Heilbrigðisskýrslur - 04.12.1985, Qupperneq 131

12. UMRffiÐA
Hvort fóstureyóing eigi rétt á sér eða ekki er ein þeirra spurninga,
sem menn hafa rökrætt og deilt um frá örófi alda, og enn er
fóstureyðing ein umdeildasta læknisaðgerð sem framkvæmd er. í þessari
skýrslu verður ekki leitast við að svara þessari margslungnu spurningu
heldur dregnar saman ýmsar upplýsingar um fóstureyðingar og ófrjó-
semisaðgerðir hér á landi og um þær fjallað í ljósi þeirrar
staðreyndar aó slikar aógerðir eru hér heimilar, að lögum, með
tilteknum skilyrðum. Greint er frá hvers vegna sett voru fyrst lög um
fóstureyðingar hér á landi áriö 1935, hver voru tildrögin aó setningu
nýrra laga árið 1975 og helstu nýmæli þeirra. Höfðu lögin i för með
sér breytingar á þróun fóstureyöinga (og ófrjósemisaðgerða) og þá
hverjar ? Hvaða konur fá einkum fóstureyðingu nú miðað við áður ?
Hvernig er tiðni fóstureyðinga háttað hér i samanburði við önnur
lönd ? Siðast en ekki sist er fjallað um hvort framkvæmd gildandi
fóstureyðingalaga hafi verið sem skyldi ?
Tildrög löggjafar og áhrif hennar.
Breyttar aðstæður i þjóðfélaginu kalla oft á nýja skipan mála. Setning
laga um fóstureyðingar hér á landi árió 1935 var svar við þvi ástandi
sem skapast hafði er fóstureyðingum fjölgaði þrátt fyrir blátt bann
hegningarlaga og margir læknar voru farnir aö lita sig óbundna af þeim
lagabókstaf og framkvæmdu fóstureyðingar á grundvelli "neyðarréttar".
Vegna skorts á upplýsingum um umfang ólöglegra fóstureyöinga er erfitt
að segja með vissu hvort fóstureyóingum i heild fjölgaði eða fækkaði
við tilkomu laganna. Samkvæmt Heilbrigöisskýrslum fækkaði skráðum
fóstureyðingum til aö byrja með frá þvi sem verið hafði en siðan ýmist
fjölgaði þeim eða fækkaói þar til liða tók á sjöunda áratuginn, er
þeim fór ört fjölgandi.
Um og eftir 1970 er staóa konunnar i þjóðfélaginu mikió til umræðu i
kjölfar vakningar sem átti sér stað meðal kvenna viða um heim og leiddi
m.a. til stofnunar Rauðsokkahreyfingarinnar hér á landi árið 1970. Setti
129