Arkitektúr og skipulag - 01.08.1988, Qupperneq 81

[I r a ssss a
1 mf rrrpT fflT 032 &
Við höfum horft á þau rísa og taka á sig
form og lit. Allt í einu standa þau þarna
fullgerð eins og þau vilji bjóða góðan
daginn og kynna sig fyrir umhverfinu.
öll hús eiga sér forsögu er byrjar þegar fyrsta
hugmyndin vaknar. Fæst kynnumst við þeim
fyrr en þau eru fullgerð. Það er engin tilviljun
hvernig hús líta út. Við sem sjáum þau aðeins
rísa, en þekkjum ekki bakgrunn þeirra, erum
oft fljót að mynda okkur skoðanir og fella
dóma um þau.
Oftast liggur mikil vinna að baki hönnunar
húss. Þó að hönnunin sjálf sé i hendi arki-
tektsins hafa eigendur og verktakar oft mikil
áhrif hvað varðar lokaniðurstöðu verksins. Eigi
góður árangur að nást er mikilvægt aö góð
samvinna sé milli þessara aðila og hagsmuna
allra gætt.
Nýlega var tekið í notkun húsnæði með íbúð-
um fyrir aldraða við Dalbraut í Reykjavík. For-
saga þess er sú, aö Samtök aldraöra og Ár-
mannsfell h.f. mynduðu með sér eins konar
byggingarsamvinnufélag og efndu til lokaðrar
samkeppni um hönnun eignaríbúða fyrir aldr-
aða. Þrír aðilar tóku þátt í samkeppninni.
Tillaga arkitektanna Árna Friðrikssonar, Páls
Gunnlaugssonar og Valdimars Haröarsonar var
valin til byggingar. Að sögn arkitektanna fengu
þeir mjög frjálsar hendur við hönnunina. Peim
var í sjálfsvald sett umfang bygginganna og
fjöldi íbúða.
Byggð inn viö Sundlaugaveg er fremur sund-
urlaus. Annars vegar íbúðabyggð, og sund-
laugarnar í Laugardal og Laugalækjarskóli hins
vegar. Þeir þurftu því ekki að hengja sig á
ákveðið byggðamynstur.
Peim þótti eðlilegt að byggð yrðu a.m.k.
tveggja hæða hús. Þar sem um var að ræða
íbúöir fyrir aldraða kallar það á lyftu í húsinu.
Þá var ákveðið að húsið skyldi ekki vera undir
þrem til fjórum hæöum. Einnig var ákveðið að
hanna tvö hliðstæð hús til að dreifa bygginga-
massanum.
Það var markmið hönnuða að koma sem flest-
um ibúðum fyrir á hverri hæð, þó þannig að
húsin verkuðu ekki sem þungir massar í um-
hverfinu. Þess vegna ákváðu þeir að brjóta þau
sem mest upp með því að deila þeim í smærri
einingar sem hefðu mismunandi hæðir.
Aðkoma að húsunum er að norðan. Aðalinn-
gangur hússins er eini staðurinn þar sem
hönnuðirnir hafa brugöiö á leik með form. Með
frábrugðinni gluggadeilingu, skyggni og boga-
dregnum vegg sem gengur út frá húsinu hafa
þeir myndað þægilega aðkomu að húsunum
og undirstrikað að ekki sé um einkainngang að
ræða.
Þegar inn kemur blasir við eins konar miðrými.
( því er þungur lokaður kjarni sem hýsir stiga
og lyftu og sér um „lóðrétta umferð“ í húsinu.
Umhverfis kjarnann er „brú„ á hverri hæð, sem
íbúöaeiningarnar tengjast á þrjá vegu. Fjórða
hliðin móti norðri er gluggahlið sem veitir birtu
inn á miðrýmið. Einnig eru íbúðaeiningarnar
tengdar saman meö gluggum. Það má segja
að þarna hafi ég saknað einhverrar spennu.
Stiginn hefði mátt vera opinn eöa kjarninn
skekktur eilítið.
í hverri íbúðaeiningu eru tvær íbúðir. Þær eru
ýmist tveggja eða þriggja herbergja, frekar litl-
ar en vel leystar. Það hefur verið lögö áhersla
á að þær sneru sem best við sólu og fengju all-
ar suðursvalir og er það mikill kostur.
Á fyrstu hæð í hvoru húsi er einni íbúð breytt í
sameiginlegan matsal. Þar hefði mér fundist
að hönnuðirnir hefðu mátt „sleppa sér dálítið"
og jafnvel gera sameiginlegan matsal og setu-
stofu í tengibyggingu fyrir bæöi húsin. Þessari
tengibyggingu hefði mátt gera hærra undir
höfði á svipaðan hátt og aðalinnganginum.
Setustofa er á annarri hæö yfir aðalinngangin-
um og líkist meira biðstofu en setustofu.
Allt efnisval er þægilegt og hlýlegt.
Það má segja að við fyrstu sýn virðast húsin
kannski of einföld. Þar er aðeins unnið með fá
form og hlutföll sem endurtaka sig í sífellu. En
þegar betur er að gáð er það einmitt þetta sem
gefur þeim gildi.
Einfaldleiki og látleysi einkenna þessi hús. Það
er ekki verið að leika sér með form einungis
formsins vegna. Það er fyrst og fremst lögð
áhersla á notagildi. Reynt er að gera öllum
jafnhátt undir höfði hvað varðar staðsetningu
og legu íbúðanna.
Einföld uppbygging, uppdeiling í einingar, smá
tilbrigöi í gluggadeilingu ásamt óvenjulegri
lausn á svalahandriðum setja svip á húsin. Þau
eru blessunarlega laus við að vera „ofhlaöinn
arkitektúr" eða eltast við skammlíf tískuform.
Það sem mesta athygli vekur er blár litur hús-
anna. Við (slendingar höfum fengið orð á okk-
ur fyrir að vera litaglöð í málun húsa. En oft
eru það ákveðnir litir sem ráöa ríkjum á hverj-
um tíma og má þá sjá af litavali húsanna á
hvaða tíma þau hafa veriö máluö. En þar eins
og annars staðar hafa hönnuðirnir ekki látið
skammlífar tískusveiflur ráða ferðinni.
Þessi blái litur gefur húsunum frískandi og
nýstárlegt yfirbragð. Eins og sjá má á upp-
dráttum af frumhugmyndum hönnuðanna hef-
ur litavalið verið ennþá djarfara. Það er miður
að sú tillaga skyldi ekki ná fram að ganga.
Vel hefur tekist til meö hönnun þessara húsa.
Þau eiga eftir að þjóna hlutverki sínu og lífga
upp á umhverfiö. Og síðast en ekki síst: „Þau
hafa eitthvað við sig.“
Ólöf Guðný Valdimarsdóttir
78
79