Heima er bezt - 01.11.2005, Page 71

Teikning af Reykhólabœnum, gerð af Samúel Eggertssyni,
en greinarhöfundur hélt i málbandið á móti honum,
þegar hann mældi bæinn 1940.
Þessi salernisaðstaða var eitt af þrennu sem gerði
okkur lífið svo ömurlegt í Reykhólabænum, hin atriðin
voru að sjálfsögðu kuldinn og myrkrið.
Loftræsting
Öll loftræsting var í sjálfu sér óþörf. Það voru
innbyggðar aðstæður í bænum að hafa nægan trekk og
oftast nóg af slíku. Allar hurðir lágu óþéttar að stöfum,
eins og sagt er. Einangrun í framþiljum var engin eða
lítilsháttar marhálmur, sem fyrir löngu var orðinn
gagnslaus. Allir gluggar með einföldu gleri. Þeir gáfu
okkur fagrar frostrósir á vetrum, sem uppbót á hið
andsvala loft innanhúss.
Uppi á svefnlofti var stokkur, senr stóð upp úr risinu
og var hægt að opna hann með því að taka vöndul sem
í hann var troðið. En í hlóðaeldhúsinu var vindskjól á
reykstrompunum tveimur, sem hægt var að færa til eftir
vindátt, svo að reyk trekkti betur upp úr strompi en slægi
síður niður og legði inn um allan bæ.
Svefnstaður
Við sváfum í miðhluta bæjarins, dyraloftinu, auk þess
voru tveir kvistir til hliðar, tengdir næstu rishæðum. Rúm
stóðu beggja vegna undir portbyggðri súðinni. I öðrum
kvistinum var einungis hægt að hafa flatsæng. Rúmstæðin
voru það breið að tveir gátu sofið saman. Mjög algengt
var að tvö börn eða unglingar svæfu saman. Rúmin voru
styttri en nú er, ekki meir en 1.70 m á lengd. Blessaðar
dúnsængumar voru vænar og ómetanlega hlýjar. I hveija
sæng var sett a.m.k. 1 kg af æðardúni. Fiður var hatt í
koddum, svæflum og undirdýnum, en neðst í rúmum var
þurrt hey í strigaumbúðum.
Þakleki
I haustrigningum gat lekið úr þaksúðinni ofan í flest
rúmstæðin. Þá lögðum við gæruskinn yflr sængina og
Tómas Sigurgeirsson og Steimmn Hjálmarsdóttir,
ábúendur á Reykhólum frá 1939, þar sem þau höfðu
búsetu til œviloka.
létum bleytuna renna fram á gólfið. Þar fyrir utan var
svo kuldinn að vetrinum, sem allir urðu að þola, því
upphitun að nóttu til var engin. Þilið á milli eldhússins og
svefnloftsins var opnað, þannig að ein fjölin var ijarlægð,
og við vorum þakklát fyrir hitann sem þaðan kom úr
eldhúsinu á daginn. Frostaveturinn 1918 komst frostið
þarna á svefnloftinu mest í 18 stig. Þá voru frosthörkurnar
það miklar að manngengur ís náði alla leið út í Flatey á
Breiðafírði.
Klæðnaður
Framan af æskuárum var ullarfatnaður fyrst og
tremst, almennir vinnugallar sem nefndust samfestingar,
en hlífðarfatnaður í regni voru helst olíukápur. Á
stríðsárunum breyttist þetta, þegar gæruúlpurnar komu
á markaðinn og vinnugallar, sem voru með hettu yfir
höfuðið. Skóíatnaður var næstum eingöngu gúmmískór
og vaðstígvél. Fá ár voru liðin frá því við vorum
daglega á skinnskóm. Almennt var notað selskinn, nema
leitaskórnir sem notaðir voru í haustleitirnar, þeir voru
gerðir úr nauts- eða kýrleðri. Sauðskinnsskór voru mest
Heima er bezt 503