Gátt - 2016, Blaðsíða 23

Aldrei of seint að byrja. Réttindi styrkja
Raunfærnimatið er alger snilld og það ættu
Námskeiðið var frábær upplifun og
Samtal við námsráðgjafa breytti
góð leið til að komast út og hitta fólk.
Kennsluaðferðirnar eru „alveg frábærar“ með að mæta fólki
þar sem það er statt og mæta þeim sem eru les-, eða talnablindir og eiga
Námskeiðið hefur styrkt mig persónulega í
vondar minningar úr skóla.
leik og starfi. Námskeiðið gjörbreytti mér og mínu lífi, það gaf mér mikið
sjálfsöryggi. Sjálfsstyrking og samskipti er stór þáttur í náminu og mjög
mikilvægur.
23
F R Æ Ð S L U M I Ð S T Ö Ð A T V I N N U L Í F S I N S
G Á T T – Á R S R I T – 2 0 1 6
tekist vonum framar. Hingað til hefur fyrst og fremst verið
um að ræða greinar sem ekki eru til í skólakerfinu, eða nám
sem lítil eftirspurn hefur verið eftir innan skólakerfisins. Sem
dæmi má nefna þjónustufulltrúa í bönkum og starfsmenn
vöruhúsa, rannsóknartækna og verslana. Þessi tilraunaverk-
efni lofa góðu og kosturinn við þau er ekki hvað síst sá að í
þeim verður atvinnulífið að vera virkt í að móta kröfurnar til
starfanna.
Fræðslumiðstöð atvinnulífsins hefur einnig unnið að því
að formgera og skipuleggja hæfnigreiningar sem unnar eru
með aðilum úr atvinnulífi. Mikilvæg undirstaða starfsþróunar
liggur í því að vel takist til við að virkja atvinnulífið til að taka
þátt í að greina þarfir og móta kröfur til starfa. Víðtæk sátt
þarf að vera um niðurstöður hæfnigreininga, þannig að þær
gildi fyrir fleiri en þá sem hverju sinni taka þátt í að greina
hæfni starfa. Vanda þarf því valið á þeim sem fengnir eru
til greiningarstarfsins og aðkoma atvinnurekenda- og laun-
þegasamtaka er nauðsynleg til að virkja fyrirtækin og starfs-
menn þeirra til þátttöku.
Enn skortir á að atvinnustefna sé mótuð sem getur legið
til grundvallar færniþróun þegar á heildina er litið. Hins vegar
er tekið á málefnum ferðaþjónustunnar af myndugleika með
stofnun Stjórnstöðvar ferðamála, en að baki því starfi stendur
ríkisstjórn Íslands ásamt Samtökum ferðaþjónustunnar og
Sambandi íslenskra sveitarfélaga. Nýverið (2016) var gefinn
út bæklingur undir heitinu Fjárfestum í hæfni starfsmanna.
Þar eru sett fram markmið um færniuppbyggingu í ferðaþjón-
ustunni, í því skyni að nám og fræðsla verði í takt við þarfir
ferðaþjónustunnar og til þess að hæfni og gæði megi aukast
í greininni. Hæfnigreiningar munu fara fram á einstökum
störfum og tengingu þeirra við hæfnirammann. Raunfærni-
mat verður einnig þróað til að mæta þessum kröfum. Ef vel
tekst til er hægt að beita sömu aðferðafræði á fleiri greinar.
Loks er rétt að nefna hæfniramma um íslenskt mennta-
kerfi, en það er mjög mikilvægt að hann geti nýst í þágu
færniþróunar í atvinnulífinu. Mikilvægt er að sem allra fyrst
verði ákveðið, í samstarfi menntayfirvalda og aðila atvinnu-
lífsins, hvernig hæfniramminn verði best nýttur í þessu skyni.
Að lokum vil ég vitna aftur í glænýja skýrslu, Arbejds-
liv i Norden, Udfordringer og forslag, sem skrifuð er af Poul
Nielson að beiðni norrænu atvinnumarkaðsráðherranna.
Þar eru lagðar fram 14 tillögur að aðgerðum til að þróa
norræna samvinnu í vinnumarkaðsmálum. Sú tillaga sem
einkum varðar þau málefni sem hér hafa verið til umræðu
er umfjöllun og tillaga númer 7. En hún fjallar um það að
skyldubinda fullorðins- og eftirmenntun fyrir alla á vinnu-
mörkuðum á Norðurlöndunum og ákveða í sa vinnu við
aðila atvinnulífsins að setja af stað sameiginleg tilraunaverk-
efni í þessu skyni.
Þetta er mjög róttæk tillaga, en ástæðan er eftirfarandi,
með orðum Nielsons:
En til þess að Norðurlöndin geti í framtíðinni haldið stöðu
sinni í alþjóðlegri samkeppni, þarf annað og meira til í
menntamálum en endurtekið efni. Áskorunin felst ekki í
að leggja hart að s ér heldur að láta hugann fylgja verki.
Nielson bendir á að þetta verði ekki einfalt mál. Að ýmsu sé
að hyggja, til dæmis verði hagsmunaárekstrar og erfiðleikar
við skiptingu kostnaðar og réttinda, sama hvaða kerfi verði
komið á. Hins vegar þurfi eitthvað í þessa veru, eitthvað sem
staðfestir færni samfélaga okkar til nýsköpunar og sem lyftir
norrænu löndunum í vinningsstöðu í samkeppni þjóðanna.
Erfitt er að sjá fyrir sér að þessi tillaga nái fram að ganga
en hún sýnir sannarlega fram á mikilvægi fullorðins- og
eftirmenntunar og hristir upp í hugsun um færniþróun. Það
verður fróðlegt að sjá hvaða framgang og meðhöndlun hún
fær á norrænum vettvangi. Athygli vekur að Nielson leggur
til að þetta verði unnið í nánu samstarfi við aðila atvinnulífs
á Norðurlöndunum.
Aukin framleiðni og betri samkeppnisstaða í atvinnulífinu
er undirstaða aukinnar velferðar í samfélaginu. Um langan
tíma hefur mikil áhersla verið lögð á samstarf milli atvinnulífs
og skóla en ekki hefur tekist að gera það eins áhrifaríkt og
æskilegt væri. Það er langtímaverkefni að byggja upp gott
starfsmenntakerfi og til þess þarf öflugt samstarf allra þeirra
sem taka þátt í því. Mikilvægt er að stjórnvöld byggi upp
öfluga atvinnustefnu og á grundvelli hennar þarf síðan að
byggja upp færniþróunarstefnu. Aðilar atvinnulífsins verða
að koma að málum á grundvelli starfsgreina, því þar er þekk-
ingin á færnikröfum og framtíðarþróun. Mikilvægt er einnig
að nýta og byggja ofan á þá þekkingu og þjálfun sem aflað er
á vinnustöðum. Vonir eru bundnar við að hæfniramminn um
íslenskt menntakerfi geti nýst sem tæki til að gera sýnilega og
viðurkennda þá menntun sem fram fer í atvinnulífinu. Þannig
yrði sú þjálfun sem þar er veitt gerð sýnileg og gagnsæ og
myndi opna leiðir fyrir starfsmenn til frekara náms innan hins
formlega skólakerfis. Raunfærnimat er mikilvægt verkfæri til
að ná þessu markmiði.