Fréttablaðið - 01.02.2023, Blaðsíða 12

ÚTGÁFUFÉLAG: Torg ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Helgi Magnússon FORSTJÓRI OG ÚTGEFANDI: Jón Þórisson RITSTJÓRI: Sigmundur Ernir Rúnarsson ser@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Garðar Örn Úlfarsson gar@frettabladid.is
FRÉTTASTJÓRI: Lovísa Arnardóttir lovisa@frettabladid.is. Fréttablaðið kemur út fimm daga í viku og hægt er að nálgast það ókeypis á 120 fjölförnum stöðum á höfuðborgarsvæðinu, á Suðurnesjum, Árborg, Ölfusi, Akranesi, Borgarnesi,
Akureyri og víðar. Að auki er blaðið aðgengilegt í pdf-formi og í appi. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871 FRÉTTABLAÐIÐ Kalkofnsvegur 2, 101
Reykjavík Sími: 550 5000, ritstjorn@frettabladid.is. VEFSTJÓRI: Einar Þór Sigurðsson einarthor@frettabladid.is MARKAÐURINN: Guðmundur Gunnarsson ggunnars@frettabladid.is HELGARBLAÐ: Björk Eiðsdóttir bjork@frettabladid.is
MENNING: Þorvaldur S. Helgason tsh@frettabladid.is ÍÞRÓTTIR: Hörður Snævar Jónsson hoddi@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Anton Brink anton@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is
HALLDÓR
FRÁ DEGI TIL DAGS
Gallinn
í skýrslu
Amnesty er
samt sá að
engar aðrar
lausnir eru
lagðar til.
Það kom
ekki fram í
kynningu
ríkisstjórn-
arinnar að
það væru
heimili
landsins
sem ættu
að bera
þungann
af kostnað-
inum við
þann slag.
Lovísa
Arnardóttir
lovisaa
@frettabladid.is
Sjálfvirkur
opnunarbúnaður og
snertilausir rofar frá
Þýsk gæðavara.
Snertilausir rofar
Skútuvogi 1h - Sími 585 8900
www.jarngler.is
Ríkisstjórnin er iðin við að skipa nefndir. Nýir starfs-
hópar og nefndir í stjórnartíð ríkisstjórnarflokkanna
telja ekki tugi heldur hundruð. Þetta er enda hin fínasta
leið til að fela innri ágreining stjórnarflokkanna og
tryggja að málum sé drepið á dreif.
Í gær var greint frá því að verðbólgan hækkaði í
janúar, ólíkt því sem hún gerir vanalega, þegar útsölur
tempra hana alla jafna. Ástæðan er tvíþætt. Annars
vegar hækkaði ríkisstjórnin gjöld á almenning vel
umfram verðbólgumarkmið Seðlabanka. „Hækkun
verðbólgu í janúar er að mestu til komin vegna hækk-
ana á búsi, bílum og búvörum. Þessi kostnaðarliðir eiga
það sameiginlegt að hið opinbera stýrir verði þeirra að
verulegu leyti með álögum,“ segir í harðorðri yfirlýs-
ingu á síðu Neytendasamtakanna. Enn bólgnar báknið
út, heimilin borga brúsann.
Hins vegar samþykkti stjórnarmeirihlutinn á Alþingi
fjárlög fyrir 2023 sem auka enn frekar á skuldsetningu
ríkissjóðs, kynna ný þensluhvetjandi útgjöld og eru
alveg laus við nauðsynlegt aðhald hins opinbera. Ríkis-
stjórnin er bókstaflega að kveikja upp í verðbólgunni,
sem er umtalsvert hærri en spár gerðu ráð fyrir. Verð-
bólgan í Evrópu, sem er keyrð áfram af háu orkuverði
vegna stríðsreksturs Pútíns Rússlandsforseta er á niður-
leið. Verðbólgan á Íslandi er enn á uppleið.
Þegar ríkisstjórnin kynnti síðustu fjárlög sín var
það undir yfirskriftinni: Kaupmáttur varinn og unnið
gegn verðbólgu í fjárlagafrumvarpi fyrir 2023. Það
kom ekki fram í kynningu ríkisstjórnarinnar að það
væru heimili landsins sem ættu að bera þungann af
kostnaðinum við þann slag. Það virðist hins vegar vera
að ganga eftir. Staða heimila landsins hefur ekki verið
jafn erfið í lengri tíma. Matarkarfan hækkar að því er
virðist í hvert sinn sem farið er í búð, eldsneytið hækkar
og lánin hækka í stað þess að lækka. Heimilin hafa
lítið val, þau geta ekki svo léttilega kosið að búa annars
staðar, eða sleppt því að kaupa mat- og drykkjarvöru.
Þau lifa bara við sérhannaðan veruleika verðbólgu,
aukinna gjalda og hárra vaxta.
Orð ríkisstjórnarinnar um að hún hyggist verja
kaupmátt hafa holan hljóm í þessu samhengi. Kannski
væri nær fyrir ríkisstjórnina, fyrst hún er jafn hrifin
af starfshópum og raun ber vitni, að setja á stofn vel
valinn spretthóp um hagsmuni heimilanna. n
Spretthóp um hag heimila
Hanna Katrín
Friðriksson
þingflokksfor-
maður Viðreisnar
Samkvæmt nýrri skýrslu Amnesty Int-
ernational er einangrunarvist notuð
óhóflega hér á landi meðan á gæslu-
varðhaldi stendur. Á ellefu ára tímabili
voru 825 í einangrun og af þeim voru
tólf prósent, eða 99, í einangrun í meira en
tvær vikur. Það er langur tími til að vera einn
í klefa.
Íslenskur karlmaður sem vistaður var í
einangrun í fyrra í sautján daga sagði það
mannskemmandi að vera í einangrun. Hann
sagðist ekki geta séð að einangrunin hefði
haft úrslitaáhrif á það hvort hann myndi eða
gæti spillt rannsóknarhagsmunum. Á Íslandi
er það einmitt helsta ástæða þess að ein-
staklingar eru úrskurðaðir í einangrun. Til að
gefa lögreglu tíma til að rannsaka mál án þess
að sakborningur, sá grunaði, geti haft áhrif á
rannsókn málsins.
Það er skiljanlegt, en Amnesty kallar þó eftir
því í skýrslunni að það sé tekið til skoðunar á
Íslandi hvort einangrunarvist sé alltaf nauð-
synleg og við hvaða aðstæður þessu úrræði
er beitt. Því það kemur líka fram í skýrslunni
að vissulega sé oft um að ræða rannsókn á
mjög alvarlegum glæpum en einnig sé fólk
vistað í einangrun vegna smærri mála. Það er
miður og það er alvarlegt því ef við ætlum að
beita þessu úrræði hljótum við að vilja vera
með skýr mörk um það við hvaða aðstæður er
gripið til þessa úrræðis.
Þó svo að einangrunarvistin sjálf sé ekki
flokkuð sem hrein og bein pynting segir lög-
maður Amnesty að hún geti flokkast sem
„önnur grimmileg, ómannleg eða vanvirðandi
meðferð eða refsing“.
Óhófleg notkun á slíku hlýtur að vera
eitthvað sem við viljum bæta úr en gallinn
í skýrslu Amnesty er samt sá að engar aðrar
lausnir eru lagðar til. Heldur er það lagt í
hendur yfirvalda að finna lausnir. Það er brýnt
að það sé gert og það sé þá á öllum stigum máls
kannað hvaða úrbætur er hægt að gera.
Það sem manni finnst þó kannski alvar-
legast við það sem kemur þarna fram er það að
bæði börn og fatlað fólk eru ekki undanskilin
slíkri vist. Samkvæmt skýrslunni voru tíu ein-
staklingar á aldrinum fimmtán til sautján ára
í einangrunarvist á því ellefu ára tímabili sem
skýrslan tekur til.
Þegar Amnesty leitaðist svo eftir því að
fá upplýsingar um hversu margir voru með
fötlun eða glímdu við andlega veikindi var fátt
um svör. Upplýsingarnar ekki skráðar og ekki
til. Það er kannski ekkert sem kemur á óvart
en manni þykir það mjög miður þegar áhrif
einangrunarvistarinnar, samkvæmt rann-
sóknum, eru mjög alvarlegar á andlega heilsu.
Málið er mjög alvarlegt og það er rík ástæða
til þess að taka það sem kemur fram í skýrsl-
unni alvarlega. n
Alvarlegt mál
arnartomas@frettabladid.is
Að njóta sannmælis
Veðurskilyrðin rigning hefur
rokið upp á vinsældalistum
Íslendinga yfir tegundir úrkomu
á undanförnum dögum enda
skolar hún göturnar af klaka-
brynju og snjósköflum og losar
um fasta bíla. Þessum ávexti grá-
myglunnar er venjulega bölvað
í sand og ösku en eftir þær
ógöngur sem frændi rigningar-
innar, snjórinn, framkallaði á
síðustu mánuðum, þá er landinn
himinlifandi yfir að fara í galla
sem er polla en ekki kraft. Þótt
það verði að teljast ólíklegt
að við munum muna þennan
greiða regnsins í vor og í sumar
þá ætti regndansinn réttilega að
vera Macarena næstu kynslóðar. 
Fjöldahjálp á djamminu
Áður en rigningin kom til bjarg-
ar stóðu björgunarsveitir lands-
ins í ströngu á mánudag við að
koma strönduðum bílstjórum til
aðstoðar víða um land. Á Kirkju-
bæjarklaustri var ástandið slíkt
að opnuð var fjöldahjálparstöð
til að koma fólki í skjól undan
veðurhamnum sem lék lausum
hala þar. Reykjavíkurborg mætti
sennilega fara að huga að því
að koma upp sambærilegri
hjálparstöð í miðborginni fyrir
strandað fólk sem ekki finnur
leigubíl á djamminu um helgar
og er að öllu jöfnu ekki í þeim
fatnaði sem líklegastur þykir til
að veita vörn gegn íslenskum
vetrarhryssingi sem virðist
ávallt koma mannskapnum í
öldungis opna skjöldu. n
12 SKOÐUN FRÉTTABLAÐIÐ 1. FEBRÚAR 2023
MIÐVIKUDAGUR