Úrval - 01.06.1970, Page 59

GERÐI FYRSTU VEÐURSPÁNA HÉRLENDIS
57
á landi höfðu fáir áhuga á hafísn-
um, hann var frekar meinlítill um
þær mundir.
Þá var það, að Jón gekkst fyrir
endurbótum í þessu máli, og kom
því til leiðar, að könnunarflugvélar
á ferð fyrir norðan land gerðu ís-
athuganir, stundum alllangt norð-
ur í haf. Þessu framtaki hans má
að miklu leyti þakka, að samfelldar
hafísathuganir eru nú til frá Græn-
landssundi frá ársbyrjun 1953, en
skýrslu um ísinn birti hann árlega
í Jökli frá þeim tíma til æviloka.
Hér hefir verið gefið nokkurt yf-
irlit um rannsóknarstörf Jóns.
Nokkuð hefir einnig verið getið
um félagsstörf hans í þessu sam-
bandi, en langt er þó frá því, að þar
með sé allt talið. Árið 1927 var Jón
kjörinn í milliþinganefnd til undir-
búnings útvarpsrekstrar. Var hann
þar fulltrúi félags útvarpsnotenda,
og var hann kjörinn. ritari nefndar-
innar. Hún starfaði einnig 1928, og
lagði fram álit, sem varð grund-
völlur laga um útvarpsrekstur rík-
isins. Árið 1932 var hann kosinn í
útvarpsráð og átti sæti í því nær
óslitið til 1946, en formaður þess var
hann 1939—1943. Þetta starf veitti
honum að sjálfsögðu víðtækan rétt
til að móta dagskrá og starfsemi
stofnunai’innar, enda var hann vel
til þess fallinn. Hann tók á þessum
árum allmikinn þátt í flutningi dag-
skrárinnar, meðal annars í þáttun-
um „Um daginn og veginn“, sem
lengi var eitt vinsælasta útvarps-
efnið.
Þótt öll sú vinna, sem hér hefir
verið upp talinn, mundi reynast
flestum alldrjúgt ævistarf, verður
ekki hið sama sagt um Jón, því enn
er ótalinn einn merkasti hluti verKa
hans, ritstörfin. Þau ná yfir hin
ólíkustu efni, blaðagreinar um ým-
isleg áhugamál, mest þó í sambandi
við útvarpið, þýddar skáldsögur og
fleira. En mest ber þó á verkum,
er snerta náttúruvísindi á einn eða
annan hátt, bæði frumsamdar rit-
gerðir um eigin athuganir, og verk
annarra, sem hann ýmist þýddi, sá
um útgáfu á eða hvort tveggja.
Úr fyrri flokknum má nefna
„Temperature Variations in Ice-
land“ í Geografiska Annaler, þar
sem hann benti á hitabreytingar
þær, sem orðið hefðu síðan reglu-
bundnar hitamælingar hófust, sér-
staklega þó hitastökkið, sem varð
eftir 1920, og kannaði, hve stórar
þessar sveiflur væru. Meginefni
þessara ritgerðar birtist í Náttúru-
fræðingnum árið 1950. Af öðrum
greinum má nefna „Introduction to
Sólheimajökull“, „Geislamagn og
sólskin", „Um loftslagsbreytingar á
íslandi og Grænlandi síðan á land-
námsöld“.
Auk þessara verka skrifaði hann
að sjálfsögðu mjög margar skýrsl-
ur um jöklamælingar sínar og haf-
ísathuganir, flestar hafa birzt í
tímaritinu Jökli um nærri tveggja
áratuga skeið.
Hinn flokkurinn er líklega nokkru
fyrirferðarmeiri, en eftirtektarvert
er, hve Jón hefir þar valið verk sín
af mikilli vandvirkni. Flest ritin í
honum eru verk, sem almenningur
átti ekki greiðan aðgang að, vegna
þess, að þau voru uppseld, á erlend-
u.m málum eða jafnvel ennþá í
handriti. Þau fjalla yfirleitt um