Læknaneminn - 01.08.1976, Blaðsíða 28

Lœknirinn fórnar höndum í örvœntingu og yfirgefur tvo sjúk-
linga meS stórubólu. Myndin er frá 1350.
kemst aftur til vinnu, hefur sýnt í miklu ríkara mæli
h yað í honum býr heldur en maður líkamlega heil-
brigSur. Tökum venjulegan leir. Hann verður ekki
að postulíni fyrr en hann hefur gengið í gegnum
ákveðna framvindu og herst í elcli. Sumir undrast
hvernig nokkur geti lagt fyrir sig að vinna með
bækluðu fólki og vil ég segja ykkur í því sambandi
sögu, sem ég heyrði fyrir nokkrum árum. Fallhlífa-
hersveit var í æfingum. Hershöfðinginn kom akandi
í jeppanum og sá einn fallhlífamanninn með fall-
hlíf sína gangandi áleiðis til herbúðanna. Hann
stoppaði, tók hann tali, spurði hvort honum þætti
ekki gaman að stökkva. Fallhlífamaðurinn sagði:
Nei, mér finnst þetta ákaflega leiðinlegt, ég hef
alltaf verið óskaplega hræddur við þetta.“ „Nú,
hvernig stendur á því? Iivað ertu búinn að vera
lengi í þessu og hvað hefur þú oft stokkið?“ „Eg
hef nú verið sex ár í þessu, stokkið 623 sinnum og
alltaf jafn hræddur.“ „Hvernig í ósköpunum stend-
ur þá á því, að þú heldur áfram?“ „Ég hef svo voða-
lega gaman af því að vera með náungum, sem þora
að stökkva.“
A svipaðan hátt er viss ánægja fólgin í því að
vinna með fólki, sem hefur kj ark til þess að takast á
við meiri háttar bæklun, mæta lífinu og fara út í
atvinnu á nýjan leik. Þið skiljið hvað ég á við.
Leifur: Nú er lítils háttar byrjað á markvissri
endurhæfingu fyrir sjúklinga, sem hafa fengið krans-
æðastíflu. Er ekki hætta á að þessi starfsemi geri
fólk of sjúkdómsmeðvitað, verði taugaveiklunar-
valdur ?
Kristján: Nei, það held ég alls ekki. Endurhæfing
hjartasjúklinga miðar að því að nýta hæfileika
þeirra, líkamlega og andlega, miðað við hæfni
hjarta- og æðakerfis. Endurhæfing gerist þess vegna
ekki eingöngu innan sjúkrahússins, hún heldur á-
fram eftir heimferð. Við viljum aðstoða sjúklinginn
við nauðsynlega breytingu á lífsháttum sínum, að
aðlagast breyttum vdðhorfum og bæta heilsu hans
jafnvel fram yfir það, sem var áður. Þetta er auð-
vitað ekki fljótunnið verk, getur jafnvel tekið nokk-
ur ár, og er árangur mjög háður áhuga sjúklings á
málinu. Þú átt sjálfsagt við það, Leifur, að með því
að fræða sjúklinginn um orsakir kransæðastíflu og
láta hann fylgjast með ýmsum fysiologiskum við-
brögðum við áreynslu, geti það valdið nokkurri
taugaveiklun.
Leifur: Það er nú einmitt að fólk tekur oft mjög
bókstaflega það sem því er sagt. Ég man, t. d. eftir
sjúklingi, sem var sagt á unga aldri að hann skyldi
nærast á léttu fæði um tíma og þegar hann kom næst
á spítala 40 árum seinna hafði hann ekki borðað
annað en fisk í þessi 40 ár. Þú kennir t. d. fólki að
fylgjast með púlsi í sambandi við áreynslu og setur
einhver efri mörk, sem þú segir að vísu séu ólj ós, en
nefnir gjarnan einhverja tölu. Hættir fólki ekki til
að binda sig of mikið við þessa tölu þannig að þó
púlsinn fari ekki nema nokkrum slögum upp fyrir
markið, verður það hvínandi hrætt, leggst í rúmið og
kallar á lækni í hvelli.
Kristján: Nei, ég held að það geri það ekki, nema
það íinni til annarra einkenna. Hins vegar finnst
mörgum gott að styðjast við ákveðið hjartsláttar-
mark, einkum nákvæmum fullkomnunarsinnum. Þeg-
ar þeir hafa þannig tölur til að miða áreynslu við,
líður þeim í rauninni miklu betur og stunda hvers
kyns leiki og iðju með minni kvíða en ella.
Leifur: Að lokum: Nú eru ungir eða nýútskrifað-
ir læknar feikna illa að sér um endurhæfingu. Sjálf-
sagt er mj ög margt til bóta en fyndist ykkur einhver
bót að kenna hreyfingarfræði nær eingöngu á klín-
Framh. á bls. 29
22
LÆKNANEMINN