AVS. Arkitektúr verktækni skipulag - 01.04.1999, Blaðsíða 11

G E
S
T U R
ÓLAFSSON
STORframkvæmdir
eínkaaðíla
ndanfarin ár hafa mik-
lar breytingar átt sér
stað á íslandi hvað
viðvíkur framkvæm-
dum og þjónustu, ekki
síður en erlendis. Með
aðild okkar að ýmsum samtökum
erlendra þjóða á síðustu árum hefur
smám saman losnað um þau klak-
abönd sem hér hafa ríkt í viðskipta-,
framkvæmda- og fjármálalífi mikinn
hluta þessarar aldar. Enn er samt
talsvert í land að við stöndum jafn-
fætis aðliggjandi þjóðum.
Mörgum íslenskum fyrirtækjum hefur samt vaxið
það mikið fiskur um hrygg að ekki þykir lengur
tiltökumál þótt þau hasli sér völl erlendis eða taki
upp samstarf við erlenda aðila. íslenskur hlutafjár-
markaður hefur líka verið í örri þróun og nú er æ
algengara að menn leggi fé í fyrirtæki bæði hér á
landi og erlendis.
Þetta, ásamt sífellt auðveldari samskiptum og
viðskiptum milli heimshorna, veldur m.a. því að
umtalsvert fjármagn og þekking hefur undanfarin
ár verið að safnast saman hjá einkafyrirtækjum
bæði hér á landi og erlendis. Mörg innlend fyrir-
tæki hafa nú bæði yfir að ráða meira fjármagni og
hæfara starfsfólki en margar sveitarstjórnir og
mörg erlend fyrirtæki velta margföldum tekjum
íslenska ríkisins á hverju ári. Þessi fyrirtæki hafa á
ákveðnum sviðum yfir mun meiri þekkingu að ráða
en margar sveitarstjórnir og ríkisstjórnir, þau geta
líka oft sett mun skýrari markmið en opinberir aðil-
ar og beitt markvissari aðferðum við ákvarðana-
töku og stjórnun. Einkafyrirtæki hafa á undanförn-
um áratugum sýnt að á mörgum sviðum eru þau
mun hæfari en opinberir aðilar til þess að veita
margs konar þjónustu og standa fyrir fjölmörgum
framkvæmdum. Það er ekki lengur sjálfgefið að
opinberir aðilar viti allt best. í öllum einkafyrir-
tækjum eru gerðar ákveðnar kröfur um góða nýt-
ingu á fjármagni, sem oft er falin í reikningum opin-
berra aðila. Sú reynsla sem safnast saman í
einkafyrirtækjum getur líka nýst fjölmörgum öðrum
aðilum, en ekki einungis þeim opinbera aðila sem
að viðkomandi verki stendur.
Eðli einkafyrirtækja og opinberrar þjónustu er
óðum að breytast og mikilvægt er að hlutaðeigandi
aðilar sýni þessari þróun ákveðinn skilning. Hagur
almennings er tvímælalaust fólginn í því að sífellt
sé leitað nýrra leiða til þess að nýta sem best þau
verðmæti sem mynduð eru í þjóðfélaginu og þá
þekkingu sem þar er að finna. Hér skiptir líka miklu
að eiga víðsýna og framsýna stjórnmálamenn sem
taka á þessum málum, en varpa ekki bara ábyrgð-
inni og byrðunum af velmegun samtímans yfir á
komandi kynslóðir. Ef rétt er á haldið geta þessir
nýju möguleikar sem nú eru að myndast bæði leitt
til betri framkvæmda og betri nýtingar á fjármagni
og virkjað hugmyndir, frumkvæði og framtak allra
þeirra sem hér geta eitthvað lagt af mörkum. ■
9