Læknaneminn - 01.11.1974, Síða 12

eftirmyndun (replication) X-litninganna með auto-
radiografiu, en þá eru notaðir ísótópar. Með eftir-
myndun er átt við eftirmyndun DNA, þ. e. þess hluta
erfðaefnisins, sem hefur að geyma upplýsingarnar
um einstaklinginn. Litningarnir mynda nýtt DNA í
þeim hluta interfasans, sem nefnist myndunartími
(,,syntesperiod“). Annar X-litningurinn hjá konum
myndar DNA síðar í frumuskiptingunni en hinn, og
á eftir öllum autosómunum. Hinn X-litningurinn
hjá konum og X-litningurinn hjá körlum hefja ekki
sína eftirmyndun svona seint, en það gera hins veg
ar allir þeir X-litningar, sem umfram eru við óeðii
lega litningamyndun. Seinvirki X-litningurinn er tal-
inn vera sá sem er genetiskt óvirkur.
Þessar aðferðir duga þó ekki ef viðkomandi ein-
staklingur er með mosaik í erfðalitningum sínum. Þá
eru mismunandi kynlitningar í hinum ýmsu frumu-
tegundum innan sama einstaklings. Hjá konum með
fjölgun á X-litningum er þetta algengt (t. d. XX/
XXX). Krómatínaðferðin kemur þannig ekki að
gagni við öll þau tilfelli, sem greina þarf. Oruggan
upplýsingar um meðfætt kyn fást með litningagrein-
ingu. Litningaröðin er þá athuguð í frumum, sem
eru í skiptingu, oftast á metafasa-stiginu (mynd 3)-
Litningarnir eru Ijósmyndaðir og litningaröðin
(karyotypan) fundin með því að raða niður litning-
unum eftir stærð og öðrum sérkennum. Y-litninginn
er unnt að þekkja á útlitinu, en hins vegar ekki X-
litninga. Þá verður að greina á óbeinan hátt (þ- e-
eftir að öllum öðrum litningum hefur verið raðað i
samstæður og 2 og 2 saman). Kynlitningarnir ráða
úrslitum um myndun kynkirtla fóstursins, en þeii'
Trommukjuðar í polymorj hvítum blkö hjá eðlilegri konu.
10
LÆKNANEMINN