Fréttir - Eyjafréttir - 05.07.2023, Blaðsíða 20

20 | | 5. júlí 2023
Séra Karl Sigurbjörnsson hóf
prestsþjónustu sína í tvístruðum
söfnuði sem bjó við mikla óvissu.
Segja má að Heimaeyjargosið
hafi verið eldskírn fyrir séra Karl,
síðar biskup Íslands, þegar hann
ungur og óreyndur var settur
í embætti prests í Vestmanna-
eyjaprestakalli í febrúar 1973.
Söfnuðurinn sem hann átti að
þjóna hafði tvístrast á einni nóttu.
Sóknarbörnin bjuggu við mikla
óvissu og voru mörg að missa
heimili sín. Karl hafði rétt nýlokið
guðfræðinámi þegar eldgosið
hófst 23. janúar 1973.
„Séra Þorsteinn Lúther Jóns-
son sóknarprestur hafði skrifað
mér og spurt hvort ég vildi ekki
koma sem prestur til Vestmanna-
eyja. Ég held að það hafi verið
vegna frændfólks míns í Eyj-
um sem hann fékk augastað á
mér,” segir Karl. Afi hans, Einar
Sigurfinnsson (1884-1979) bjó
þá í Vestmannaeyjum og eins
föðurbróðir Karls, Sigurfinnur
Einarsson (1912-2004), og hans
fjölskylda. Karl kvaðst ekki hafa
getað skorast undan kallinu um
að þjóna Vestmannaeyingum þótt
aðstæður væru óvenjulegar og
óvissan mikil.
Hann var vígður í Dómkirkjunni
4. febrúar 1973. Sóknarnefnd
Landakirkju kom saman í Reykja-
vík og spurði Karl hvort hann gæti
haldið utan um fermingarbörnin
úr Vestmannaeyjum og eins sinnt
öldruðum. Páll Eyjólfsson var þá
formaður nefndarinnar en auk
hans voru í sóknarnefnd m.a.
Friðfinnur Finnsson í Eyjabúð og
Eiríkur Guðnason kennari.
Kirkjustarfið hélt áfram
„Starfið snerist um að halda
utan um fólkið sem var tvístr-
að og að halda guðsþjónustur.
Sóknarnefndin var mjög vakandi
fyrir því að halda kirkjustarfinu
gangandi í þessum tvístringi,”
segir Karl. Safnaðarstarfið fékk
bækistöð í Hafnarbúðum sem
var eins konar félagsmiðstöð
Vestmannaeyinga á höfuðborgar-
svæðinu. Þar höfðu prestarnir
aðstöðu, einnig bæjarstjórnin og
fleiri stofnanir. Karl var tengilið-
ur vegna Hjálparstarfs kirkjunnar
sem útvegaði m.a. leikskólanum
í Vestmannaeyjum húsnæði í
kjallara Neskirkju. Þá var Gunn-
hildur Bjarnadóttir frá Breiðholti
fengin til að halda utan um gamla
fólkið.
„Óháði söfnuðurinn bauð okkur
kirkju sína til afnota. Þar voru
haldnar reglulega guðsþjón-
ustur. Auk þess messuðum við í
Hveragerði og Keflavík einstaka
sinnum. Ég fór þangað til að safna
saman fermingarbörnunum sem
voru dreifð víða. Fyrstu mánuðina
var maður í því að fara á milli og
heimsækja fólk sem bjó í allskyns
bráðabirgðahúsnæði,” segir Karl.
Prestarnir buðu einnig upp á
viðtalstíma í kirkjunni. „Svo fékk
ég þá hugmynd að bjóða upp á
fermingarnámskeið á Flúðum
fyrir börnin úr Vestmannaeyjum.
Við vorum þar í vikutíma. Það
tókst að safna saman stórum hluta
árgangsins. Við séra Þorsteinn
Lúther fengum góðan hóp til að
aðstoða okkur við fermingar-
fræðsluna, þar á meðal kennara
frá Eyjum sem krakkarnir þekktu.
Einnig fólk sem tengdist æsku-
lýðsstarfi kirkjunnar.”
Áhrifarík fermingarhátíð
í Skálholti
Sunnudaginn 27. maí þetta ár voru
104 börn frá Vestmannaeyjum
fermd í tveimur athöfnum í Skál-
holtsdómkirkju. „Það var ótrúlega
áhrifarík hátíð. Svo var boðið upp
á sameiginlega fermingarveislu á
Flúðum en hver fjölskylda gat líka
verið aðeins út af fyrir sig. Þar
var gríðarlega glæsilegt hlað-
borð í umsjá matreiðslumanna.
Sumir fóru eitthvert annað til að
fagna. Þetta var mjög eftirminni-
legt og gekk rösklega fyrir sig,
var. Allt var þetta vel skipulagt
og hátíðlegt. Fólk lagðist á eitt
um að skapa þessum börnum á
viðkvæmum aldri hátíð og góða
minningu mitt í hörmulegum að-
stæðum,” segir Karl. Um sumarið
var öldruðum Vestmannaeyingum
einnig boðið til orlofsdvalar á
Löngumýri í Skagafirði.
Hafði hitt fæst
sóknarbarnanna
Ungi presturinn fékk ábendingu
um að heimsækja þyrfti gamla
konu sem bjó í kjallaraíbúð í
Reykjavík. Þá hafði hann hitt fæst
sóknarbarnanna.
„Ég bankaði upp á og konan kom
til dyra. Ég kynnti mig en hún
kveikti ekki á perunni og var mjög
tortryggin á svip. Ég er prestur-
inn, sagði ég. Nú? svaraði hún og
mældi mig út með augunum. Ég
hélt að þú værir stærri,” segir Karl
og hlær. „Ég kynntist ótrúlega
mörgu fólki á skömmum tíma sem
ég batt vinskap við.”
Eyjapistill var fastur þáttur í
Ríkisútvarpinu í umsjón bræðr-
anna Arnþórs og Gísla Helgasona
og sannkallaður samfélagmiðill
Eyjamanna. „Þeir fengu okkur
prestana til að koma í hvern ein-
asta þátt og vera með bænarorð.
Ég stakk upp á því að klukkna-
hljómurinn úr Landakirkju yrði
spilaður á undan. Svo fórum við
með ritningarorð og bæn. Ég tel
að þetta hafi verið mikils virði,”
segir Karl.
Báðu prestinn að blessa
heimili sín
Karl og eiginkona hans, Kristín
Þórdís Guðjónsdóttir, fluttu til
Vestmannaeyja síðsumars 1973
og settust að í prestsbústaðnum að
Sóleyjargötu 2. „Það var allt kol-
bikasvart yfir að líta og neglt fyrir
glugga á öðru hverju húsi. Samt
var búið að hreinsa ótrúlega mikið
af götum og víðar. Rafmagn
var enn takmarkað og kveikt á
ljósastaurum á stangli. Haust-
dagarnir 1973 voru mjög dimmir.
Kvíðinn var oft nánast áþreifanlegur
Sunnudaginn 27. maí 1973 voru 104 börn fermd í Skálholtsdómkirkju. Ljósmynd: Gunnar Andrésson.
Séra Karl Sigurbjörnsson
biskup Íslands.
GUÐNI EINARSSON
gudnieinars@gmail.com