Ský - 01.04.2003, Blaðsíða 41

mök hafa fallið síöasta áratug. Slíkan árang-
ur sjáum viö ekki í öörum löndum. Ég get
skilið raunsæi þeirra homma sem sáu vini
sína falla einn af öðrum, en mér þykir merki-
legt aö kornungir hommar skuli líka eiga til
sama raunsæi ef marka má lágar tölur um
tíöni nýsmita. Ekki svo aö skilja aö menn
geti leyft sér aö sofna á veröinum. En
hommar á íslandi hafa tekið mark á staö-
reynd alnæmis og enn höfum við ekki þurft
aö horfast í augu viö nýbylgju HlV-smitunar
líkt og víða á Vesturlöndum þar sem nýjar
kynslóðir hafa nánast ákveöiö aö hætta aö
taka mark á tilvist veirunnar meö hrikaleg-
um afleiöingum."
Kynlífsbyltingin síðari
En aftur að mögulegri breyttri kynhegöun ís-
!endinga. Mikið hefur veriö rætt um kynhegð-
un unglinga þar sem unglingsstúlkur eru
sagöar taka þátt í misjöfnum kynferöislegum
athöfnum til aö fá inngöngu í partt, sem og
algengi hópkynlífs og hópnauðgana. Víst er
aö unglingar fá misvísandi og flókin skilaboö
í þeim áreitum sem skella á skynfærum þeir-
ra dag hvern. Jóna Ingibjörg segist ekki trúa
Því að umrædd hegðun séjafnalgeng og um-
raeöan segi til um, að minnsta kosti ekki á
meðan fyrirbærið hefur ekki veriö rannsakað
á áreiðanlegan og faglegan máta. „Þótt
hokkrar stelpur stundi þetta athæfi, eða hafi
einhvern tíma tekið þátt í þeirri hegðun, þýð-
ir það ekki að meginþorrinn geri það. Það er
bæði gagnrýni- og varhugavert að alhæfa um
slíkt þegar engar kannanir liggja fyrir. Um-
ræða um kynlíf er oftast á neikvæðu nótun-
um. Þessi einhliða neikvæða mynd af kynlífi,
eins og sifjaspell, vændi, klám og nauðganir,
Þreytir mig óskaplega því kynlíf er gott, já-
kvætt og gleðilegt afl. Umræðan um skugga-
hliðar kynlífs á fullan rétt á sér en þaö skort-
ir sárlega meiri áherslu á hinar björtu og eöli-
legu hliðar kynlífshegðunar. Það er eðlileg
þróun í þroska fólks að fikra sig áfram sem
kynverur, en sú staðreynd er aldrei rædd
sem er miöur. Það tekur enginn upp hansk-
ann fyrir jákvæðar hliðar kynlífs. Kynlíf er
nefnilega lím sem tengir fólk saman. Við
Þurfum öll á kynlífi aö halda til að viðhalda
okkur æxlunarlega séð, en líka tilfinninga-
'ega. Kynlíf getur verið hamingjuuppspretta
og farvegur tilfinningalegrar tengingar, utan
þess sem mikil gleði getur fylgt því að upp-
Hfa eitthvað sem einstaklingi finnst styrkja
sig sem kynveru."
Víst tækju flestir undir þau orð að kynlíf
sé yndislegt og ómissandi hluti þess að vera
lifandi og lifa lífinu. Hins vegar hefurtlðni of-
beldisfullrar kynhegöunar meðal ungs fólks
aukist þegar litið er á aukingu á skráningu
hópnauögana og kynlífsofbeldis hjá neyðar-
Wóttökum spítalanna. „Þótt vísindalegar
kannanir liggi ekki fyrir er vitnisburður
Stórar kannanir í Finnlandi og Sví-
þjóð, þar sem unnt hefur verið að
bera saman við eldri kannanir,
benda til þess að eftir því sem
staða og möguleikar kynjanna
hafa vaxið, þeim mun betra hefur
kynlíf þeirra orðið og sérstaklega
er merkjanlegt að konumar eru
ánægðari en áður.
starfsfólks sem vinnur með og hefur tengsl
við unglinga fullnægjandi staðfesting þess
að þessi aukning og þróun er staðreynd,"
segir Þorgerður Einarsdóttir. „Ef skoöuð eru
fimm og tíu ára tímabil sést gríöarleg aukn-
ing á nauðgunum og grófara ofbeldi, um leið
og klám flæðir yfir þjóðina. Ég er sannfærð
um að klámvæðingin er mikill sökudólgur í
því hvernig komið er. Markaössetningin er
miklum mun óvægnari og ágengari en mað-
ur þekkir á Norðurlöndunum."
Þorgerður bendir á tölfræöi og kannanir
sem sýni að íslenskar konur standi verr að
vígi í félagslegu tilliti og jafnréttismálum en
kynsystur þeirra í nágrannalöndunum. „Það
bendir til minna sjálfstæðis og segir okkur
að íslenskar konur standi höllum fæti gagn-
vart körlum á fjölmörgum sviðum og það
væri mjög sérstakt ef þær hefðu allt í einu
völdin þegar kæmi að kynlífi."
Ingólfur V. Gíslason lítur þetta aðeins öðr-
um augum. „Það getur vel veriö að um tví-
skiptingu sé að ræða; annars vegar konur
sem eru ákveðnar í að ráða kynlífsuppl ifun-
um sínum sjálfar og svo annar miklu minni
hópur sem telur sig þvingaðan til að gera
það sem þær vilja ekki í raun. Kannanir í
skólum hafa sýnt að sjálfstraust stúlkna er
mun minna en strákanna, jafnvel þótt því
ætti aö vera öfugt fariö þar sem þeim geng-
ur svo vel í skólanum og eru betri en strák-
arnir f öllum fögum. Því ættu íslenskar kon-
ur, ef allt væri með felldu, að vera fullar
sjálfstrausts því þær þurfa ekki lengur að
vera karlmönnum háðar og geta vel séð um
sig sjálfar."
Fullnægingu, takk!
Á hinum sfðari árum hefur öll umræða um
kynlíf og kynhegðun orðið frjálslegri á ís-
landi sem og annars staðar á Vesturlöndum.
Nú vill engin kona fullnægingarlaus kynmök
og sjálfsfróun þykir plús en ekki mínus. En
þannig var þaó ekki alltaf. Ekki er nema ein
kynslóð síðan konum fannst ekki aðalatriði
að fá fullnægingu og sumir læknar töldu
konunni eðlilegt að ná ekki þeim blossa í
kynlífi. Reyndar er ekki lengra síðan en
1970 að sumir héldu því fram að kynferðis-
leg fullnæging kvenna væri goðsögn og full-
yrðingar um annað væru upplognar af fjöl-
miðlum. Fleiri gamlar mýtur hafa sömuleiðis
fallið upp á síökastið. í kynlífskönnun
Chicago-háskóla er hrakin sú klisja að þeir
sem stundi sjálfsfróun stíft séu ólíklegir til
að stunda hefðbundið kynlíf. Samkvæmt nið-
urstöðum eru einmitt þeir sem fróa sér mest
manna líklegastir til að stunda kynlíf af
kappi. Altsvo; lifir þú ríkulegu kynlífi er rök-
rétt að þú hugsir meira um það og hafir
þessa óslökkvandi kynhvöt.
En gæti verið að konur séu bældar vegna
hins tvöfalda siðgæðis sem ríkir í vestræn-
um heimi? Ingólfur V. Gíslason telur það llk-
lega skýringu og vitnar í athugun sem fram-
kvæmd var í Bandaríkjunum þar sem karlar
og konur voru fengnar til að horfa á erótísk-
ar myndir og beðnar um að lýsa áhrifum
þess sem fyrir augu bar á líðan sína. „Þá
benti sitthvað til þess að konur væru ekki
jafnlæsar á líkama sinn og karlar, þótt lík-
legra sé að þær hafi leynt áhrifunum. Annars
vegar var spurt hvort kynferðisleg örvun
hefði átt sér stað, en jafnframt hafði mæli-
tækjum verið komið fyrir á líkama kvenn-
anna. Langflestar konurnar sögðust ekki
hafa örvast eftir áhorf klámmyndanna, þótt
mælitækin sýndu, svo ekki varð um villst,
að líkamsstarfsemin segði annað. Senni-
lega hafa viðhorf og siðferði ráðið svörum
því enn þykir ekki mjög pent að konur hafi
ánægju af erótík. Mér þætti mjög fróðlegt
að sjá svipaða könnun hér eöa í öðru nor-
rænu landi þar sem bornar væru saman kon-
ur um t.d. tvítugt, fertugt og svo sjötugt."
Ingólfur segist jafnframt telja að margt
bendi til þess aö hegðun kynjanna á kynlífs-
sviðinu sé líkari núna en hún hafi lengi ver-
ið. „Eftir því sem staða norrænna kvenna
hefur batnað, hafa þær í auknum mæli leyft
sér frumkvæði og ýmsar tilraunir á kynlífs-
sviöinu, sem mceður þeirra, ömmur og
langömmur hefðu ekki getað látiö sig
dreyma um. Enda sýnist mér á flestum kyn-
lífskönnunum að fantasíur kvenna séu síst
minni er karla, þótt þær láti þær síöur eftir
sér. Stórar kannanir í Finnlandi og Svíþjóð,
L
LAUSGYRTIR ÍSLENDINGAR SKÝ 39