Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.2022, Qupperneq 159

er ekki hægt að sjá hvernig breytingin þróaðist frá ári til árs vegna þess að
sjö ár liðu á milli þess sem hver málhafi var kannaður. Þá má einnig nefna
að rannsóknir MacKenzie og Sankoff, ásamt nokkrum öðrum í töflu 1,
fjalla um hljóðfræðileg tilbrigði og leiða þar af leiðandi ekki í ljós hvernig
setningafræðileg tilbrigði þróast í máli einstaklinga á lífsleiðinni. Í þessu
samhengi er vert að nefna að samkvæmt Labov og Harris (1986) er ólík-
legra að félagsleg áhrif á breytileika tungumála beinist að óhlutstæðum (e.
abstract) þáttum tungumálsins, eins og t.d. setningafræði, en að þeim sem
eru hlutstæðir (e. concrete), t.d. einstökum orð um og hljóðum. Að þeirra
mati er auðveldara að tengja félagslega merkingu við hlutstæða þætti en
óhlutstæða en félagsleg merking getur gegnt mikilvægu hlutverki við að
knýja áfram málbreytingar. Heildar mynd af eðli lífsleiðarbreytinga verð -
ur því að taka setningafræðilegar breytur með í reikninginn. Setninga -
fræðilegar breytur eru væntanlega mishlutstæðar en að jafnaði má búast
við að setningafræðileg fyrirbæri séu nær óhlut stæða endanum á slíkum
skala.
Rannsókn Arnaud (1998) er að vissu leyti lík rannsókn okkar en þar
er fylgst með þróun sagnasambanda sem innihalda einhverja mynd af be +
lýsingarhátt nútíðar í 19. aldar ensku. Rannsóknin grundvallast á bréfa safni
sem inniheldur fjölda bréfa eftir sömu bréfritara og er því byggð á nokkuð
umfangsmiklum gögnum frá sömu einstaklingum. Þá notar Arnaud svipaða
aðferð og við gerum í þessari rannsókn en hann leitast við að túlka breyt-
ingarnar út frá tilteknum atburðum í lífi einstaklinganna. Arnaud byggir
rannsókn sína hins vegar eingöngu á skriflegum textum og þá eru megind-
legar niðurstöður rannsóknarinnar byggðar á gróflega áætluðum dæma-
fjölda í tilteknu textamagni frekar en breytu með vel skilgreint tilbrigða -
svið (e. envelope of variation; sjá umfjöllun í kafla 3 um tilbrigðasvið breytu).
Notuð var sú aðferð að telja dæmi sem koma fyrir í ákveðnum fjölda lesmáls-
orða. Þá má einnig nefna að þrátt fyrir að rannsókn Arnauds byggi á
fremur hárri tímaupplausn er ekki um samfelld tímabil að ræða og því er
ekki hægt að fylgjast með einstaklingsbundinni þróun frá ári til árs, sem
leiðir okkur aftur að mikilvægi samfelldra tímabila í rannsóknum á lífs-
leiðarbreytingum.
Í íslensku samhengi má nefna könnun Guðvarðar Más Gunn laugs -
sonar (1983, 1984) á þróun hljóðfræðilegra tilbrigða í máli brottfluttra ein-
staklinga úr Vestur-Skaftafellssýslu þar sem hann leitaðist við að svara því
hvort búseta hefði áhrif á málfar fullorðins fólks. Könnun Guðvarðar var
unnin innan Rannsóknar á íslensku nútímamáli (RÍN) (sjá t.d. Höskuld
Þráinsson og Kristján Árnason 1992 og Kristján Árnason og Höskuld
Einstaklingsbundin lífsleiðarbreyting 159