Heima er bezt - 01.07.2001, Qupperneq 34

„ Dísarfell “ sambandsins var eitt
síðasta vöruflutningaskipið sem hafði
viðkomu á Haganesvík.
Sjorinn brytur talsvert land i Vikurbotninum og er nú farinn að nálgast gamla
veitingaskálann, en þar lá áður bílvegur sjávarmegin og uppsátur fyrir báta,
hjallar og sjóbúðir stóðu í röð fyrir einni öld, vestur eftir sjávarkambinum.
Þar sem veitingaskálinn var byggður 1944, voru áður beitarhús frá Efra-
Haganesi, en þar var einnig talið að skreiðarskemma Hólastaðar hafi staðið
fyrr á öldum.
Víkurbotninum og stundum er upp-
skipunarbátur kaupfélagsins einnig
orðinn að flaki í ijörunni.
Með vorkomunni mildast blærinn,
strýkur um vanga og vekur fólk
norðurhjarans til lífsins. Þá er fljót-
lega farið að dytta að bátum og veið-
arfærum og ýtt úr vör. Hrognkelsa-
veiðin er hafin.
Grænir rindar gægjast upp úr
snjónum og ísa leysir af vötnum.
Fuglakliður kveður við úr móanum
og mýrinni. Á víð og dreif eru þessir
glöðu gestir að búa sig undir hreiður-
gerð og æðarfuglinn er sestur í sín
varplönd. Brátt er bleikjan gengin að
sandíjörunni, þar sem lognaldan
gjálfrar nú ósköp sakleysislega og
kolanetin hafa verið lögð á Víkinni.
Kvöldin eru farin að leggjast undur
mild yfir bæinn og það líður að sól-
stöðum.
Náttúruundur Tröllaskaga eiga sér
mörg andlit. Hvíta bárufalda með
þungri hljómkviðu brimsins að und-
irleik, snæviþakta umgjörð vetrar,
bylgjandi norðurljós og tindrandi
stjörnur eða Jónsmessan, geislabraut
lognkyrra sumarnátta langt norður i
hafauðnina.
Allt þetta og raunar margt fleira
blasti við augum ungs stráks af var-
inhellunni í Neðra-Haganesi, fyrir
meira en hálfri öld.
Sjálfum finnst mér það nokkur for-
réttindi að hafa fæðst í torfbæ og inn
í gamla bændasamfélagið eins og
það hafði tíðkast í þúsund ár og þeim
gildum sem þá voru í heiðri höfð.
Meðan ég gekk um þessar slóðir
með samferðafólkinu hefur eitt
æskuárið runnið fyrirhafnarlaust í
gegnum hugann. En hér er enginn
bær lengur. Neðra-Haganes var af-
máð úr bæjartölum á íslandi fyrir
hálfri öld. Hamarshöggin úr smiðju
Sæmundar bergmála ekki lengur út í
kyrrðina á þessum stað og Salbjörg
húsfreyja ber ekki lengur kaffi á
borð fyrir gesti sína, meðan beðið
var komu póstbátsins. Allt er hverf-
ult og nú er fyrir löngu sléttað yfir
spor síðustu ábúendanna í Neðra-
Haganesi. Aðeins gul sóleyjarbreiða
á lítilli hæð vísar á gamla bæjarstæð-
ið. Það er hljóðlát en falleg kveðja til
gestanna sem hér hafa áð, um stund.

Arið 1897 var Haganesvík löggiltur verslunar-
staður og nokkru síðar hóf Einar B. Guðmunds-
son frá Hraunum, þar uppbyggingu verslunar-
húsa og stúlkan á myndinni situr þarna á tröppum
fyrsta verslunarhússins, og lítið eitt fjœr sér á
norðurstafn pakkhússins. Verslunar- og íbúðar-
hi'tsið brann 1933, en pakkhtisið var rijið á átt-
unda áratugnum.

Horft til húsanna í Haganesvík frá
þjóðvegi í Móshöfða, sumarið 2000.
Þar eru hús helst nýtt að sumarlagi, en
fastri búsetu þar er lokið um sinn.
274 Heima er bezt