AVS. Arkitektúr verktækni skipulag - 01.12.1995, Blaðsíða 16

fullyrða að langdvalir þær í æðra námi sem tlðkast í
löndum Vestur- Evrópu slævi framtak fólks svo mjög
að þegar það loks útskrifast þá sé það oft svo upp-
gefið að það eigi erfitt meó að ná sér á strik í atvinnu-
lífinu samanborið við kollega þess í Bandaríkjunum.
Taki því á verkefnum sínum af mun minna krafti og
árangri en ella. Hér virðist liggja beint við að stytta
hefðbundna námið en tryggja um leið varanlega sí-
menntun. Þetta virðist mun vænlegra en núverandi
skipan mála.
Annað atriði sem máli skiptir er að síaukinn hraði úr-
eldingar á þekkingu leiðir til þeirrar óhjákvæmilegu
niðurstöðu að eðlilegt sé að flytja þekkingaröflunina
[ vaxandi mæli yfir á seinni ár starfsævinnar. Hraði
breytinga á öllum sviðum hefur fyrir löngu breytt for-
sendum svo mjög að eðlilegt er að íhuga í fullri alvöru
að gera ævilangri símenntun mjög hátt undir höfði.
Þetta myndi leiða til þess sjálfkrafa að framhaldsnám
mætti stytta nokkuð eins og fyrr greindi. Grisja mætti
víða þar sem ekki þyrfti að mennta fólk á þeirri úreltu
forsendu að verið sé að skila því „endanlega" full-
menntuðu út í atvinnulífið. „Endanleg" menntun er
ekki til og hefur aldrei verið það. Allra síst nú á tímum.
Undirritaður hefur komið fram með hugmyndir í þessa
veru í formi tillagna um nýtt vinnumarkaðskerfi, það
er „atvinnutryggingar" er tækju við af atvinnuleysis-
tryggingakerfi því sem við búum við um þessar
mundir. Kerfi þetta myndi einungis greiða fyrir verk
en ekki verkleysi. Gera um leið þá kröfu á alla á vinnu-
markaði að þeir stunduðu ævilanga atvinnutengda
símenntun, hver á eigin forsendum og eftir persónu-
legri getu.
MÖGULEIKAR UPPLÝSINGATÆKNINNAR
Upplýsingabyltingin er ekki eini drifkrafturinn að baki
nauðsynlegrara og verulegar breytinga. Þörfin fyrir
þær vae Ijós löngu fyrir upphaf framfara í tölvutækni.
Um langan aldur hafa menn þannig gert sér grein
fyrir því að með skynsamlegri skipulagningu og góð-
um vinnubrögðum má ná langtum betri árangri í námi
og fræðslu en almennt hefur tekist. Ég get til að
mynda nefnt dæmi frá árinu 1979 um bætta kennslu-
hætti sem verkfræðinemar áttu frumkvæði að og
leiddu til tvöföldunar í afköstum í dæmatímum í til-
tekinni námsgrein í Háskóla íslands. Þetta dæmi er
aldarfjórðungsgamalt eins og sjá má. Engar tölvur
þurfti til að ná þessum mikla árangri. Við þetta má
bæta að til er margháttuð viðurkennd og verðmæt
þekking innan kennslufræðanna sem aldrei hefur
komist í næga hagnýtingu af margháttuðum ástæð-
um.
NYJAR ÁHERSLUR
Ég vil nefna nokkrar áherslubreytingar sem virðast
liggja í augum uppi í Ijósi upplýsingabyltingarinnar,
bættrar þekkingar á námi og kennslu og þeirra miklu
þjóðfélagsbreytinga sem við erum að ganga í gegn-
um.
1. Stórbættur aðgangur að upplýsingum í kjölfar
uppbyggingar á gagnabönkum og upplýsinganetum
veldur því að:
A. Draga má nokkuð úr staðreyndalærdómi og
spara þannig námstíma.
B. Hefja þarf fræðslu um upplýsingaöflun til vegs
og virðingar. Bæði sem sérstaka grein og eins innan
einstakra námsgreina eftir efnum og ástæðum.
C. Ný tækifæri skapast til að efla fræðslu sem er allt
i senn mjög ódýr, hraðvirk, aðgengileg, einstaklings-
bundin og sveigjanleg. Þessi tækifæri nýtast ekki
nema unnt sé að gera miklu fleira fólk en nú er miklu
færara um að stunda sjálfsnám en nú er. Hér er á
ferðinni áhersla sem gera verður að meginatriði í nýrri
skipan. Ef unnt reynist að leysa þetta verkefni á við-
unandi hátt má draga stórlega úr tilkostnaði við þá
miklu símenntun sem nauðsynleg er á komandi ára-
tugum.
Þar sem hér er um að ræða að þjálfa upp mikinn
_i sjálfsaga hjá miklum fjölda fólks er Ijóst að verkefnið
Qi
= er eitt af þeim erfiðari sem við blasa. Því er fremur
(D
i1 lítið sinnt í dag og árangurinn eftir því. Skólakerfið
§ skilar fólki út í atvinnulífið í stríðum straumum sem
ekki er fært um að afla sér þekkingar upp á eigin
spýtur og hefur oft lítinn eða engan áhuga á slíku.
2. Fullkominn kennsluhugbúnaður með alþjóðlegan
14
i