Borgfirðingabók - 01.12.2016, Page 34

34
B O R G F I R Ð I N G A B Ó K 2016
ónefndar nokkar borholur, bæði á hverasvæðinu sjálfu og ofan vegar á
lóð húsmæðraskólans.
Aðal jarðhitasvæðið er á landi Laugalands. Þegar stofnendur garð-
yrkjustöðvarinnar, Helgi og Ólafur Bjarnasynir, keyptu Stafholtsveggi
af dánarbúi Björns Ólafssonar, frænda þeirra, á árinu 1941, afsalaði
Stafholtstungnahreppur forkaupsrétti að jörðinni. Með samningum
sem gerðir voru í sambandi við það keypti hreppurinn landspildu fyrir
skóla og aðrar opinberar byggingar á staðnum ásamt hitaréttindum.
Samkvæmt elstu tölum um rennsli hveranna, frá árunum 1935 til
1936, var heildarrennslið talið vera 10 sekúndulítrar. Það var áður en
nýting þess hófst fyrir alvöru. Garðyrkjustöðin og skólarnir ásamt til-
heyrandi húsakynnum þurftu og þurfa mikið af heitu vatni til upp-
hitunar. Svæðið virtist ekki þola alla þá nýtingu sem fylgdi því að báðir
skólarnir bættust við. Aukin notkun fór saman við minna rennsli af
svæðinu. Skapaði það togstreitu á milli eigenda garðyrkjustöðvarinnar
og yfirvalda. Inn í það blönduðust fleiri mál eins og kröfur skóla og
félagasamtaka um að fá meira land úr Stafholtsveggjajörðinni. Deilurnar
gengu svo langt að nokkrar kröfur voru gerðar um eignarnám á sjötta
áratugnum, fyrst aðeins vegna viðbótarlands og hitaréttinda en síðar
um að öll jörðin yrði tekin eignarnámi ásamt hitaréttindum og öllum
mannvirkjum á Laugalandi. Var búið að skrifa uppkast að frumvarpi um
heimild til eignarnáms en það var aldrei lagt fram. Náðist samkomulag
sem báðir aðilar virtust vera sáttir við. Í því fólst meðal annars að borað
yrði sameiginlega eftir heitu vatni.
Með borun nokkurra grunnra hola tókst að auka heitavatnsrennsli en
aðeins í bili. Vatnið minnkaði á ný og aftur kom upp sú staða að enginn
fékk nóg og fólk sat í kulda í vetrarhörkum. Garðyrkjustöðin var í vanda
og áform um að byggja íþróttahús og félagsheimili kölluðu á aukið vatn
til upphitunar.
Haustið 1983 var boruð hola númer 7, djúp hola sem var talin óvenju
vel heppnuð vinnsluhola. Virtist hún leysa allan heitavatnsvanda og eftir
það varð staðurinn aflögufær og Hitaveita Stafholtstungna leiddi heitt
vatn um sveitina.
Mikill spenningur var á meðan á borun stóð, bæði hjá bormönnum
og sérfræðingum en ekki síður hjá eigendum jarðhitasvæðisins. Sérfræð-
ingar Orkustofnunar lýstu boruninni þannig: „Vart varð við smáleka í
um 120 m og var steypt í hann. Eftir það urðu bormenn ekki varir við
umtalsverðar vatnsæðar og voru ýmsir farnir að ókyrrast þegar ekkert