Heilbrigðisskýrslur - 04.12.1985, Blaðsíða 138

félagslegar i 16 fóstureyðinga. Þar sem langflestar umsókna sem
úrskurðar- og eftirlitsnefndinni hafa borist eru vegna fóstureyðinga
eftir 12. viku meðgöngutimans voru margar ofangreindra fóstureyðinga
einkum af félagslegum forsendum, gerðar að fengnu leyfi nefndar. Væri
sjálfsagt ástæöa til að kveða nánar á i lögunum eða i reglugerð um
meðferð umsókna þar sem meðganga er 13-16 vikur.
Það kemur vart á óvart að félagslegar ástæður eru i dag aðalforsendur
fóstureyðinga en nú lætur nærri að 9 af hverjum 10 þeirra séu
framkvæmdar af þeim ástæðum einum. Það vekur hins vegar athygli hvað
svokallaður d)liður 1. töluliðs 9. gr. laganna um félagslegar ástæður
kemur oft við sögu (þ.e. vegna "annarra ástæðna séu þær fyllilega
sambærilegar vió ofangreindar (félagslegar) ástæður") eða i 66%
tilvika timabilið 1976-1983 en 55% aðgerða áranna 1976-1981 voru
heimilaðar á grundvelli hans eingöngu. Almennt séð mætti ætla að þessi
liður ætti fremur að ná til undantekningatilvika en aó vera sá liður
sem mest er stuðst við vegna þess að hann kemur siðast i
upptalningunni á eftir þremur skilgreindum liðum. Hins vegar býður
orðalag hans upp á frjálslega túlkun og vekur það spurningu um hvort
það hafi ef til vill verið vilji löggjafans að svo væri. í því
sambandi er fróðlegt að skoða aðdragandann að setningu laganna.
Eins og fram kemur i lagakafla skýrslunnar náði frumvarp það um
fóstureyðingar sem lagt var fram á Alþingi i nóvember 1973 ekki fram
að ganga. Var það einkum ákvæðið um sjálfsákvörðunarrétt konunnar i
þessum efnum sem ollu deilum innan Þings sem utan. 1 ljósi þess var
nýrri nefnd falið að yfirfara frumvarpið meó hliósjón af þeim
athugasemdum sem fram höfðu komió og færa það i þann búning sem ætla
mætti að samstaða næðist um til að gera það að lögum. Var frumvarpið
siðan lagt fram á þingi á ný i desember 1974. Hafði ákvæðið um heimild
til fóstureyðingar að osk konu (með vissum skilyrðum) þá vikið fyrir
þvi ákvæði aö áður en fóstureyðing mætti fara fram yrói að liggja
fyrir rökstudd greinargerð tveggja lækna eöa læknis og félagsráðgjafa
sé eingöngu um félagslegar forsendur að ræða. 1 hinni nýrri útgáfu
voru jafnframt tilgreindar þær astæður sem leggja bæri til grundvallar
við heimild til fóstureyðingar.
1 umræðum um frumvarpið kemur fram að alþingismenn voru almennt mjög
sammála um ágæti og mikilvægi I. kafla sem fjallar um fræðslu og
ráögjöf um kynlif og barneignir, en höfðu hins vegar skiptar skoóanir
einkum á inntaki og oróalagi 1. tl. 9. gr. i II. kafla sem varðar
félagslegar forsendur fóstureyðinga. (Sjá lögin bls. 145-150).