Ský - 01.02.2001, Side 65

Fjórðungur í eyði
Fyrstu aldir íslandssögunnar voru engir
skikar, heiðakot, jökuldalir eða álíka
útnárar svo harðbýlir eða afskekktir að
ekki mætti hokra þar með skjáturnar og
fjölskylduna á horriminni. Seint og um
síðir hélt nútíminn innreið sína og lands-
menn uppgötvuðu kosti þess að búa í
námunda hver við annan. Þéttbýlisstaðirnir
fóru að verða til og kotin að tæmast í
réttu hlutfalli. Elstu tölur sem hægt er að
nálgast um fjölda íbúa á landinu eru frá
1695 en þá var búið á 4.033 lögbýlum
víðs vegar um landið. Má ætla að þá hafi
jarðnæði verið nokkuð fullnýtt enda í fá
önnur hús að venda fyrir vistarbundna
Islendinga. I rúmlega 170 ár, eða frá
1785 til 1957, voru á bilinu 5.200 til
5.900 jarðir í byggð á landinu og í jarða-
skrám yfirleitt látið hjá líða að minnast á
eyðibýli, enda varla um mörg slík að ræða
og almennt slegist um laust jarðnæði. Árið
1932 voru átta prósent jarða eyðijarðir og
áratug síðar ámóta fjöldi, tíu prósent,
enda stóð bændasamfélagið enn nokkuð
styrkum fótum í landinu. Upp úr því tóku
málin að breytast. 1957 eru rúmlega
1200 af 7.100 bújörðum í eyði, eða um
17 prósent og árið 1970 er fjórðungur
bújarða á íslandi í eyði. Það hlutfall hefur
haldið sér síðan en samkvæmt nýjustu
tölum, frá 1990, er hlutfallið 26 prósent
- af 6.500 bújörðum landsins eru 1.700
I eyði og án fasts ábúanda. fin
í LEIT AÐ GLÖTUÐUM TÍMA SKÝ 63