Borgfirðingabók - 01.12.2016, Side 233

233
B O R G F I R Ð I N G A B Ó K 2016
til að gufan héldist í loftrásunum á milli þeirra og færi að lokum út um
háf á miðju gólfi, sbr. 1.4.1.-2., 1.5.1.-2., 1.12. 1. og 1.22.1.-8. Vegna
lítils loft rýmis milli hellna neðst í gólfi hitakerfisins hefði mátt búast við
að þar þyrfti að stjórna ferlum gufunnar með eins konar slaufulögnum
sem gera hefði mátt með leir á milli steina eftir ákveðnu ferli. Það hefði
getað virk að líkt og slaufulagnir í gólfum nútíma hitakerfa en forsenda
þess væri að gólfhellurnar hefðu í upphafi verið lagðar í grátt, fínt malar-
kennt lag. Ef gufan hefði komist undir þær hefði allt hitakerfið getað
brenglast, sbr. 1.4.1.
1.16.2. Aðferðafræði Rómverja í hypocaust, gólfhitun með eldi, og Reyk-
hyltinga í gólfhitun með hveragufu er í meginatriðum hin sama. Hita-
kerfið í Reykholti virðist hafa verið einstakt afbrigði eða eftirmynd
hypo caust en þar hefur þurft að laga tiltækt íslenskt efni að fyrrnefndum
aðferðum. Rómverjar leiddu reykinn úr hypocaust út og upp um lagnir
í veggjum en í Reykholti benda minjar til að gufan hafi átt að fara út
um háf á miðju gólfi og miðað við efni og aðstæður verður að telja það
mjög góða lausn.
Höfundur ræddi þessi mál við Ingvar Birgi Friðleifsson, forstöðumann
Jarð hitaskóla Háskóla Sameinuðu þjóðanna. Hann var þá á vegum
Snorra stofu að taka saman efni til að flytja á hátíð sem halda átti í Reyk-
holti í apríl árið 2012 til að minnast Erlendar Gunnarssonar, bónda á
Sturlu- Reykjum, frumkvöðuls í notkun hveravatns í loftkenndu formi
til húshitunar. Ingvar Birgir fékk eftir samkomulagi sendar í tölvupósti
þær at huganir höfundar sem tengdust notkun gufu í þá veru og þá voru
til tækar. Fyrirlesturinn nefndist Jarðhitanotkun á Íslandi í 1100 ár og á
skyggn um sem virðast hafa verið gerðar af þessu tilefni mun vera sýnd
sú álykt un að:
Með byggingu heitavatnsleiðslunnar var komin mikilvæg verkmenn-
ing til landsins. Með þessari gerð af leiðslu hefði verið hægur vandi
að leiða heitt vatn víða um land frá hverum og laugum til bæjarhúsa.
Með því að grafa svona leiðslur hálfan meter eða svo hefði verið komin
jarðvegshitun til ræktunar eða gólfhitun til að hita íbúðarhús.49

Tæknihugmyndir að hellum á gólfi með loftrými þeirra á milli fyrir
hvera gufu og með tengingu þess við ætlaðan hlaðinn háf virðast hafa
49 Ingvar Birgir Friðleifsson 2012, skyggnur.