Úrval - 01.07.1965, Blaðsíða 42

40
ÚRVAL
aðeins og ógna öðrum körrum í
aðeins 2—3 tíma frá sólarupprás,
að minnsta kosti að haustinu. Svo
hörð er þessi barátta karranna, að
ósigurinn verður hinum sigruðu um
megn andlega séð, þannig að þeir
flýja heiðasvæðið. í ókunnu um-
hverfi og án sinnar venjulegu fæðu
minnkar mótstöðuafl þeirra fljót-
lega, þeir verða veikbyggðir og
verða rándýrum eða sjúkdómum
að bráð. En þegar þessu morgun-
stríði er lokið, hópast þeir fuglar,
sem eftir eru, saman i friði og ró
og tína í sig lilið við hlið í sátt
og samlyndi það sem eftir er dags-
ins.
Hjá ýmsum dýrategundum er það
mjög algengur siður að eiga í ill-
deilum í dögun eða um rökkurbil
og eyða öðrum hlutum dagsins í
friði og ró við fæðuöflun og önnur
friðsamleg viðfangsefni. Breyting-
ar á birtu í dögun og rökkurbyrj-
un eru auðvitað eftirtektarverðustu
atburðir livers dags, og sú stað-
reynd er sjálfsagt skýring á þvi,
hvers vegna birtubreytingin er dýr-
unum eins konar merki um sam-
eiginleg eða samfélagsleg viðfangs-
efni. Áhrif þessara tímamarka koma
fram á dýrunum á ýmsan hátt.
Fuglasöngkórar safnast saman i
dögun og taka lagið, hanarnir gala,
endurnar hefja sig til flugs í rökkr-
inu, starrar og svartþrestir halda
hópæfingar nálægt svefnstöðum
sínum er dimma tekur, margar
fuglategundir hópast saman á
kvöldin og taka lagið, ýmsar leður-
blökur í hitabeltinu, froskar, trjá-
söngvur og fiskar og öskuraparnir
halda sína morgunhljómleika.
Allir þessir hljómleikar og allar
þessar sýningar veita áheyrendum
og áhorfendum upplýsingar um
þann fjölda, sem fyrir hendi er
af hinum ýmsu tegundum á hinum
ýmsu svæðum. Þannig eru veittar
upplýsingar um þéttbýli stofnsins
frá degi til dags, og þannig fær
hópurinn vitneskju, sem kemur
honum til að auka þá starfsemi,
sem kann að vera nauðsynleg til
þess að skapa aftur jafnvægi milli
þéttbýlis og fæðuöflunarmöguleika,
að vísu ekki á meðvitaðan hátt,
heldur sjálfkrafa.
Þesar daglegu sameiginlegu „sýn-
ingar“ eru talsvert álag á þá, sem
taka þátt í þeim, en þó auðvitað
mismunandi mikið, eftir því hversu
mikill ofsi er látinn í Ijósi. Sé um
mjög þungt álag að ræða, verður
slíkt til þess að losa samfélagið við
þá, sem ekki er rúm fyrir. En sé
um mjög lítið álag eða jafnvel ekk-
ert að ræða, gefur slíkur skortur
á ofsalegri tjáningu það til kynna,
að það sé rúm fyrir nýja meðlimi
í samfélaginu. Offjölgun leiðir til
þess, að umframfjöldanum er út-
skúfað, líkt og á sér stað með
skozku rjúpuna. Á varptímanum
getur stærð stofnsins, sem gefin er
lil kynna á hinum daglegu „sýning-
um“, haft áhrif á þá tölu fullvax-
inna fugla, sem para sig og verpa.
Einnig er hægt á ýmsan annan hátt
að takmarka tölu afkvæmanna við
þann fjölda, sem samfélagið leyfir,
að alist þar upp.
Á grundvelli þessarar tilgátu
mætti búast við því, að slíkar „sýn-
ingar“, er gefi til kynna stærð
stofnsins, væru sérstaklega áber-