Fréttablaðið - 02.02.2023, Blaðsíða 6

Hið opinbera spornar
gegn verðbólgu með
ríflegum gjaldskrár­
hækkunum.
Erna Björg
Sverrisdóttir,
aðalhagfræðing-
ur Arion banka
Við erum með það til
skoðunar hvort og
með hvaða hætti
byggingin gæti verið
stækkuð.
Almar Guð-
mundsson,
bæjarstjóri
Garðabæjar
Ljóslistaverk frá Vetrarhátíð 2022. MYND/RÓBERT REYNISSON
ninarichter@frettabladid.is
MENNING Árleg Vetrarhátíð í
Reykjavík hefst í dag og stendur til
4. febrúar. Hátíðin fer fram í sex
sveitarfélögum höfuðborgarsvæð-
isins. Hátíðin var fyrst haldin árið
2002 og er þetta í fyrsta sinn síðan
árið 2019 sem Vetrarhátíð er haldin
með hefðbundnu sniði.
Frítt er á alla viðburði hátíðar-
innar í ár, sem eru rúmlega 150
talsins og innihalda meðal annars
sundlauganótt og safnanótt, auk
ljósalistar.
Á sundlauganótt er lengd opnun í
öllum sundlaugum á höfuðborgar-
svæðinu með fjölda viðburða, og
frítt inn. „Þetta er skemmtileg leið
til að sjá sundlaugina í nýju ljósi,“
segir Guðmundur Birgir Halldórs-
son, viðburðastjóri Vetrarhátíðar, í
samtali við Fréttavaktina á Hring-
braut.
Safnanótt er á föstudeginum frá
18–11. Frítt inn á rúmlega 40 söfn á
öllu höfuðborgarsvæðinu. „Ég hef
oft talað um að þetta sé skemmtilegt
tækifæri fyrir fjölskyldur að fara
með yngri börnin og unglingana,“
segir viðburðastjórinn.
Setningarhátíð Vetrarhátíðar
er fyrir framan Hallgrímskirkju
klukkan 19, þegar kveikt er á lista-
verki eftir Sigurð Guðjónsson. „Þar
opnast ljósaslóð sem liggur um
miðborg Reykjavíkur,“ segir Guð-
mundur og mælir með því að fólk
gangi leiðina niður Skólavörðustíg
og niður að Ráðhúsi Reykjavíkur, og
njóti listaverka á leiðinni. n
Vetrarhátíð hefst í dag
Þetta er skemmtileg
leið til að sjá sundlaug­
ina í nýju ljósi.
Guðmundur
Birgir Halldórs-
son, viðburða-
stjóri Vetrar-
hátíðar
kristinnhaukur@frettabladid.is
GARÐABÆR Kærumálum er loks
lokið um nýjan leikskóla í Urriða-
holtshverfinu í Garðabæ. Bygg-
ingin er hafin og gert er ráð fyrir að
skólinn verði fullkláraður um næstu
áramót. Hann verður þó öðruvísi en
upprunalega stóð til.
Skólinn átti upprunalega að vera
sex deildir á tveimur hæðum. Hæð
skólans var kærð af nágranna til
Úrskurðarnefndar um umhverfis-
og auðlindamál sem úrskurðaði
honum í vil. Byggingin hefði orðið
2,31 metri yfir leyfilegri hæð og
byggingarleyfið fellt úr gildi. Nýtt
leyfi hefur verið gefið út fyrir fimm
deilda skóla á einni hæð. En það
þýðir að skólinn tekur 100 börn í
stað 120.
Í sumar úrskurðaði líka kæru-
nefnd útboðsmála að Garðabær
hefði brotið lög um opinber inn-
kaup vegna þess að verktaki hefði
ekki fullnægt skilyrðum um útboðs-
þátttöku. Hafa þessi kærumál hægt
á uppbyggingu leikskólans.
„Við erum með það til skoðunar
hvort og með hvaða hætti bygg-
ingin gæti verið stækkuð,“ segir
Almar Guðmundsson bæjarstjóri
aðspurður hvort leikskólinn sé
nógu stór fyrir hverfið, þar sem
börnum hefur fjölgað hratt á und-
anförnum árum. „Eins og staðan
er núna verður leikskólinn fimm
deildir. Ef við ákveðum annað
þurfum við að skoða skipulags-
breytingar en ekkert hefur verið
ákveðið um það.“
Þangað til muni bærinn gera
tímabundnar ráðstafanir til að börn
komist fyrr inn í skóla. Almar segir
að það hafi gengið vel undanfarna
mánuði. n
Leikskóli minnkar eftir kærumál
Aðalhagfræðingur Arion
banka segir gjaldskrárhækk-
anir hins opinbera beina
orsök næstum allrar hækk-
unar á vísitölu neysluverðs
í janúar. Búist er við vaxta-
hækkun Seðlabankans sem
hefur bein áhrif til hækkunar
verðbólgu. Miklar hækkanir
frá birgjum eru í vændum.
olafur@frettabladid.is
NEYTENDUR Greiningardeildir
bankanna búast við stýrivaxta-
hækkun Seðlabankans á næsta
vaxtaákvörðunardegi, sem er á mið-
vikudaginn. Ástæðan fyrir þessu er
mikil hækkun vísitölu neysluverðs
nú í janúar.
Í Fréttablaðinu í gær sagði Erna
Björg Sverrisdóttir, aðalhagfræð-
ingur Arion banka, að vegna þess
að verðbólgan í janúar er fyrst og
fremst tilkomin vegna gjaldskrár-
hækkana hins opinbera sé janúar-
mælingin ekki kúvending á verð-
bólguhorfum þó að þær hafi lítillega
versnað.
Erna sagði enn fremur að vaxta-
hækkun nú hjá Seðlabankanum
hefði þau áhrif að þrátt fyrir að hús-
næðisverð sé tekið að lækka muni
hin reiknaða húsaleiga, sem vegur
þungt í mælingu vísitölunnar, áfram
hækka.
Á mannamáli þýðir þetta að
vaxtahækkanir Seðlabankans hafa
bein áhrif til hækkunar á vísitölu
neysluverðs og eru þar með sjálf-
stæður verðbólguvaldur.
Í pósti sem Erna Björg sendi frá
sér eftir að Hagstofan birti vísitölu
neysluverðs fyrir janúar segir:
„Hið opinbera spornar gegn
verðbólgu með ríf legum gjald-
skrárhækkunum (gróflega áætlað
0,7-0,8% áhrif á VNV): Gjald-
skrárhækkanir í janúar eru engin
nýlunda. Á síðustu árum hefur verið
reynt að stilla hækkunum í hóf til að
stuðla að verðstöðugleika en í ljósi
mikillar verðbólgu ákvað hið opin-
bera að nú dygðu engin vettlinga-
tök, hækka skyldi krónutölugjöld
um 7,7%, leggja á ofangreint 5%
vörugjald á allar nýjar fólksbifreiðar
og hækka almennt allar gjaldskrár
um 5-7%.“
Hvöss gagnrýnin á stjórnvöld í
þessum orðum leynir sér ekki. Erna
bætir við:
„Áhrifin á VNV dyljast engum:
Áfengi og tóbak hækkaði um 5,5%
(0,13% áhrif á VNV), hitaveita hækk-
aði um 6% (0,12%), sorphreinsun
um 12,3% (0,07% áhrif á VNV), elds-
neyti um 0,7% (0,03% áhrif á VNV),
grunnskólar um 5,9% (0,01% áhrif á
VNV) og leikskólar um 5,7% (0,02%
áhrif á VNV), svo fátt eitt sé nefnt!
Bætum við stórum hluta af verð-
hækkun nýrra bíla og við erum
fljót að komast upp í 0,7-0,8% áhrif
á VNV, sem rekja má beint til hins
opinbera.“
Samkvæmt þessu má rekja nær
alla hækkun á vísitölu neysluverðs
til gjaldskrárhækkana hins opin-
bera. Vísitalan hækkaði um 0,85
prósent og aðalhagfræðingur Arion
banka segir að þar af megi rekja 0,7–
0,8 prósent beint til hins opinbera.
Fréttablaðið hefur undir höndum
tilkynningar frá ýmsum birgjum
til smásala um verðhækkanir sem
taka gildi á næstu dögum. Kennir
þar margra grasa. Innlend búvara
hækkar gjarnan á bilinu 5–6 prósent,
en stjórnvöld stýra að miklu leyti
verðlagningu hennar, og innfluttar
vörur hækka í mörgum tilfellum um
meira en 10 prósent, jafnvel allt að 25
prósentum.
Raunum íslenskra neytenda er því
ekki lokið í þessari verðbólguöldu. n
Nær öll verðbólgan í janúar
sögð á ábyrgð stjórnvalda
Aðalhagfræðingur gagnrýnir gjaldskrárhækkanir hins opinbera harðlega. FRÉTTABLAÐIÐ/EYÞÓR
Þetta er fordæmis­
gefandi mál.
Þröstur Jónsson,
oddviti
Miðflokksins
kristinnhaukur@frettabladid.is
MÚLAÞING Þröstur Jónsson, full-
trúi Miðf lokksins í sveitarstjórn
Múlaþings, sakar meirihlutann um
valdníðslu og segir álit innviðaráðu-
neytisins um vanhæfi hans loðið.
Ekki sé hægt að una við þetta.
„Það er alveg klárt að þetta mál
verður tekið áfram. Þetta er for-
dæmisgefandi mál,“ segir Þröstur.
Í samráði við lögfræðing sinn
muni hann þó ekki gefa út neinar
yfirlýsingar í f jölmiðlum hvað
varðar stefnu til dómstóla fyrr en
sú ákvörðun liggur fyrir. Þá verður
send út fréttatilkynning.
Síðasta haust taldi bæði byggð-
arráð og sveitarstjórn Múlaþings
Þröst vanhæfan til þess að fjalla
um leiðarval Fjarðarheiðaganga.
Þröstur barðist fyrir norðurleið
en suðurleið varð fyrir valinu. Var
Þröstur talinn hafa hagsmuna að
gæta í málinu þar sem bróðir hans
væri eigandi að tveimur jörðum sem
suðurleiðin liggi um.
Í áliti innviðaráðuneytisins, dag-
settu 16. janúar, eru ekki gerðar
athugasemdir við þessa ákvörðun
sveitarstjórnar. Þröstur segir hins
vegar að orðalagið í 13 blaðsíðna
álitinu sé haft eins loðið og hægt
sé og enginn eiginlegur úrskurður
kveðinn upp í því. Málið sé for-
dæmisgefandi fyrir sveitarstjórnir
og skipti fámenn sveitarfélög sér-
staklega miklu máli þar sem van-
hæfisreglur beri að túlka þröngt.
„Allt þetta mál byggir á valdníðslu
meirihlutans því þeim hugnast ekki
þau sjónarmið sem ég stend fyrir og
var m.a. kosinn út á í síðustu sveitar-
stjórnarkosningum í leiðarvalinu,“
lét Þröstur bóka í byggðarráði.
Jónína Brynjólfsdóttir, oddviti
Framsóknarflokksins, segir málinu
lokið af hálfu ráðuneytisins. Það sé
undir Þresti komið hvort málið fari
lengra. „Hann fékk ekki að fjalla
um málið þannig að málið er ekk-
ert í hættu,“ segir Jónína. „Í ljósi þess
að ráðuneytið er búið að staðfesta
okkar mat mun hann ekki fá að
fjalla um þetta mál.“ n
Bæjarfulltrúi segir málsmeðferð loðna
og að deila um vanhæfi fari lengra
6 FRÉTTIR FRÉTTABLAÐIÐ 2. FEBRÚAR 2023
FIMMTUDAGUR