Árbók Tryggingarstofnunar ríkisins - 01.12.1940, Síða 16

14
lagfæringar á bækluðu fólki fyrir örorkutrygginguna, í því skyni að draga
úr örorku þess. Eftir slíkar aðgerðir er jafnan mikil þörf æfinga- og
vinnulælcninga, og gæti þetta tvennt því vel samrýmzt, enda brýn þörf
á hvoru tveggja.
Sj úkratry ggingin.
Síðustu 50 árin hafa stór skref verið stigin í heilbrigðismálum þjóð-
arinnar, eigi síður en á mörgum sviðum öðrum. Hér verður sú saga eig'i
rakin, en þó þykir hlýða að athuga í megindráttum, að hve miklu leyti og
á hvern hátt hið opinbera — ríki og sveitarfélög — leitast við að vernda
heilsu og' líf þegnanna, ýmist með heilsuvernd einni saman eða beinum
aðgerðum til að lækna sjúkdóma jafnframt. Slík athugun sýnir Ijósast,
upp úr hvaða jarðvegi löggjöfin um alþýðutryggingar er sprottin, en
jafnframt stefnuna i heilbrigðismálum þjóðarinnar almennt.
Skal nú fyrst lilið á þær ráðstafanir, er lúta að heilsuvernd einni
saman. Samkvæmt almennum sóttvarnarlögum er yfirvöldum ætíð skylt
að gera ráðstafanir til varnar gegn því, að skæðar erlendar sóttir berist
lil landsins, þ. e. pest, austurlenzk kólera, bólusótt, dílasótt, blóðkreppu-
sótt og gul hitasótt. En samkvæmt sömu lögum er einnig heimilt að beita
opinberum sóttvörnum gegn útbreiðslu ýmissa annarra farsótta, svo
sem inflúenzu, mislingum, skarlatssótt, barnaveiki, kikhósta, taugaveiki,
blóðsótt, hettusótt, heilasótt, mænusótt og fleiri sjúkdómum. Séu opin-
berar sóttvarnir fyrirskipaðar, ber ríkinu að greiða allan kostnað við
þær og heftingu á útbreiðslu sóttanna, ef þær berast á land. í Reykja-
vík skal vera sóttvarnarhús fyrir allt landið, og sé það rekið á kostnað
ríkisins.
Auk þessara varna, sem miðaðar eru við erlendar sóttir, eru í gildi
sérstök sóttvarnarlög, sem beint er gegn einstökum, ákveðnum sjúkdóm-
um. Má þar nefna lög um bólusetningar, lög urn varnir gegn berkla-
veiki, lög um einangrun holdsveikra, lög um varnir gegn kynsjúkdóm-
um, lög um varnir gegn sullaveiki, er heimila að takmarka eða banna
hundahald í kaupstöðum og kauptúnum, lög um varnir gegn iniltis-
brandi, er heimila bann við innflutningi ósútaðra skinna og húða, og
loks lög um varnir gegn því, að gin- og klaufaveiki (snifa) og aðrir ali-
dýrasjúkdómar berist til landsins.
Þá má nefna ýmsar aðrar ráðstafanir, er miða að almennri heilsu-
vernd. Heilbrigðisreglugerðir eru settar og reynt að framfylgja þeirn í
þeim tilgangi að koma í veg fyrir sjúkdóma og bæta heilbrigðisástand al-
mennings. Skottulækningar eru bannaðar með lögum. Auglýsingar lyfja
og lækningatækja eru bannaðar, nema fyrir læknum. Eigi má reka
sjúkrahús né neins konar heilbrigðisstofnanir, nema heilbrigðisstjórnin
telji þær fullnægjandi og veiti til þess leyfi. Þá má loks nefna lög um
eftirlit með matvælum og öðrum neyzluvörum, er eiga að tryggja lands-
mönnum sem hollasta og bezta vöru.