Úrval - 01.06.1963, Blaðsíða 53

KRAFTAVERK HINS FRYSTA DLÓÐS
61
í Chelsea Naval Hospital í Bost
on.
Blóð er eitt það meðal sem
mest er notað nú á dögum. í
bandarískum sjúkrahúsum eru
rúmlega 250 millj. litra notaðir
árlega handa rúmlega 2 millj.
sjúklinga og þörfin fer vaxandi
með ári hverju. „Blóðbirgðir
eru sjaldan nægar til að full-
nægja þörfinni“, segir dr. Marv-
in L. Bloom við Buffalosjúkra-
húsið. „Vegna skorts á sérstök-
um blóðflokkum hefur oft orðið
að fresta nauðsynlegum skurð-
aðgerðum.“
Fryst blóð leysir úr slíkum
vanda, með því að safna birgð-
um sem endast eitt ár eða lengur.
Einnig verður hægt að tryggja
sér forða af sjaldgæfum blóð-
flokkum — svo sem AB og Rh,
sem aðeins ein manneskja af
hverjum 160 hefur. Þegar þörf
er á sjaldgæfum blóðflokkum,
sem ekki eru við hendina, láta
sjúkrahúsin útvarpa hjálpar-
beiðni — og hjálpin kemur
oft of seint.
Blóðið er ekki, eins og mörg-
um hættir við að ætla, aðeins
vökvi sem rennur um æðarnar.
Það er raunverulega mjög marg-
brotinn og ákaflega viðlcvæmur
vefur, sem inniheldur fjölmörg
efni, sem hvert um sig er ómiss-
andi, eigi blóðið að gegna því
margbrotna hlutverki i liffæra-
kerfinu. Fyrir aðeins 15 árum
virtist það takmark órafjarri að
geta fryst og geymt svo marg-
brotið efni. Þá, allt til ársins
1949 var frysting hins vegar al-
geng aðferð, þegar maður vildi
ónýta hin miklivægu rauðu blóð-
korn. Þegar blóðið er fryst,
myndast iskristallar i rauðu
hlóðkornunum, fruinuveggirnir
springa og lífsnauðsynleg efni
síast út. Rauðu blóðkornin jiorna
og eftir þvi sem frystingin
verður algerðari, safnast saltið
í blóðinu og veldur lífshættulegri
efnabreytingu.
Viðfangsefnið virðist óleysan-
legt, þar til þekkingin i Cryo-
geny — þ. e. athugun á efnum
við mjög lágt hitastig, vísaði
veginn til lausnar. Hitastigið
nær allt niður að -i- 460° F.
f þeim ofsalega kulda frjósa
lofttegundir og verða að hörð-
um ís, margir málmar verða
stökkir sem gler og rafmagn
fer eftir vírunum nær alveg
mótstöðulaust. Nær öll lífsþróun
stanzar.
En svissnesluir munkur og líf-
fræðingur, Basile Luyet, sem
starl'aði fyrst við Rockefeller-
stofnunina og því næst við St.
Louis-háskólann, komst að
raun um það, að margar lífver-
ur deyja ekki við hið lága hita-
stig, heldur verða nánast ódauð-
legar — þ. e. ef kælingin gerist