Árbók Tryggingarstofnunar ríkisins - 01.12.1940, Blaðsíða 28

2(5
t. d. er heiinilislæknuni í Reykjavík, en þar er niestur kostur sérfræðinga,
leyft að vísa sjiikling'um sínum til rannsóknar hjá sérfræðingum, en
kostnaður við slíkar tilvísanir má eigi fara frani úr 5% af fastagjöldum
heimilislæknisins og' er ljóst, að slík takmörkun er næsta þröng'. Það,
sem er umfram, verður læknirinn að greiða sjálfur. Hafi hann vaðið fyrir
neðan sig, verður sjúklingurinn að greiða. Stundun hjá sérfræðingi er
leyfð í tveim sérgreinum, en í öðrum ekki.
Úr þessu gætu læknar ef lil vill bætt að einhverju leyti með því að
skipuleggja krafta sina betur en gert er og vinna meira saman. Til
dæmis mætti hugsa sér, að læknar sameinuðust um lækningastofnanir,
nokkrir um hverja, og veldust saman læknar, sem hefðu eitthvað sér-
stakt til brunns að bera, hver á sínu sviði, auk almennra lækna. Hver
læknir mundi draga ákveðinn fjölda skjólstæðinga að stofnuninni og
yrði að vera ábyrgur gagnvart þeim. Að öðru leyti g'ætu læknarnir skipt
með sér verkum þannig, að hver væri á sinni réttu hyllu. Skurðlæknir-
inn mundi sinna handlækningum, eigi einungis er skjólstæðingar hans
æ'ttu í hlut, en einnig fyrir félaga sina. Lyflæknirinn ta'ki hins vegar af
honum ómakið, er um væri að ræða lyflæknissjúkdóma, hjartasérfræð-
ingur feng'ist við hjartasjúkdóma, magalæknir við meltingarkvillana
o. s. frv. Stofnunin g'æti verið búin ýmsum rannsóknartækjum og' rann-
sóknarstofu, er annazt gæti almennar rannsóknir, og mætti því gera ráð
fyrir fullkomnari sjúkdómsgreining'u en hægt væri að vænta hjá einum
og sama lækni. Þetta fyrirkomulag hefði marga kosti og tíðkast nokkuð í
Ameríku. Má segja, að það sé stæling á starfsháttum góðra sjúkrahúsa,
er hafa sérfræðingum á að skipa.
Ef til vill yrði örðugt að skipta greiðslunni réttlátleg'a milli læknanna,
og' yrðu þeii: fyrir fram að koma sér sainan um reglur, er fara bæri eftir
í því efni. Læknaval í sambandi við slíkar stofnanir mundi ekki koma
að fullu gagni, er til lengdar léti, j^ví að fólkið mundi með tímanum
freinur velja um stofnanir en lækna, læknarnir yrðu ópersónulegri. Að
ÖIIu athuguðu virðist erfitt að sameina slíkt skipulag tryggingunum, en
vel má þó vera, að það tækist.
Þess var áður g'etið, að verulegur hluti landsmanna ætti þess litinn
eða engan kost að leita læknis geg'n greiðslu eftir opinberri g'jaldskrá,
og' er þar átt við íbúa Reykjavíkur, Akureyrar og annarra stærstu kaup-
staðanna, þar sem héraðslæknir annar ekki lækningunum til hlítar. Nær
þetta til nálega 56 þúsunda af landsbúum, og eru þeir með þessu beittir
augljósu misrétti.
Virðist vel athugandi, hvort <'kki væri gerlegl að verja hinum opin-
bera styrk, sein samlögin njóta, eða hluta af honum, til þess að fjölga
cmbættislæknum eftir þörfum á hverjum stað, en á móti kæmi, að fólkið
ætti hvarvetna aðg'ang' að læknum gegn g'reiðslu eflir opinberri g'jald-
skrá. Ef gert væri ráð fyrir, að hið opinbera setli t. d. 120 lækna á föst
laun fyrir allt landið, kæmu um 1000 íbúar á lækni að meðaltali. Ef
meðallaunin væru t. d. 6000—7000 kr. á venjulegum tímum, mundi