Læknaneminn - 01.08.1976, Blaðsíða 30

Þvag í almenna (pH, sykur, eggjahv. og blóð) og
smásjárskoðun eðlil. Mælingar sýndu aukinn útskiln-
að á fitu í hægSum, EKG sýndi ómarkverSar breyt-
ingar.
9. Um % mánuSi eftir komu á sjúkrahúsiS fékk
sjúklingurinn mikinn verk í vinstri ganglim. Var
sjúklingurinn púlslaus í a. fem. sin. Aortografia
sýndi algert stopp á rennsli í vi. grafti. GerS var
endarterectomia og fékkst gott rennsli niður í fót-
inn.
I lok febrúar var tekiS eftir því aS sjúklingurinn
var gulur. Bilirubin mældist 6,1 mg%, þar af conju-
gerað 4,2 mg%. Alk. fosfatasi 340. LDH og GOT
var eðlilegt við endurteknar mælingar. Engin breyt-
ing varð á verkjum eða hægðum sjúklings við þetta.
Sjúkl. var enn sendur á skurðdeild til aðgerðar.
Allan tímann á sjúkrahúsinu nærðist sjúklingur-
inn illa, einkum vegna magaverkja, sem voru stöð-
ugir en versnuðu við máltíðir. Hægðir voru því
mjög litlar og strjálar. Sjúklingurinn var hyperali-
menteraður IV langtímum saman. Hann hafði mikla
tilhneigingu til hypokalemiu.
Áður en lengra er haldið er rétt að staldra við og
spyr j a:
1. Hvert eða hver eru vandamál þessa sjúklings?
2. Hver er líklegasta skýringin á þeim?
3. Hvernig ber að haga áframhaldandi rannsókn-
um?
Svur
Brýnasta úrlausnarefni þessa sjúklings var lélegt
næringarástand. VitaS var að hann hafði malab-
sorption (fita í hægðum) og kviðverki, sem versn-
uðu við máltíðir og gerðu honum erfitt fyrir með
að matast.
Orsakir malabsorptionar eru fjölmargar, en nær-
tækast var að leita þeirra hjá þessum sjúklingi í:
1. Pancreatitis chronica, sem afleiðing af alkohol-
isma.
2. Resectio ventriculi.
3. Arteriosclerosis í þarmaslagæðum.
4. Lifrar- eða gallvegasjúkdómi.
Þá var og spurning hver væru tengsl malabsorp-
tionarinnar og kviðverkjanna. Hugsanlegar skýring-
ar á verkjum hans voru:
1. Maga- eða stomasár.
2. Hiatus hernia með esophagitis.
3. Pancreatitis chronica.
4. Gallvegasjúkdómar.
5. Ischemiskir verkir í þörmum.
6. Dumping.
MeS nokkrum einföldum prófum er hægt aS stað-
setja nokkuð vel orsök malabsorptionar. Þau eru:
1. Mæling fitu í saur sjúklings á ákveðnu fæði.
2. Mæling köfnunarefnis í saur sjúklings á ákv.
fæði.
3. d-xylosu absorption.
4. Schillings próf.
5. Smáþarmabiopsy.
Þegar sjúklingurinn var fluttur til aðgerðar vegna
gulunnar lágu eftirfarandi svör við ofangreindum
spurningum, auk þeirra er fyrr voru talin:
Magamynd var neg. m. t. t. sárs og tæming var
eðlilega hröð. Mjógirnispassage sýndi flokkulation
og segmentation, sem sést við malabsorption af ein-
hverju tagi. Magaspeglun sýndi hiatus herniu og
væga bólgu neðst í esophagus, gastritis-breytingar
kringum stóma og gallreflux inní magastúf en engin
sár.
Sjúklingnum voru gefin pancreasenzym í töflu-
formi í greiningarskyni vegna gruns um pancreatitis
chron. með pancreasbilun, en án árangurs.
Arteriografia af a. mesenterica sup. sýndi mjög
granna æð við upptökin og litla fyllingu í æðinni.
Auk þess sást töluverð stenosa í aorta abdominalis,
þar sem a. coeliaca, mesenterica sup. og nýrnaslag-
æðarnar koma frá æðinni. Vegna collaterala-mynd-
ana er talið nauðsynlegt að hafa á röntgenmynd
veruleg þrengsli í 2 æðum af þessum þremur: a. coe-
liaca, a. mesenterica sup. og a. mesent. inf. til þess
að geta gert ráð fyrir ischemiskum sjúkdómi. Blóð
í hægðum einu sinni -j—|—j- annars neg.
Eins og fyrr er sagt fékk sjúklingurinn gulu og
var skorinn vegna gruns um Ca. pancreatis eða gall-
steina. I aðgerð fannst steinahröngl í ductus hepati-
24
LÆKNANEMINN