuóöryggi hefur lengi verið
viðloðandi í stórum hluta Afríku,
en síðan 2021 hefur sambland
ýmissa þátta gert það að verkum
að nú stefnir í versta ástand þar
í álfu í áratugi. „Miklir þurrkar
vegna loftslagsbreytinga og
hækkandi verð á matvælum og
orku vegna átakanna í Úkraínu,
hafa haft mikil áhrif á daglegt líf
íbúa sem þegar voru að glíma við
landlæga fátækt, sérstaklega íbúa
afskekktari samfélaga þar sem
aðgangur að mat og hreinu vatni
hefur lengi verið vandamál. Það
eru helst þessir afskekktu hópar
sem eru í hættu núna og þurfa á
aðstoð okkar að halda til að koma í
veg fyrir frekara manntjón.“
Grafalvarlegar aðstæður
Að sögn Nataliu eru mannúðar-
samtök víða um heim að reyna að
vekja athygli á þeirri staðreynd að
síðan um mitt ár 2021 hafa meira
en 22 milljónir manna búið við
mikið mataróöryggi í þessum
hluta Afríku og á hún þá helst við
Sómalíu, Eþíópíu og Kenýa. „En
vegna fjölda þátta eru fleiri lönd á
þessum slóðum í hættu, þannig að
það gæti stefnt í að um 146 millj-
ónir manna muni bráðlega búa við
alvarlegt fæðuóöryggi. Enda hefur
Alþjóðasamband Rauða krossins
(IFRC) sent frá sér yfirlýsingu þar
sem kemur meðal annars fram
að það er búist við að ástandið á
þessum slóðum haldi áfram að
versna fram á næsta ár.“
Natalia fæddist í Kólumbíu og
settist að á Íslandi árið 2016, en
hún kynntist íslenskum maka
sínum þar sem þau störfuðu saman
í Darfur í Súdan. Hún hefur meðal
annars starfað fyrir alþjóðasamtök
og félagasamtök í Súdan, Suður-
Súdan, Kólumbíu og Mexíkó en
hún hóf störf hjá Rauða krossinum
á Íslandi árið 2018.
Þurrkar hafa slæm áhrif
Natalia var í sendinefnd frá Rauða
krossinum á Íslandi sem heim-
sótti Hargeisa í Sómalíu í byrjun
september. Tilgangur heimsóknar-
innar var meðal ananrs að fylgjast
með og skrá ástandið á vettvangi í
formi myndbanda og ljósmynda,
ásamt því að fylgjast með ólíkum
verkefnum sem Rauði krossinn
hér á landi hefur stutt í samstarfi
við samstarfsaðila eins og IFRC og
sómalíska Rauða hálfmánann.
„Samstarfsfólk okkar frá
sómalíska Rauða hálfmánanum
skipulagði heimsóknir á nokkra
ólíka staði þar sem kom berlega
í ljós hvað þurrkarnir höfðu haft
slæm áhrif á samfélögin. Þorps-
búar sögðu okkur til dæmis frá
því hvernig þurrkarnir höfðu gert
þeim mjög erfitt fyrir við að halda
búfénaði sínum, sem er sérstak-
lega mikilvægur á þessum slóðum.
Stundum þurftu þorpsbúar að
velja á milli þess að fæða dýrin sín
eða fjölskyldur.“
Versta hungursneyð í fjóra áratugi blasir við
Natalia Herrera Eslava er verkefnastjóri alþjóðaverkefna hjá Rauða krossinum á Íslandi. FRÉTTABLAÐIÐ/ERNIR
Natalia heim-
sótti Sómalíu í
haust.
myNd/AÐSENd
Rauði krossinn
á Íslandi hefur
verið samstarfs-
aðili sómalíska
Rauða hálf-
mánans í rúman
áratug.
myNd/AÐSENd
Margir sleppa máltíðum
Hópurinn heimsótti einnig
færanlega heilsugæslu á hjólum
í Hargeisa sem Rauði krossinn á
Íslandi hefur stutt í nokkurn tíma.
„Þar upplýstu hjúkrunarfræðingar
okkur um að sá hluti íbúa sem
sleppir máltíðum eða borðar bara
eina máltíð á dag hafi stækkað jafnt
og þétt, með þeim afleiðingum að
ýmis heilsufarsvandamál, á borð
við bráða magabólgu, hafi aukist.“
Þeir hópar sem verða verst úti
í hungursneyðum og þar sem
matarskortur ríkir, eru konur og
börn, segir Natalia.
„Í f lestum samfélögum bera
konur þá ábyrgð að útvega mat og
getur það oft reynst hættulegt. Auk
þess fæða konur fjölskyldumeð-
limi venjulega á undan sjálfum
sér og þær reka því iðulega lestina
við matarborðið. Það þýðir líka að
ef konan er ólétt er meiri hætta á
því að barnið fæðist andvana eða
deyi í fæðingu. Um leið eiga þessar
konur í vandræðum með að fram-
leiða mjólk fyrir nýfædd börn sem
eru á brjósti.
Í Sómalíu tíðkast að fjölskylda
fái heimanmund þegar stúlka
giftist. Í þeirri kreppu sem hefur
ríkt undanfarið fjölgar þeim
stúlkum sem neyðast til að ganga
snemma í hjónaband til að tryggja
fjölskyldunni einhverjar tekjur.“
Farsælt samstarf
Rauði krossinn á Íslandi hefur
verið samstarfsaðili sómalíska
Rauða hálfmánans í rúman áratug,
að sögn Nataliu.
„Við höfum tekið þátt í að styðja
við mismunandi verkefni gegnum
tíðina en þó lengst við Hargeisa
Mobile Clinic, sem er færanlegt
heilsugæsluteymi sem saman-
stendur af hjúkrunarfræðingum
og ljósmæðrum, sem ferðast
um fimm mismunandi svæði.
Þar bjóða þau upp á grunnheil-
brigðisþjónustu eins og ráðgjöf,
stuðning við barnshafandi konur
og mjólkandi mæður, bólu setn-
ingar, ungbarnaeftirlit og dreifingu
tíðavara.“
Á þessu tímabili hefur Rauði
krossinn á Íslandi einnig stutt
mismunandi neyðaraðgerðir í
tengslum við þurrka og síðan 2020
stutt sómalíska Rauða hálfmánann
við að vinna að forvörnum gegn
kynferðislegu og kynbundnu
ofbeldi í Sómalíu.
„Árið 2021 svöruðum við kalli
frá félögum okkar í hreyfingunni
um að bregðast við ástandinu í
Sómalíu. Nú styðjum við það fólk
sem verst hefur orðið úti með til
dæmis reiðufé, dreifingu fæðubót-
arefna fyrir börn, bættu aðgengi að
hreinu vatni og aðgengi að grunn-
heilbrigðisþjónustu.“
Almenningur getur hjálpað
Natalia segir ýmislegt sem
almenningur hér á landi getur gert
til að aðstoða fólk í Sómalíu.
„Til að byrja með geta Íslend-
ingar kynnt sér hvað er að gerast í
Sómalíu, gert neyðina sýnilegri og
sýnt samstöðu með fólkinu.
Það er nóg af matvælum framleitt
í heiminum en aðgengi að þeim
mat er aftur á móti mjög mis-
jafnt. Þurrkarnir og fæðuóöryggið
í Afríku hafa farið versnandi í
marga mánuði en athygli almenn-
ings hefur verið lítil sem engin
hingað til.“
Miðvikudaginn 9. nóvember
2022 hleypti Rauði krossinn á
Íslandi af stað neyðarsöfnunar-
átaki til stuðnings krísunni í
Sómalíu. „Það er frábært tæki-
færi fyrir landsmenn til að sýna
samstöðu og hjálpa til við að lina
þjáningar fólksins í Sómalíu.“ n
Hægt er að leggja átakinu lið á
raudikrossinn.is
7LAUGARDAGUR 12. nóvember 2022 Hjálpin