Úrval - 01.06.1944, Page 110

Prófessor í jarðfræði við Colgate-háskólann
í Bandaríkjunum ræðir í þessari grein
spurninguna: —
Hvernig verður eldfjall til?
Grein úr „Science Digest“,
eftir dr. Harold O. Whitnall.
Náttúran hefir nýlega sýnt,
hversu fánýtt sprengiefni
mannanna er, þótt með því sé
hægt að leggja heilar borgir í
rústir á einni nóttu.
Á sléttu einni um 300 mílum
fyrir norð-vestan Mexico City,
nálægt Parangaricutiro þorpinu,
fæddi jörðin af sér eldfjall. Það
er í sjálfu sér eldgömul saga. En
sú staðreynd, að gagnmennt-
aður vísindamaður var vitni að
þessu, er mikilsverð frétt.
Það var Frederick Pough, frá
ameríska náttúrugripasafninu í
New York, sem sá undrið allt
frá fyrsta reykskýinu, heyrði
jörðina ískra og öskra af
erfiðinu, mældi hitastigið,
safnaði saman þeim auka
efnum, sem fylgdu fæðingu
barnsins, og sá það vaxa eins
og baunagras.
R.eynsla dr. Pough ber fram
nýja og erfiða spur-ningu um
hvað eldfjall sé í rauninni.
Enginn veit, hvað myndar
þau — en margir vísinda-
menn álíta, að verði gátan
nokkru sinni ráðin, muni það
ljúka upp orku, sem koma
muni í stað minnkandi olíu og
kolabirgða jarðarinnar og
raunar gefa ótakmarkaða orku,
meðan mannkynið er til.
Eitt er víst. Eldfjallið er
enginn reykháfur, sem opnast
frá fljótandi iðrum jarðarinnar,
eins og áður var álitið. Ástæðan
til þessa er, að innri hluti jarðar
er ekki bráðin kvoða, eins og
áður var álitið.
Á síðustu árum hefir allt
þetta verið rannsakað mjög
nákvæmlega meðal annars með
útvarpsbylgjum.
Þessar athugasemdir sýna,
að eldfjall er alls ekki tengt
kjarna jarðar. Það er algjörlega