Borgfirðingabók - 01.12.2016, Side 208

208
B O R G F I R Ð I N G A B Ó K 2016
þeirri tilgátu sinni strax á þeim fundi en síðan hafa þessar minjar og
saga þeirra verið áhugamál hans og verkefni. Þær hafa verið athugaðar
ásamt ýmsu öðru sem snertir sögu Reykholts en efnisþættir eru margir
og margslungnir og spanna vítt svið í tíma og rúmi.
Höfundi virðist allt það athugunarferli hafa mótast af einkennilegum
tilviljunum – eða hvað?

Fornar íslenskar ritaðar frásagnir munu oftast hafa verið færðar í letur
eftir að hafa gengið í munnmælum nokkra mannsaldra og síðan lent í
ýmsu volki og ber því að hafa þar á allan vara. Óbeinar frásagnir virðast
almennt séð gjarnan vera til skýringar og fyllingar í frásögn, en ekki
vegna þess að málefnin ein og sér séu talin frásagnarverð. Þær munu því
síður vera litaðar af tilfinningum og skoðunum sögumanns eða ritara og
virðast því geta haft verulegt gildi sem heimildir. Gott nærtækt dæmi
um óbeina frásögn er í Landnámabók úr Reykholtsdal, áður Reykjadal
nyrðri, í Borgarfirði. Þegar Hallbjörn bjóst til ferðar frá Breiðabólstað á
sínum tíma:
...fór Oddr frá húsi til laugar í Reykjaholt. Þar váru sauðahús hans.
Vildi hann eigi vera við, er Hallbjörn færi, því at hann grunaði, hvárt
Hall gerðr mundi fara vilja með honum. Oddr hafði jafnan bætt um
með þeim.3
Þarna er verið að segja að Oddur hafi fundið sér tylliástæðu til að hverfa
frá bæ á fyrirsjáanlega erfiðri stundu vegna verulegra hnökra á sambúð
þeirra Hallgerðar og Hallbjarnar. Á óbeinan hátt kemur fram að á þeim
tíma var ekki búið í Reykholti, en þar voru þá sauðahús Odds og einnig
laug til baða. Nú vill svo til að vatnslögn úr hvernum Skriflu, sem að
líkindum hefur legið í laugina sem Oddur á Breiðabólstað baðaði sig í
forðum daga, fannst árið 1964.4 Hún var skammt norðan við lögnina
sem nú flytur vatn í setlaugina hans Snorra Sturlusonar, Snorralaug, sem
sagnir eru um að hann hafi látið endurgera og þá sennilega á sínum
gamla stað.5
Víða er getið um laugar sem notaðar voru til baða og líklegt er að
oftast hafi vatnið verið með vel nothæfan baðhita og að tiltölulega lít ið
3 Landnáma 1946, bls. 112-113.
4 Þorkell Grímsson og Guðmundur Ólafsson 1988, bls. 99-121.
5 Þorkell Grímsson 1960, bls. 19, 37.