Fréttablaðið - 10.03.2023, Blaðsíða 6

Kaffirisinn hyggur
einnig á uppbyggingu í
Mið-Austurlöndum.
Það er óljósara hver
ber ábyrgð á svæð-
unum.
Kristín Kröyer,
sérfræðingur
hjá Umhverfis-
stofnunAðalfundur
Aðalfundur Hampiðjunnar hf. verður haldinn að
Skarfagörðum 4, Reykjavík, föstudaginn 24. mars 2023
og hefst klukkan 16:00.
Á dagskrá fundarins verður:
Stjórn Hampiðjunnar hf.
Dagskrá, endanlegar tillögur ásamt ársreikningi félagsins munu
liggja frammi á skrifstofu félagsins, hluthöfum til sýnis, tveimur
vikum fyrir aðalfund.
Atkvæðaseðlar og önnur fundargögn verða afhent á fundarstað.
Framboðsfrestur vegna stjórnarkjörs rennur út fimm dögum fyrir
upphaf aðalfundar.
Tillögur frá hluthöfum, sem bera á fram á aðalfundi, skulu hafa
borist í hendur stjórnar með skriflegum hætti eigi síðar en 10
dögum fyrir aðalfund. Hver hluthafi í félaginu á rétt á því að fá
ákveðin mál tekin til meðferðar ef framangreind skilyrði eru
uppfyllt.
Hluthafar sem ekki geta sótt fundinn, en hyggjast gefa umboð,
þurfa að gera það skriflega eða með rafrænum hætti og þannig
að dagsetning komi fram.
1. Skýrsla stjórnar félagsins um starfsemina árið 2022.
2. Staðfesting ársreiknings og ráðstöfun hagnaðar
reikningsársins 2022.
3. Ákvörðun um þóknun til stjórnarmanna og undirnefnda
stjórnar.
4. Tillaga félagsstjórnar um starfskjarastefnu félagsins.
5. Kosning stjórnar félagsins.
6. Kosning endurskoðunarfélags.
7. Tillögur félagsstjórnar um breytingar á samþykktum
félagsins.
8. Önnur mál, löglega upp borin.
Þrátt fyrir að langflest tilfelli
mengaðs jarðvegs séu miltis-
brandsgrafir tekur íslensk
löggjöf ekki nema að litlu
leyti tillit til hættunnar sem
stafar af sýklinum. Ábyrgð
landeigenda er óljós.
kristinnhaukur@frettabladid.is
UMHVERFISMÁL Íslensk lög og reglur
taka ekki nema að litlu leyti tillit
til hættunnar sem stafar af miltis-
brandi. Samkvæmt reglugerð ber
hinu opinbera að halda skrá utan
um þekkta staði en ábyrgð land-
eigenda og verktaka er óljós ef
miltisbrandur losnar úr læðingi og
smitast í fólk.
Kristín Kröyer, sérfræðingur hjá
Umhverfisstofnun, segir stofnunina
halda utan um gögn um staðsetn-
ingar mengaðs jarðvegs og halda
úti kortasjá þar sem almenningur
geti séð þær. Langflestar staðsetn-
ingarnar í kortasjánni vísa á miltis-
brandsgrafir, annaðhvort grafir
sýktra dýra eða manna, eða um 160
um allt land. Þar af f leiri en tíu á
höfuðborgarsvæðinu.
Eins og Fréttablaðið greindi frá í
síðustu viku hefur dýralæknirinn
Sigurður Sigurðarson safnað saman
upplýsingum, skrásett, ferðast um
landið og merkt miltisbrandsgrafir
að eigin frumkvæði og á eigin kostn-
að. Hann bendir á að sumar stað-
setningarnar séu ekki nákvæmlega
þekktar og öruggt sé að grafirnar
séu fleiri. Sé ekki brugðist skjótt við
getur sýkillinn drepið fólk á örfáum
dögum ef dvalargró hans koma upp
á yfirborðið.
Vera Einarsdóttir, upplýsinga-
fulltrúi Vinnueftirlitsins, segir að
stofnuninni sé ekki kunnugt um
hvort jarðvegsverktakar séu með-
vitaðir um sýkilinn sem veldur
miltisbrandi. Vinnueftirlitið veiti
enga fræðslu um sjúkdóminn.
„Það fellur í hlut heilbrigðis-
eftirlits sveitarfélaganna að sjá um
mengunareftirlit ásamt því að vera
með umhverfiseftirlit og vakta
umhverfi okkar,“ segir Vera. Verk-
takar ættu að geta leitað til þeirra
eftir upplýsingum um einstök
svæði.
Spurð um ábyrgð ef starfsmaður
skyldi sýkjast segir Vera að það
falli í hlut Sjúkratrygginga Íslands
að meta hvort sjúkdómur starfs-
fólks teljist viðurkenndur atvinnu-
sjúkdómur. „Enn fremur verður að
ætla að það fari eftir almennum
reglum skaðabótaréttar um sök
hvort atvinnurekandi geti talist
bera ábyrgð á afleiðingum veikinda
starfsfólks síns,“ segir hún.
Í nýjum drögum að reglugerð um
atvinnusjúkdóma er miltisbrand
ekki að finna á lista.
Samkvæmt Kristínu tekur reglu-
gerð um mengaðan jarðveg, frá
árinu 2020, einungis á upplýsinga-
gjöf og skipulagsvinnu. Sveitar-
félögum beri að taka mið af gagna-
grunni Umhverfisstofnunar við
deiliskipulagsgerð svo að ekki séu
framkvæmdir ofan á eða of nálægt
gröfunum.
„Það er óljósara hver ber ábyrgð
á svæðunum,“ segir hún spurð um
ábyrgð landeigenda. Það er hvort
þeim beri að upplýsa til dæmis
kaupendur að jörð sinni eða verk-
taka sem á henni starfa um miltis-
brandsgrafir. Umhverfisstofnun
sé sjálf ekki í beinu sambandi við
landeigendur. Kristín segir að það
eigi eftir að reyna á reglugerðina.
Hún gerir ráð fyrir því að það sé
skipulagsfulltrúa sveitarfélaganna
að koma upplýsingum um miltis-
brand til verktaka.
Mestallar upplýsingarnar sem
stofnunin hefur koma frá Sigurði
Sigurðarsyni, en einstaka ábending-
ar um grafir hafa borist í tengslum
við skipulagsvinnu sveitarfélaga.
„Það eru gríðarleg verðmæti í þess-
ari skrá Sigurðar,“ segir Kristín. n
Óljóst hver ber ábyrgð
komi upp miltisbrandssmit
Miltisbrandur kom upp á yfirborðið árið 2004 í Vogum og drap þrjú hross. FRÉTTABLAÐIÐ/VALLI
kristinnhaukur@frettabladid.is
NEYTENDUR Sigurður Helgi Helga-
son, forstjóri Sjúkratrygginga
Íslands, segir mikinn vilja hjá ríkinu
til að ná samningum við sérgreina-
lækna og að virkt samtal sé í gangi.
Nýlega hafi tveir fundir farið fram
og sá þriðji sé skipulagður í næstu
viku.
„Við lítum svo á að það sé alvöru
samtal í gangi. Það er ekki verið að
viðhalda þessu ástandi til að spara
peninga,“ segir Sigurður. Eins og
kom fram í Fréttablaðinu í gær segir
Oddný Harðardóttir, þingmaður
Samfylkingarinnar, að Sjúkratrygg-
ingum og Læknafélagi Reykjavíkur
liggi ekki á að semja. Hægt sé að
sækja peninga beint úr vasa sjúkl-
inga í formi komugjalda.
Aðspurður hvar hnífurinn hafi
staðið í kúnni og orsakað fjögurra
ára samningsleysi segir Sigurður
það ekki eitt atriði heldur mörg.
Samningurinn sé stór og f lókinn
og gjaldskráin sömuleiðis. Ekki sé
hægt að uppfæra upphæðir núver-
andi endurgreiðslusamnings út
frá vísitölu án þess að endurskoða
allan samninginn.
„Sá valkostur er ekki fyrir hendi,“
segir Sigurður. „Tryggja verður að
breytingar á verði og efni samning-
anna fari saman.“
Ein stærsta hindrunin er form
samnings. Sigurður segir óskir uppi
um að breyta því til að finna leiðir
til að stýra heildarkostnaðinum
betur. „Ekki hafa fundist leiðir til
að gera það,“ segir hann.
Aðspurður segist Sigurður þó
bjartsýnn á að málið leysist á þessu
ári því samtalið sé gott. n
Samningsleysið ekki til að spara
Sigurður Helgi
Helgason, for-
stjóri Sjúkra-
trygginga
Íslands
helgisteinar@frettabladid.is
BRETLAND Bandaríski kaffirisinn
Starbucks áætlar að opna í kringum
100 ný útibú í Bretlandi á þessu ári.
Samhliða þessari ákvörðun hefur
fyrirtækið fjárfest milljónir sterl-
ingspunda í að gera upp núverandi
veitingastaði sína um allar Bret-
landseyjar.
Ákvörðunin kemur mörgum á
óvart því rekstur fyrirtækisins fékk
stóran skell í heimsfaraldrinum
og fyrir rúmu ári reyndi Starbucks
meðal annars að selja öll útibú sín
í Bretlandi.
Starbucks var fyrst opnað í Bret-
landi árið 1998 en rekur þar í dag
um þúsund útibú. Fyrirtækið hefur
einnig tilkynnt að það hyggist opna
um 300 útibú í Evrópu, Afríku og
Mið-Austurlöndum.
Erfiðar efnahagsaðstæður hafa
einnig verið í Bretlandi og þurfa
mörg fyrirtæki innan veitinga-
geirans einnig að glíma við skort á
vörubílstjórum og hækkandi orku-
verð. n
Starbucks í sókn í Bretlandi eftir skell
Starbucks hóf fyrst innreið sína á
breskan markað árið 1998.
gar@frettabladid.is
SVÍÞJÓÐ Karlmanni sem rætt var
við í sjónvarpsþættinum Uppdrag
granskning í sænska sjónvarpinu í
gær reiknast til að hann eigi í dag 25
börn, 23 þeirra sem fæðst hafi eftir
að hann gaf konum sæði. Sjálfur eigi
hann tvö börn heima.
„Ég set mörkin við eitt barn á
hvert sveitarfélag,“ sagði maðurinn
sem er 45 ára gamall og fer um og
gefur konum sæði fram hjá heil-
brigðiskerfinu. Hann er sagður hafa
byrjað að gefa sæði til einkastofu á
Stokkhólmsvæðinu árið 2016. Fljót-
lega hafi hann farið að hafa sam-
band beint við konur.
„Sú tilfinning að vita að maður
hefur hjálpað til við að koma barni
í heiminn er töfrum líkust,“ sagði
maðurinn sem ræddi við þáttar-
gerðarfólkið en vildi þó ekki koma
fram undir nafni.
Annar maður sem tekinn var tali
við vinnslu þáttarins sagðist sem
sæðisgjafi eiga hundruð barna víðs
vegar um heiminn. n
Setur mörk við eitt barn á sveitarfélag
6 FRÉTTIR FRÉTTABLAÐIÐ 10. MARS 2023
FÖSTUDAGUR