Fréttablaðið - 16.12.2022, Blaðsíða 12

n Halldór
n Frá degi til dags
ÚTGÁFUFÉLAG: Torg ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Helgi Magnússon FORSTJÓRI OG ÚTGEFANDI: Jón Þórisson RITSTJÓRI: Sigmundur Ernir Rúnarsson ser@frettabladid.is, AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Garðar Örn Úlfarsson gar@frettabladid.is
FRÉTTASTJÓRAR: Aðalheiður Ámundadóttir adalheidur@frettabladid.is, Lovísa Arnardóttir lovisa@frettabladid.is. Fréttablaðið kemur út í 80.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri.
Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871 FRÉTTABLAÐIÐ Kalkofnsvegur 2, 101
Reykjavík Sími: 550 5000, ritstjorn@frettabladid.is. VEFSTJÓRI: Einar Þór Sigurðsson einarthor@frettabladid.is, MARKAÐURINN: Guðmundur Gunnarsson ggunnars@frettabladid.is, HELGARBLAÐ: Björk Eiðsdóttir bjork@frettabladid.is
MENNING: Þorvaldur S. Helgason tsh@frettabladid.is ÍÞRÓTTIR: Hörður Snævar Jónsson hoddi@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Anton Brink anton@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is
Þannig
er nefni-
lega okkar
háttur.
Heilmikið
í orði en
yfirleitt
lítið sem
ekkert á
borði.
Innlendir
og erlendir
fjárfestar
leggja
milljarða
í fyrirtæki
sem vinna
með roð
þorsks.
Guðmundur
Gunnarsson
ggunnars
@frettabladid.is
Í mörgum löndum er litið á hliðarafurðir sjávar­
afurða sem óþarfa aukavinnu, sem best sé að losa
sig við úti á hafi eða nýta sem landfyllingu.
Hérlendis er þessu öðruvísi farið. Á árinu 2022
verður slegið met hérlendis i fjárfestingum í
nýsköpunarfyrirtækjum sem tengjast áfram­
vinnslu sjávarafurða. Innlendir og erlendir fjár­
festar leggja milljarða í fyrirtæki sem vinna með
roð þorsks, rækjuskeljar og jafnvel kútmaga – allt
afurðir sem flestar þjóðir líta á sem úrgang. Hér
eru hliðarafurðir í sjávarútvegi orðnar eitt stærsta
tækifærið til verðmætasköpunar í greininni.
Við getum lært heilmikið af sjávarútveginum
þegar kemur að því sem kallað hefur verið nýtni­
hagkerfið; hvers konar endurvinnsla og endur­
nýting. Við eigum að nota þennan sama hugsunar­
hátt og orðið hefur til í sjávarútvegi til að vinna
þau hátt í milljón tonn af úrgangi, sem falla til
hérlendis.
Fyrsta verkefnið er að skilgreina þessi milljón
tonn á réttan hátt og sjá þau þannig í skýrara ljósi
– sem verðmætar hliðarafurðir, en ekki sem tóm
vandræði. Það liggja mikil verðmæti og tækifæri í
hliðarafurðum okkar samfélags, hvort sem það eru
hliðarafurðir frá svínabúum, garðyrkjustöðvum,
malbikunarstöðvum eða álverum svo eitthvað sé
nefnt. Við þurfum að reyna að eyða því almenna
viðhorfi að hliðarafurðir af ýmsu tagi séu vanda­
mál sem opinberir aðilar þurfi einir að sinna með
því að starfrækja sorp­ eða brennslustöðvar.
Rétt eins og fjárfestar hópast nú að nýsköpunar­
fyrirtækjum sem eru að vinna verðmætar vörur úr
„afgöngum“ sjávarafurða þá eigum við að stefna
að því sama með aðrar greinar. En til þess þurfum
við að tengja betur hugsjónafólkið, sem er víða um
land að vinna í hugmyndum um betri nýtingu og
endurvinnslu, og fólk með reynslu úr atvinnulífi og
fyrirtækjarekstri.
Það sem gerir nýtnihagkerfið svo einstaklega
áhugavert er að því meira sem þetta hagkerfi
endurvinnslu og endurnýtingar vex því betur fer
fyrir bæði náttúrunni og vöruskiptajöfnuðinum. n
Fyrir náttúru og vöruskipti
Þór Sigfússon
stjórnarformaður
Sjávarklasans
Okkur finnst best að verða alveg
súrrandi brjáluð yfir einhverju
sem við teljum að skeki heims­
mynd okkar. En samt bara á
netinu og helst í mjög skamma
stund.
Þar virðumst við hafa fundið bestu leiðina
til að sefa sálartetrið í nútíma samfélagi.
Tappa af reiðinni sem á sér sennilega rætur í
einhverju allt öðru.
Nýlegt viðbragð við okri Ölmu leigufélags
er gott dæmi um þess háttar aftöppun. Eftir
að fyrirtækinu tókst að hneyksla alla nema
eigin framkvæmdastjóra með svínslegri tug­
þúsunda hækkun á húsaleigu.
En það er allt gleymt í dag og öllum löngu
runnin reiðin. Það sést best á því að öll fyrir­
heitin um sniðgöngu á vörum og þjónustu
sem tengjast leigufélaginu reyndust lítið
annað en heitt loft. Og kaupmenn kannast
ekkert við að neytendur hafi hagað inn­
kaupum sínum eitthvað öðruvísi en venju­
lega. Þrátt fyrir hástemmdar yfirlýsingar í
ótal reiðum stöðuuppfærslum á samfélags­
miðlum.
Þannig er nefnilega okkar háttur. Heilmik­
ið í orði en yfirleitt lítið sem ekkert á borði.
Önnur sambærileg skvetta af stundarbrjál­
æði gekk yfir netheima þegar heimsmeist­
aramótið í Katar hófst. Í kjölfar allra mann­
réttindabrotanna og spillingar innan FIFA.
Hver um annan þveran létu netverjar í það
skína að þeir hygðust frekar stara út í tómið
en láta það eftir sér að horfa á einhverja
boltaleiki við Persaflóa.
Sú reiði rann af okkur á nokkrum dögum
og uppskera sniðgöngunnar reyndist heldur
rýr. Raunar virðist upphlaupið hafa haft
þveröfug áhrif því aldrei hafa f leiri augu
mænt samtímis á eina leðurtuðru eins og þá
sem skoppar um iðagrænt grasið í eyðimörk­
inni um þessar mundir.
Kannski finnst okkur bara best að hafa
þetta svona. Blása nokkuð hraustlega út
á netinu og hóta alls konar aðgerðum, en
láta þar við sitja. Svo þeir sem helst ætti að
sniðganga geti haldið uppteknum hætti
óáreittir, uns okkur þóknast að brjálast út í
þá aftur einhvern tímann seinna. Nokkurs
konar stundarbrjálæði borið fram í smá­
skömmtum.
En á meðan þetta er svona verður niður­
staðan alltaf sú sama. Enginn er skúrkur á
Íslandi nema í örskamma stund. Og reiðin
sem undir kraumar er aðallega í nösunum á
okkur. n
Í nösunum
Sjálfvirkur
opnunarbúnaður og
snertilausir rofar frá
Þýsk gæðavara.
Snertilausir rofar
Skútuvogi 1h - Sími 585 8900
www.jarngler.is
gar@frettabladid.is
Óskalistinn
Jólin nálgast og margir hugsa sér
gott til glóðarinnar að fá að njóta
gjafmildi hinna góðhjörtuðu.
Ekki síst þeirra sem sitja inni í
kjötkatlinum sjálfum, fjárlaga­
nefnd Alþingis. Þangað streyma
snjallar tillögur um hvernig koma
megi skattfé almennings í umferð.
Nýjasta dæmið er hugmynd að
norðan um að búta Ríkisútvarpið
í tvo hluta og flytja annan þeirra
til Akureyrar þar sem hann mun
lúta stjórn framkvæmdastjóra
spjallrásarinnar N4. Með norður
eigi að fylgja sirka einn og hálfur
milljarður króna.
Sjálfsagt mál
Meðlimir fjárlaganefndar tóku
ekki afstöðu til þessarar frábæru
hugmyndar en létu duga að eyrna­
merkja bréfritaranum 100 milljónir
af brakandi ferskum krónum beint
úr ríkiskassanum. „Þessir peningar
koma til með að nýtast vel, alveg
klárlega,“ sagði Bjarkey Olsen
Gunnarsdóttir, formaður nefndar­
innar, á Alþingi í gær. Einn þing­
maður kvartaði undan því að einn
þeirra sem samþykkti styrkinn
væri mágur þeirrar sem óskaði eftir
honum. Bjarkey sagði óheppilegt að
þessi tengsl hefðu ekki legið fyrir en
sagði máginn alveg mega vera með í
málinu. „Það er ekkert sem bannar
það,“ sagði hún. Mágurinn teldist
ekki vanhæfur. „Hvað sem okkur
kann að finnast um það sjálfum,“
bætti hún við. n
SKOÐUN FRÉTTABLAÐIÐ 16. desember 2022 FÖSTUDAGUR