Fréttablaðið - 01.02.2023, Blaðsíða 22

ÞETTA GERÐIST | | 1. FEBRÚAR 1904
Ástkær eiginmaður minn, faðir okkar,
tengdafaðir, afi og langafi,
Einar Kristbjörnsson
kafari,
Köldulind 4, Kópavogi,
lést í faðmi fjölskyldunnar fimmtudaginn
19. janúar á Landspítalanum við Hringbraut.
Útförin fer fram frá Lindakirkju í Kópavogi, þriðjudaginn
7. febrúar kl. 13.00. Fjölskyldan þakkar starfsfólki
nýrnadeildar Landspítalans fyrir einstaka umönnun.
Gemma Fernandez Kristbjörnsson
Þórarinn Einarsson Sue Naidoo
Sigrún Birna Einarsdóttir Vilhjálmur Sverrir Pétursson
Kristbjörn B. Einarsson Margrét Sævarsdóttir
Katrín Einarsdóttir Guðmundur Guðmundsson
Gísli Einarsson
Einar Valur, Kjartan Daníel, Adam, Sara Louisa, Ólöf Jóna,
Natalía Embla, Tinna María, Sigríður Katla, Óskar Breki,
Katrín, Carmen Helga, Ólafur
Elsku faðir okkar, tengdafaðir,
afi og langafi,
Kristinn Sæmundsson
Safamýri 71,
lést á hjúkrunarheimilinu
Droplaugarstöðum 24. janúar sl.
Ingvar Kristinsson Sólveig Guðlaugsdóttir
Sæmundur Kristinsson
Stella Kristinsdóttir
barnabörn og barnabarnabörn
Elskulegur faðir okkar, tengdafaðir,
afi og langafi,
Árni Gunnlaugsson
frá Skógum,
lést á Hrafnistu Laugarási þann 29. janúar.
Útför hans fer fram frá Fossvogskapellu
þriðjudaginn 7. febrúar kl. 13.00.
Guðný Árnadóttir Kristinn Karl Dulaney
Vilhjálmur Árnason Ylfa Þorsteinsdóttir
Guðmundur Heiðmar Árnason Áslaug Kjartansdóttir
barnabörn og barnabarnabörn
Elskuleg eiginkona mín, móðir okkar,
tengdamóðir og amma,
Magnea Guðrún
Magnúsdóttir
Stóragerði 10,
Vestmannaeyjum,
lést á HSU í Vestmannaeyjum sunnudaginn 29. janúar.
Útför hennar fer fram frá Landakirkju í Vestmannaeyjum
fimmtudaginn 9. febrúar klukkan 13.
Hannes Haraldsson
Hafdís Hannesdóttir Jóhann Þór Jóhannsson
Haraldur Hannesson Anna Ólafsdóttir
Hafþór Hannesson Þorbjörg Hanna Ögmundsdóttir
og barnabörn
Ástkær faðir okkar, tengdafaðir og afi,
Ólafur Magnús Bertelsson
fv. flugumsjónarmaður,
lést á hjúkrunarheimilinu Hrafnistu
Hafnarfirði 18. janúar. Útförin fer fram
frá Vídalínskirkju, 3. febrúar kl. 13.00.
Bertel Ólafsson Unnur Sandholt
Sigurbjörg Jódís Ólafsdóttir Guðbjartur F. Guðbjartsson
og barnabörn
Hannes Hafstein, ráðherra og skáld.
Þennan dag árið 1904 fengu Ís-
lendingar heimastjórn, þingræði var
fest í sessi og Stjórnarráð Íslands var
stofnað. Ráðherra Íslands fékk að-
setur í Reykjavík, sem varð miðstöð
stjórnsýslu.
Hannes Hafstein gegndi fyrstur
embætti ráðherra en hann var sýslu-
maður á Ísafirði og skáld. Embættinu
fylgdu meiri völd og ábyrgð en nokk-
urri stöðu á Íslandi öldum saman. Í
sérmálum Íslands tók ráðherrann við
því valdi sem danska stjórnin hafði
áður.
Hannes var ráðherra til ársins 1909
þegar hann varð bankastjóri Íslands-
banka. Hann varð svo ráðherra í
annað sinn 1912 og gegndi embætt-
inu til 1914.
Með heimastjórninni hófst mikið
framfaraskeið á Íslandi og var það
eitt stærsta skrefið í baráttu þjóðar-
innar fyrir sjálfstæði. Íslandsbanki tók
meðal annars til starfa og fór að veita
lán til framkvæmda. Erlent fjármagn
streymdi inn í landið, togaraútgerð
hófst og sæsími var lagður til lands-
ins. Hús var reist yfir landsbókasafn
og drög að háskóla voru lögð fram.
Þetta ár kom einnig fyrsti bíllinn
til landsins. Heimastjórnartímabilið
stóð til 1. desember 1918 þegar sam-
bandslögin gengu í gildi og Íslend-
ingar fengu fullveldi. n
Íslendingar fengu heimastjórn
Sigrún Ingibjörg Gísladóttir, lögmaður. FRÉTTABLAÐIÐ/ERNIR
Í dag fer fram málþing á ensku
um stöðu fólks í „umborinni
dvöl“ á Íslandi í kjölfar skýrslu
Rauða krossins. Sigrún Ingibjörg
Gísladóttir lögmaður er umræðu-
stjóri og segir að von sé á fjörlegu
þingi enda hafa þessi mál verið í
brennidepli að undanförnu.
benediktboas@frettabladid.is
Í tilefni af skýrslu Rauða krossins á
Íslandi um stöðu fólks í umborinni dvöl
á Íslandi efna Mannréttindastofnun
Háskóla Íslands og Rauði krossinn á
Íslandi til fyrirlesturs og pallborðsum-
ræðna í dag. Fer viðburðurinn fram
á ensku í stofu L-101 í Lögbergi og er
ókeypis inn. Fjallað verður um erfiða
stöðu fólks í umborinni dvöl, það er
fólks sem hefur fengið lokasynjun á
umsókn sinni um alþjóðlega vernd en
ekki er hægt að vísa úr landi.
Fyrirlesarar eru þau Karla Isabel
Johnson, verkefnastjóri Rauða kross-
ins á Íslandi og einn skýrsluhöfunda,
Jasmina Vajzovic Crnac, leiðtogi
alþjóðateymis Reykjavíkurborgar,
Albert Björn Lúðvígsson, fulltrúi hjá
Claudia & Partners Legal Services og
stundakennari við Háskóla Íslands, og
Sigrún Ingibjörg Gísladóttir, lögmaður
á Rétti og stjórnarmaður í Mannrétt-
indastofnun Háskóla Íslands, en hún
er einnig umræðustjóri. Brynhildur
Flóvenz, stjórnarformaður Mannrétt-
indastofnunar Háskóla Íslands, stýrir
fundinum.
Niðurstöður rannsóknar Rauða
krossins á Íslandi sýndu meðal annars
takmarkaða möguleika einstaklinga í
umborinni dvöl til þess að lifa mann-
sæmandi lífi. Kemur það einkum fram
vegna erfiðleika við að fá úthlutaða
kennitölu, erf iðleika og stundum
ómöguleika við öflunar atvinnuleyfis,
þess að börn sem fædd eru á Íslandi eru
með óskilgreint ríkisfang, erfitt er að
fullnægja grunnþörfum og margir búa
við versnandi heilsufar.
Sigrún Ingibjörg segir að rædd verði
lagaleg álitamál sem koma til skoðunar
í tengslum við þá stöðu sem þessir ein-
staklingar eru í. „Til umræðu verður
efni skýrslunnar sem og gagnrýni á
hana. Þessi mál hafa verið í brenni-
depli undanfarið, meðal annars vegna
fyrirliggjandi frumvarps til breytinga á
útlendingalögum,“ segir hún.
Í sumum tilvikum höfðu viðmælend-
ur í skýrslunni dvalið hér réttindalausir
í yfir fimm ár en flestir þeirra sem rætt
var við hafa dvalið á Íslandi í fjögur ár.
Allir viðmælendur kváðust vilja leggja
sitt af mörkum til samfélagsins, vinna
og sjá fyrir sér og sínum og höfðu mikla
löngun til að lifa eðlilegu lífi.
Í skýrslunni segir meðal annars að
börn sem fæðast hér á landi hafi óviður-
kenndan ríkisborgararétt. Börnin eru
þannig skráð undir ríkisfangi foreldra
sinna en heimaland foreldranna viður-
Málþing um stöðu fólks í
umborinni dvöl hér á landi

Til að birta andláts-, útfarar- eða
þakkartilkynningar í Fréttablaðinu þarf að senda
tölvupóst á timamot@frettabladid.is
eða hringja í síma 550 5055 .
Helstu niðurstöður skýrslunnar
• Einstaklingar í umborinni dvöl hafa engin lagaleg réttindi hér á landi.
• Flestir þeirra sem eru í umborinni dvöl geta ekki unnið vegna þess að þeim
er ómögulegt að verða sér úti um atvinnuleyfi.
• Börn viðmælenda RKÍ sem fæðast hér á landi eru með óskilgreint ríkisfang.
• Viðmælendur RKÍ lýstu verulegum áhyggjum og mikilli andlegri og líkam-
legri vanlíðan.
• Einstaklingar í umborinni dvöl á Íslandi vilja lifa mannsæmandi lífi.
Tillögur til úrbóta
• Búa þarf til lagaramma sem tekur
á aðstæðum umsækjenda sem
fengið hafa lokasynjun á umsókn
sinni en ekki er hægt að flytja úr
landi, sem veitir þeim einhvers
konar leið að löglegu dvalarleyfi
hér á landi, umfram umborna
dvöl.
• Einfalda aðgengi að bráðabirgða-
dvalarleyfi.
• Skoða sérstaklega aðstæður og
ríkisfang barna sem fæðst hafa
hér á landi.
Hvað er umborin dvöl?
Umborin dvöl er hugtak sem notast
er við í skýrslunni yfir einstaklinga
sem fengið hafa lokasynjun á um-
sókn sinni um alþjóðlega vernd
en vegna sértækra aðstæðna geta
íslensk stjórnvöld ekki framkvæmt
brottflutning þeirra úr landi.
Aftur á móti er hugtakið umborin
dvöl ekki lagaleg skilgreining á
stöðu þessa hóps hér á landi. Hug-
takið er notað til að vísa í hópinn og
undirstrika skert réttindi þeirra og
takmarkaða möguleika til að breyta
stöðu sinni.
kennir þau ekki sem ríkisborgara. Þau
hafa því ekki kennivottorð eða önnur
gögn til þess að sýna fram á auðkenni
sitt og búa því við afar viðkvæmar
aðstæður.
„Ætlunin með málþinginu er að leiða
fram ólík sjónarmið, bæði um raun-
veruleikann eins og hann blasir við ein-
staklingum í þessari stöðu og fræðileg
sjónarmið sem hafa þýðingu í þessu
samhengi,“ segir Sigrún.
Dómsmálaráðuneytið hefur gert
athugasemdir við skýrsluna í sex liðum.
Eftir kynningu á helstu niðurstöðum
skýrslunnar verða pallborðsumræður
og tekið við spurningum úr sal. n
18 TÍMAMÓT FRÉTTABLAÐIÐ 1. FEBRÚAR 2023
MIÐVIKUDAGUR