Læknaneminn - 01.04.1967, Blaðsíða 12

n
LÆKNANEMINN
hjúkrunar. Á þeirri spítaladeild, sem ég starfa við, er þó allan ársins
hring verulegur hluti rýmisins helgaður sjúklingum, sem aðeins þarfn-
ast almennrar hjúkrunar, oft eingöngu vegna þjóðfélagsaðstæðna. Um
margra þeirra sjúklinga, sem vistaðir eru á vöktrnn (svokölluðum
„acut vöktum“) gildir sama máli. Vill læknum þá oft gleymast, að hver
sá sjúklingur, sem þannig er vistaður, leggur undir sig sjúkrapláss,
sem annars yrði að notum einhverjum þeim fjölmörgu, sem eru á bið-
listum spítalanna, og oft eru meira þurfandi.
Augljóst er, að starfsorka hinna mörgu sérþjálfuðu lækna og
tæknileg aðstaða spítalanna nýtist illa við fyrrnefndar aðstæður. Úr
þessu mætti auðveldlega taæta, ef vilji og skilningur er fyrir hendi.
Beinasta leiðin er að koma án tafa á fót hjúkrunarspítölum og endur-
hæfingarstöðvum, sem gætu tekið við af hinum bezt búnu sjúkrahús-
um jafnskjótt og fært þykir læknislega. Þetta er sú úrbót, sem brýn-
ust þörf er á í heilbrigðismálum hér, ef von á að vera um bráða lausn
vandans. Af þessum stofnunum gætu svo tekið vinnuhæli í líkingu við
fyrirmyndarhælið á Reykjalundi, sem síðasti áfangi til starfssams og
hamingjuríks lífs hinna sjúku.
Fyrrnefndar stofnanir ætti að vera unnt að reka með stórum minni
tilkostnaði en spítala, en gætu þó komið sjúklingunum að fullt eins
góðu gagni. Vissulega þurfa þessar stofnanir að vera góðar og vel
reknar, en allur rekstur og þjálfun starfsliðs er einfaldari og annars
eðlis en á meiri háttar rannsóknardeildum.
Eitt af því, sem hvað mest hefir hindrað full not sérfræðistarfs
spítalalækna er það, að sambandið við sjúklinga rofnar, þegar spítala-
vist þeirra lýkur. Við sjúklingunum taka þá oft læknar, sem skortir
sérþekkingu og aðstöðu til að geta stundað þá eins og bezt verður á
kosið. Fer þá oft forgörðum mikið starf spítalalækna á skömmum
tíma. Innan tíðar verða svo sjúklingarnir á ný að leita á náðir sjúkra-
húsanna.
I flestum menningarlöndum hefir það lengi verið talin höfuðnauð-
syn að hafa ferlivistardeildir (ambulatoria, „out patient departments")
við alla meiri háttar spítala. Deildir þessar hafa verið reknar með
ýmsum hætti, en ávallt hefir markmiðið verið að nýta tækni og sér-
þekkingu spítalastarfsliðsins sem bezt. Gildir þetta jafnt um sjúklinga,
sem vistaðir eru á spítölum, og aðra sem þar leita sér lækningar.
Mikilsverðast er þó oft að fylgja eftir þeim árangri, sem náðst hefir
eftir vandasamari rannsóknir og aðgerðir.
Víða tíðkast það, að almennir læknar geta vísað sjúklingum til
þessara stofnana til rannsókna og lækninga. Er þá starfslið þeirra
látið um, hvort spítalavistar sé þörf. Reynsla af þessu fyrirkomulagi
hefir þótt orka tvímælis. Starfið vill verða of viðamikið, ópersónulegt
og færibandskennt. Ekki er óhugsandi, að þessi störf yrðu þá betur
af hendi leyst af praktiserandi sérfræðingum.
Meginverkefni ferlivistardeildar ætti að vera:
1. Eftirrannsóknir og eftirlit með meðferð ákveðinna sjúkdóma,
sem erfitt er að annast við aðrar aðstæður.
2. Vísindalegar kliniskar athuganir á ákveðnum sjúkdómaflokk-
um, sem starfsmenn velja sér hverju sinni eftir sérþekkingu og