Úrval - 01.06.1963, Blaðsíða 83

SVÖfí VIÐ SPUfíNINGUM . . .
91
faranum Walter Sohirra á braut
umhverfis jörðu, var á hæð' við
tiu hæða hús og um 16 smálest-
ir á þyngd, þegar það lagði af
stað. Það þarf ekki svo litla orku
til að vinna upp á móti aðdrátt-
araflinu og lyfta slikurn bákn-
um.
SP: Hvers vegna er eldflaug-
um alltaf skotið í austurátt?
SV: Þeim er ekki alltaf skotið
í austurátt, en það er þó að ýmsu
leyti auðveldara. JÖrðin snýst
frá vestri til austurs. Þess vegna
er eldflaugin á jörðu niðri þegar
á hraðri leið til austurs (eða með
nálægt 1000 mílna hraða á klst)
— og það erum við auðvitað öll.
Þennan hraða, sem jörðin sjálf
lætur i té, nota menn sér auðvit-
að sér að fyrirhafnar- og kostn-
aðarlausu.
SP: A hvað þrýsta gashreyfl-
arnir, þegar flaug er komin út
úr gufuhvolfinu?
SV: Þeir þrýsta ekki á neitt,
hvorki inni í gufuhvolfinu né
utan þess. Þeir knýja flaugina
með andverkun eða gagnorku:
„Sérhver verkun á sér jafna og
andstæða gagnverkun.“ Þetta er
eins og þegar haglabyssa slær.
SP: Er hægt að stýra geim-
flauginni úti í geimnum?
SV: Flaugin fer í þá stefnu,
sem andstæð er stefnu goskrafts-
ins. Þegar gosorkan breytir um
stefnu, breytir flaugin um leið
um stefnu. Sumar flaugar snú-
ast, aðrar ekki. Hægt er að koma
fyrir sérstökum stefnuhreyflum á
geimskipinu, og með því að setja
þá í gang á víxl, má breyta stefnu
skipsins.
SP: Hvernig getur svona létt
og þunnt hitaeinangrunarlag
skýlt flauginni?
SV: Einangrunarlagið er nokk-
urs konar glerungur, sem er tals-
vert þykkur. Þessi glerungur
sýður bókstaflega, hægt og hægt.
Suðan dregur til sín svo mikinn
hita, að vel bærilegt verður inni
í geimhyl'kinu.
SP: Hvers vegna er hitavanda-
málið mest, þegar flaugin snýr
aftur til jarðar? Hvers vegna
ekki, þegar flauginni er skotið á
loft?
SV: Á leið upp fer flaugin hæg-
ast þar sem loftið er þéttast og
nær hámarkshraða þar sem loftið
er þynnst. Á niðurleið eykur að-
dráttaraflið sífellt hraða flaugar-
innar, þannig að hraðinn er orð-
inn gífurlegur, þegar í þéttari
loftlög er komið.
SP: Hvernig getum við haft
samband við geimflaug svona
langt í burtu — t. d. handan Júpí-
ters?
SV: Rafsegulbylgjur — ljós, út-
varp, sjónvarp — fara hæglega
óralangar vegalengdir í geimn-
um. Við höfum nú samband við