Læknaneminn - 01.08.1976, Blaðsíða 26

Páll: Þetta er góð spurning. Eins og málum er
háttað hér á landi er endurhæfing reiknuð inn í
spítaladaggj aldið. Enginn spyr sérstaklega hvað end-
urhæfingin kosti svo að engar tölur liggja fyrir,
þannig að við getum ekki svarað beint. Hins vegar
held ég að það sé álit allra þar sem kostnaður hefur
verið gerður upp, að endurhæfing sé dýrasli þáttur
læknisfræðinnar.
Kristján: Af þessum þrem þáttum læknisfræðinn-
ar, sem ég minntist á í upphafi, er endurhæfing lík-
lega dýrasti þátturinn, skilar minnstu aftur af fjár-
festingu, en samt mun hún borga sig fyrir sjúkling-
inn og þjóðfélagið. Meðal þróunarlanda er endut-
hæfing talin lúxus, sem þær þjóðir hafa enn ekki
efni á. En í vestrænum löndum er endurhæfing talin
borga sig í reynd. Ég get nefnt sem dæmi sjúkling
sem við höfðum í New York. Hann hálsbrotnaði og
hlaut C VI quadriplegiu. Eftir u. þ. b. 8 mánaða end-
urhæfingu var hann algerlega fær um að sjá um sig
sjálfur, komst um allt og hafði byrjað háskólanám
að nýju. Tveim árum síðar útskrifaðist hann úr há-
skóla og tók til starfa í atvinnulífinu. Endurhæf-
ingin kostaði milli 40 og 50 þúsund dollara. Ef ekk-
ert hefði verið gert hefði þessi sjúklingur verið
lagður inn á hjúkrunarheimili eins og tíðkaðist áður
og legið þar næstu 50 árin. Við slíku hefði mátt
búast því að prognosan er ekki miklu verri heldur en
heilbrigðra. Kostnaður á hjúkrunarheimilinu hefði
verið um 15 þús. dollarar á ári. Endurhæfingin borg-
aði sig á 3 árum. Ef hann hefði legið á hjúkrunar-
heimili í 50 ár, hefði það kostað 750 þús. dollara.
Með vöxtum hefði kostnaður við að sjá um þennan
mann fram til sjötugs orðið meira en 3 millj. dollara.
I staðinn var hann endurhæfður, fór aftur til starfs
og varð greiðandi skattborgari.
Slíkt dæmi má taka frá ýmsum öðrum hópum
fatlaðra. Reyndar er það einmilt þetta, sem hefur
ráðið mestu um framgang endurhæfingar á síðustu
árum, að hægt hefur verið að þjálfa bæklað fólk til
þess að sjá urn sig sjálft og jafnvel að koma því aftur
í arðbæra vinnu. I framtíðinni verður það ekki nóg.
Við hljótum að þurfa að hugsa um hamingju þeirra
líka, ekki aðeins að þjóðfélagið hagnist á þeim,
heldur að hver einstaklingur hagnist og lifi ham-
ingjusamara lífi.
Leifur: Eru nógu margir endurhæfingarlæknar á
Islandi í dag?
Páll: I dag eru skráðir hérlendis alls átta læknar,
sem fást við endurhæfingu og eru viðurkenndir sér-
fræðingar. Af þeim hafa fjórir hlotið menntun í því
formi, sem við í dag köllurn endurhæfingarlækning-
ar. Auk þessa starfa nokkrir aðrir læknar meira eða
minna við endurhæfingu. Spurningu um þörfina er
mjög erfitt að svara, því tímarnir breytast og þarf-
irnar með, en ég hef einu sinni lagt þessa spurningu
fyrir þekktan amerískan endurhæfingarlækni, Dr.
Earl C. Elkins. Hans álit var að það þyrfti u. þ. b.
10 endurhæfingarlækna fyrir hverja 100.000 íbúa.
Miðað við það ætti okkar þörf að vera u. þ. b. 20.
Kristján: Jú, ég hafði einhvern tíman heyrt tölu
nefnda frá Bandaríkjunum að þar væri þörf á u. þ. b.
7-8 þúsund endurhæfingarlæknum. Það myndi sam-
svara u. þ .b. 8 læknum hérlendis. Þessi þörf hefur
mikið aukist á síðari árum og á sjálfsagt eftir að
aukast enn, ekki aðeins vegna þess að meðalaldur
landslýðs fer hækkandi, heldur einnig sökum þess að
fólk gerir vaxandi kröfur til endurhæfingar í hvers
kyns mynd. Þess vegna held ég, að þessi tala sé allt
of lágt reiknuð. Eins og er í dag þá finnst mér að 10
endurhæfingarlæknar ætta að geta annað þörfinni
nokkuð vel hér á íslandi.
Leifur: Er hægt að vera starfandi læknir í þessari
grein úti í bæ, þarf mikið tilstand til þess að opna
stofu?
Páll: Að sjálfsögðu er unnt að starfa úti í bæ, en
ýmsir vankantar eru á því. Til þess að starfa á því
formi, sem við óskum svarandi kröfum tímans, þyrft-
um við mikla umsetningu í húsnæði og tækjum, en
ekki síst þyrftum við mikið af vel þjálfuðu starfs-
fólki. Læknar, sem hafa starfað úti í bæ til margra
ára, hafa e. t. v. ekki getað fylgt þeim kröfum, sem
æskilegt væri, og kemur það m. a. af greiðslukerfi
sjúkrasamlaga, sem hefur reynst leiðinlegur þrándur
í götu. Einnig má benda á, að reynt hefur verið
göngudeildarform og má nefna æfingastöð Styrktar-
félags lamaðra og fatlaðra. Haldi nokkur að það sé
gróðafyrirtæki er það alger misskilningur. Æfinga-
stöðin er rekin með miklum halla á hverju ári. Það
20
læknaneminn