Fréttablaðið - 02.02.2023, Blaðsíða 36

Mín þumalputtaregla
er í raun og veru að
vera trúr tóni bókar-
innar og persónunum.
Óskar Þór
Langri leið þriðju skáldsögu
Arnaldar Indriðasonar frá
bók yfir í kvikmynd lýkur
með frumsýningu Napóle-
onsskjalanna. Leikstjórinn
Óskar Þór Axelsson gerði
bæði Svartur á leik og Ég
man þig og er því vanur því
að flytja bækur í bíó en segir
slíkt þó aldrei einfalt mál.
toti@frettabladid.is
Kvikmyndaleikstjórinn Óskar Þór
Axelsson sló hressilega í gegn með
Svartur á leik í sinni fyrstu bíómynd
í fullri lengd og hefur mikið til hald-
ið sig á glæpabrautinni. Hann hefur
til dæmis leikstýrt þáttum af Ófærð
og Stellu Blómkvist.
Napóleonsskjölin sver sig hins
vegar frekar í ætt bandarískra
hasarspennumynda þannig að
þótt myndin byggi á bók eftir
Arnald Indriðason, glæpasagna-
konung Íslands, má segja að bæði
rithöfundur og leikstjórinn séu þar
í aðeins öðrum gír.
„Þetta er meira kannski hefð-
bundnari aksjón-þriller, ef svo má
segja, og líka með smá kómísku ívafi
þannig að hún verður leyfð miklu
f leirum og yngri aðdáendum en
fyrri myndir mínar,“ segir Óskar og
hlær.
„Þegar ég gerði Svartur á leik lang-
aði mig til að gera ákveðna týpu af
glæpamynd ólíka þeim sem höfðu
verið gerðar hérna áður og þegar ég
gerði Ég man þig vildi ég gera ein-
hvers konar hrylling sem hefði ekki
sést hér áður og nú langaði mig að
gera aksjón-mynd sem hefði ekki
sést hér áður. Þetta er eitthvað svona
„genre“ sem við höfum ekki beint
séð hérna og þekkjum frekar frá
Ameríku,“ segir Óskar um Napóle-
onsskjölin.
Annað tækifæri
Bók Arnaldar kom út 1999 og Óskar
hafði þá strax augastað á henni en
var of seinn. Örlögin höguðu því
síðan þannig að fjölmörgum árum
síðar var hann sóttur sérstaklega til
þess að koma henni á hvíta tjaldið.
„Þetta byrjaði þannig að ég las
bókina á sínum tíma í kringum alda-
mótin og hafði þá strax samband
við útgefandann en þá var einhver
kominn með kvikmyndaréttinn. Svo
bara öllum þessum árum seinna þá
kemur þetta aftur til mín.“
Þá höfðu þýskir framleiðendur
keypt réttinn á bókinni eftir að hún
kom út í Þýskalandi þar sem Arn-
aldur hefur notið mikilla vinsælda.
Óskar minnir að Þjóðverjarnir hafi
gripið bókina á lofti 2010 eða 2011
þegar rétturinn hafði losnað aftur.
„Þeir eru síðan búnir að vera að
þróa þetta í mörg ár, prófa ýmis-
legt og lenda í einhverri blindgötu.“
Handritshöfundurinn Marteinn
Þórsson kom síðan að verkinu ein-
hvers staðar í þessu langa ferli og
hreyfing komst á hlutina. „Þá var
komin lausn sem fólk sætti sig við.
Þá var leitað til framleiðenda á
Íslandi og þannig kemur Sagafilm
að myndinni og þaðan berst hún
til mín.
Hvenær og hvernig?
Þannig að þegar ég kem að þessu þá
er til handrit og ég kom svo auðvitað
að því að endurskrifa með Mar-
teini og við vorum svona eitthvað
að breyta og bæta. Eins og gengur
bara.“
Óskar segir aðlögunina hafa verið
svolítið snúna og þá ekki síst með
tilliti til þess hvar ætti að staðsetja
myndina í tíma. „Vegna þess að það
setur svo mikinn svip á bókina að
hún gerist þegar herstöðin er hérna
í Keflavík og þegar ég las handritið
var ég eiginlega mest spenntur að
sjá hvort þetta yrði í „períóðu“ og
hvort þetta myndi gerast á sögu-
tíma bókarinnar sem er 1997 eða
eitthvað svoleiðis.
Þumalputtareglan að halda tóni bókarinnar
Óskar Þór á
tökustað á milli
annars vegar
Atla Fjalars
Óskarssonar og
Iain Glen og hins
vegar Vivian
Ólafsdóttur,
Adesuwa Oni
og Jack Fox en
mikill tími og
vinna fóru í að
finna þennan
rétta mannskap
í hlutverkin.
MYND/AÐSEND
Myndin tikkar í öll box
„Napóleonsskjölin er ekki svona sósíalrealískur
norrænn krimmi eins og margar aðrar bækur mínar
heldur sögulegur og alþjóðlegur þriller sem teygir
anga sína til síðari heimsstyrjaldarinnar,“ segir
Arnaldur Indriðason. „Bíómyndin tikkar í öll þau
box með hraðri atburðarás og óvæntum vend-
ingum svo að úr verður fínasta skemmtun,“
segir rithöfundurinn sem ætti að vita hvað
hann syngur eftir að hafa verið kvikmynda-
gagnrýnandi Morgunblaðsins
árum saman áður en hann
söðlaði um og hóf glæstan rit-
höfundarferil.
Hlustað á skjölin
Ólíkt flestum bókum Arnaldar eru Napóleons-
skjölin ekki til sem hljóðbók en fæst hjá Forlag-
inu, útgefanda Arnaldar í seinni tíð, bæði rafrænt
og í kilju auk þess sem bókin er aðgengileg sem
rafbók á Storytel.
Napóleonsskjölin eru hins vegar væntanleg á
hljóðbók síðar í mánuðinum en enn sem komið
er hvílir leynd yfir því hver sér um upplesturinn.
Stefnt er að því að hljóðbókin verði fáanleg bæði í
hljóðbókaappi Forlagsins sem og hjá Storytel.
Stór stund fyrir útgefandann
„Það var óneitanlega stór stund að vera viðstadd-
ur forsýningu á Napóleonsskjölunum í gærkvöldi,“
skrifaði Pétur Már Ólafsson, bókaútgefandi hjá
Bjarti og Veröld, á Facebook eftir að hafa séð frum-
sýningu Napóleonsskjalanna á þriðjudagskvöld.
„Þetta var þriðja bókin sem við hjá Vöku-Helga-
felli gáfum út eftir Arnald (1999) en þá var ég út-
gáfustjóri þess ágæta forlags. Viðtökur við fyrstu
tveimur bókunum höfðu verið frekar dræmar en
Napóleonsskjölin voru allt annars eðlis, hrein-
ræktuð spennusaga.
Mér fannst sem bókin hlyti að enda á hvíta tjald-
inu og snemma árs 2001 gengum við frá samningi
um kvikmyndum bókarinnar, á sama tíma og við
seldum bíóréttinn á Mýrinni en með þeirri bók sló
hann rækilega í gegn.
Síðan eru liðin mörg ár,
eins og segir í kvæðinu.
Og nú er kvikmyndin
orðin að veruleika og er frábærlega
heppnuð. Hreinræktuð hasarmynd með
spennu og húmor.“
Það var alveg góð og gild leið
sem hægt var að fara þar sem þetta
er svo fyrirferðarmikið í bókinni.
Það var líka hægt að uppfæra þetta
en þá var spurningin hvernig? Og
þegar ég kom að þessu fannst mér
bara vera búið að færa þetta fram á
okkar tíma á frekar áhugaverðan og
trúverðugan hátt.“
Þumalputtareglan
Þótt Óskar hafi áður lagað skáld-
sögur eftir Stefán Mána og Yrsu
Sigurðardóttur að kvikmynd segir
hann það alltaf frekar erfitt að
vinna með eðlismuninn á hinum
ólíku listformum.
„Mín þumalputtaregla þegar ég er
að gera þetta og á ekkert síður við
um leikstjórnina er í raun og veru
að vera trúr tóni bókarinnar og per-
sónunum. Ég held að þetta séu tvö
lykilatriði. Það eru einhvern veginn
karakterarnir sem fólk man svo vel
eftir,“ segir Óskar.
Hann bætir við að vitaskuld
skipti sagan sjálf líka máli en það
hafi komið honum á óvart hversu
lítið lesendur muni í raun og veru
eftir plottinu. „Ég upplifði það með
Svartur á leik þegar fólk var að segja
mér að þetta og hitt hefði verið alveg
eins og í bókinni en var það bara alls
ekki.
Ég hef mikið pælt í þessu og ég
held að þetta sé að einhverju leyti
viðurkenning á því að það eru per-
sónurnar og kannski þessi tónn sem
fólk man eftir. Þessi fílingur. Þetta
bragð sem þú fékkst og fyrir mér er
þetta risastórt mál.“ n
24 LÍFIÐ FRÉTTABLAÐIÐ 2. FEBRÚAR 2023
FIMMTUDAGUR