Hljóðabunga - 01.11.1978, Blaðsíða 20

imiguar allt þaí, er nú ertjáft, lán"t yfir (iaft, er aun-
ars niuiicli Iiafa orftift. Jlarpur framdi jiaft drukkinn,
sem Iiann iftraftist eptir alla æfi, og aldrei varft b*tt.
Drykkjuiiiafturiiiii tjnir staftfestu lijartans, verfturlaus
í ráftum, og ber áfrnm i vitleysu liverja Iieitnskuna
á fætur annari. llniui getur ytir eingu [ingaft, livorki
iim sjálfan sig né aftrn, bvaft sem af málæfti því
kann aft bljótast; [iví siigftii llómverjar, aft vín-
drykkjan syndi sálina eins og skuggsjáin líkamann,
og vér kveftum svo aft orfti: _(j 1 er innri maftur“ eft-
ur „annar maftur“. Hann verftur ókæriim um eigin
velferft, týnir iftjuseminni, missir iniiini og greindar-
krapt og bartnær allt þaft, er tignar manniiin frem-
ur öftrum skepnum jarftarinnar. Margur þeirra sér,
live skaftvænlegt allt þetta er, en vaninn er orftinn
Jieim aft anuari iiáttiiru, og heuni þvi nær ósveigjandi.
Svo má aft orfti kvefta, aft sjálfræftinu séu þeir svipt-
ir, [lá er afl girndanna betír lagt [lá í fjötra ven-
junnar. 5“ aft þe>r I|af baft góftan þokka á sér, og-
öftlazt heiftur og virftíngu meftbræftra sinna fyrir
gáfur og gagnsamlegt líferni, áftur en þeir lögft-
ust í vindrykkjuuá, svo verftur ekkert úr þvi,
þegar fram í sækir; þeir verfta þá eius og hálf-
vitar, þeini er ekki trúaft fyrir nokkru Jiví, er um
þykir varfta í samlifi manna; óhæfir verfta þeir til
aft gegna skyhluverkum stéttar siimar, vanvirtir af
öllum heiftvirftum mönnum, og liggja aft lokuuum í
ati svívirftunnar meft skríl þeim, sem auftvirftilegast-
ur er og fyrirlitningarverftastur. (Sjá Gam. og Alv. 2.
B. bls. 189— 95.)
2) Á likamlegan hátt: Sérhverr drykkjumaftur
spillir heilsu sinni, og eyftir meft ofdry kkjiiiini lifs-
krö]itum likamans. Vínandinii ofniagiiar afl og fjfir
likanians, svo aft hann geingur framaf sér, og verft-
ur þvi eptir á nflvnna og dáftlitill. Lifsvökvarnir rask-
ast og spillnst, blóftift ólgar og þykknar um of, lik-
aminn snir]iist og dregst saman, einkum innvortis.
Fari hörn snemma aft bergja á áfeingum drykkjum,
ná þau aldrei fullum þroska, svo ógurlega spillast
lifsvökvarnir hjá þeim. Æxlunareftlift brýzt út laungu
fyrr en vera skyldi, og tælir til saurlifis, sjálfssaurg-
unar, og margs annars óeftlis og ósvinnu, svo aft
vesælingar þessir verfta morftíngjar sins eigin lífs.
Auk þess, sem nú er talift, leiftir af ofdrykkju kvenna,
aft þeim leysist fóstur fyrir timann, og þær ala á
stundiim börn sin andvana. iegar verftur á milli
ofdrykkjutimnniin hjá drykkjumöiiminum, eru þeir
allir af manni geingnir, og óhæfilegir til þess, sem
þeir ciga aft gjöra. Limirnir allir rifta og skjálfa,
iiinanbrjósts er flökurleiki, þorsti, matnrólyst, bug-
nrvíl og geftgremjn; höfuftið þjáist af rugli, svinia
og verk, o. s. frv. Fram af þessu kemur margkyn-
jnftur veikleikí. Telur Hjaltalin, aft á landi hérbryddi
niest á lifrarveiki, sullaveiki, vatnssýki og siögum;
en hæfti liaiin og nýustu læknar sanna og sýua fjölila
sjúkdóma, sem leifta af ofdrykkjunni, og þeirhelztu
eru þessir: Víndrykkjan bleytir mænur og krnpt-
tangar heilans, sviptir vcrkfæri þessi þrólt og afli,
ollir nifturfallssýki, augnaveiki og roftma; nefift
verftur koparlitaft, andlitift rauftleitt, augun döpur.
Hún spillir magnlega meltíngarkrapti magans, svo
drykkjumenn borfta því minna, er þeir drekka meira,
og dagiiin ej.tir ölæftift eru þeir fráleitir allri matar-
lyst, nenia þeir taki sér aptur teyg af breiinivíni.
Opt ber svo vift, aft þeir fá brúnasár innaii í mag-
ann og magakrabba, er þeim verftur þá aft daufta-
liieini. Af hrennivínsdrykkju koma ígerftir í lieil-
ann og liingiin, auk þess sem áftur er ságt tim lifr-
ina; siimir fá ólæknnndi rýrminarsótt, hjartveiki,
magnleysi og margt lleira. Loksius þegar ofdrykk-
jan kemst hæst, ileyr mafturiim af slögum og breiin-
ur upp, sem kallast svo, þegar breimivinift logar upp
iim iiiuiininn, og maftiirinn ileyr allt í einu, verfti
ekki læknis ráfta aftnotift í tima. Næst þessu niá
lelja þaft meft líkamlegu volæfti drykkjumaiiiin, aft
ofilrykkjiiiini fylgir efnatjón og örbyrgft. Lf nieiiii
liafa fullt í fángi meft aft afla sér og heimiluiii sín-
i■ ni nægilegs lífs-upjiheldis meft slöftugu ervifti, sparn-
afti og reglusemi, þá má af þvi ráfta, aft þvi verr
fer nm efnin, sem meira geingur í eyftslu og óþarfa
kostnaft. Sá drukkni eirir ekki vift heimilift, en
slórir hingnð og þángaft, og þó aft Iiaiin fari ódrukk-
inu heimanaft, má optast vænta þess, aft liaiin gjöri
sig aft svíui, scm gestur, aniiarstaftnr, komi siftan
ekki heim döguni og vikiiin sainan, fyrr en úrvinda
og hálfrotaftur. Meftan Iiaiin er í ölæftinu lieinia,
gcfur.bann litinu gaum aft heimilisþörfum og störf-
um, en veftur uppá Iieimaúieiin og aftra, sem nær-
staddir eru, meft brigzlum og illyrðum, rifjar ii]ip og
æsir margt þaft, er fyrir laungu mátti gleymt vera,
svo flestir hræftast baiin og fyrirlita. iluiin skennn-
ir margt, bætir ekkert, tefur koim, börn og bjú, og
er i stuttu máli heimilis ólyfjnn. Konan verftur áng-
urvær, hugsjúk, mædd og af moniii geingin; börnin
agalaus og illa siftuft, Iijúiii verklítil og óvönduft,
og allt beiniilisfóikift fær óþokka og viftbjóft
á hiisbóiidaiium. Allt eins fer, á liiiin liátt, sé
drykkjumafturiiin [ijóiin eftur öftrum háftur. r
scm drykkjumafturiiin er gestur, verfta allir vauilaft-
ir uienii htigsjúkir fyrir Iionuui, kvifta kiiiiiu lians,
llýa hann og lórftast, og sá, sem dvelur þ:í af fyrir
Iiomini, án þess aft falla í sömu ógæfuna, er taliim
mesti stillíngar og stöftnglyudis mafttir. Jiaiiiiig
skaftar ofdrykkjuin.iftiiriiin ekki einúiigls sjálfan sig
likamlega, næstnni meft iillu nióti," heldur þar á of-
an hneykslar hanii, ángrar og gjörir snaufta skyhla
sem vaiidalausa, og spillir á stundum gjörsamlega
anuara likamlegu velferft, leiftir inu í samfélag manna
illau munnshöfiiiift, keskni, klám, róg, bakmælgi,
blót, svardaga, formælingar, gnftlastanir; aft eg ei
fái mér til orfta þaft, sem drykkjumetin, þegar þeim
slær saman, gjiira bverr Oftrutn íllt, sinánast á víksl,
brigzla hverr öftruin, særa hverr aiiiian meinyrftuin,
heitast liverr vift aniiaii, og dæmi eru til, þó fá séu
hér í lamli, aft nokkrir vínsvelgir liafa geingift út úr
drykkjuhúsiuu, og drepift sig sjálfa. Stunduni liefir
hverr drepift aiiiian meft skotvopiium,á(logiim og eitur-
drykkjum, o. s. frv., aft ógleyindum meiftslum, sem
í átlogiiiiiun verfta , svo margir fara frá drykkjukof-
unum haltir, mjaftmaskakkir, liamlleggjalamaftir,
20
HLJÓÐABUNGA