Árbók Tryggingarstofnunar ríkisins - 01.12.1940, Blaðsíða 24

22
Skal hér birt yl'irlit yfir lyfjakostnað samlaganna á meðliin undan-
farin ár:
J937 ...... kr. 13,(i9 á meðlim að meSaltali
1938 ..... — 14,84 - — — —
1939 ..... — 15,34 - — — —
1940 ..... — 17,43 - — — —
Þetta yfirlit sýnir greinilega aukningu lyfjanotkunar samlagsmanna
ár frá ári, og hið sama sést, ef athugað er, hve iniklum hundraðshluta
greiðslur fyrir lyf hafa numið af heildarútgjöldum samlaganna:
1937 var lyfjakostnaður ........ 22,17 % af heildarkostnaði
1938 — ' — ....... 23,34------
1939 _ _ ....... 24,71------
1940 — — ....... 26,80— -
Orsakir hinnar miklu lyfjanotkunar eru mjög fjölþættar og standa
dýpra en aug'Ijóst er í fljótu bragði. Ein meginorsökin er hin óupplýsta
oftni almennings á mátt og gagnsemi lyfja, en önnur orsökin er undan-
látssemi lækna í þessum efnum. Sannleikurinn er sá, að þau lyf eru örfá,
sem eru lífsnauðsynleg'. Hin eru miklu fleiri, og raunar allmörg, sem
geta verið veigamikill þáttur í að lækna sjúkdóma hæði fyrr og betur en
lakast mundi án þeirra. Loks eru lyf, sem hvorugt þetta verður sagt um
með öruggri vissu.
Orsakir vanheilinda geta verið mjög margar, t. d. óholl hiisakvnni
eða skortur fullnægjandi fæðu. Slíkar orsakir standa dýpra en svo, að
þær verði læknaðar með meðulum. Vanheill maður fer vitanlega li!
læknis síns, einkum ef hann þarf hvorki að óttast beinan kostnað í svip-
inn vegna læknishjálpar né væntanlegra lyfja. Jafnvel þótt læknirinn láli
að ósk sjúklingsins um lyfseðil „upp á eitthvað styrkjandi“, er honum
vorkunn, því að oft hefur hann ekki aðstöðu til annars en bæta líðan í
svipinn, og í öðru lag'i býr hann við samkeppni og á j)að á hættu, að
sjúklingurinn fari til annars læknis og fái þar vilja sinn, ef til vill með
enn meira kostnaði, og er þá ekkert unnið.
Hið ískyg'gileg'a við lyfjakostnað sainlaganna er, að engin trygging' er
fyrir því, að lyfjanotkunin sé fólkinu til g'óðs, en einnig hitt, að minna fé
verður aflög'u, er verja mætti til nauðsynlegri hluta.
Þæi* hömlur, sem Iryggingarstjórnin hefur lagt á greiðslur fyrir Jyf,
hafa stefnl að þvi, að samlögin greiddu hin nauðsynlegustu lyf að %,
en hefðu heimild til að greiða önnur lyf að minna hluta eða lála þau
ógreidd með öllu. Þessar hömlur voru settar fyrir alvöru árið 1940, og
er enn ekki séð, að hverju gagni þær koma, en hins ber að geta, að
lyfjaverð hækkaði stórum í október 1940, og raunar fyrr á ýmsuin leg-
undinn lyfja.
Lyfjakostnaður samlaganna virðist nokkuð standa í sambaudi við
læknafjölda á hverjum stað og fyrirkomulag samninga við lækna. Hann
er yfirleitt hærri, þar sem greidd eru árleg' fastagjöld.