Úrval - 01.01.1974, Síða 22

20
ÚRVAL
hótelinu né í búðunum. Almenn
kurteisi og lipurð var mjög af
skornum skammti. Ég taldi þetta
stafa af hinu hefðbundna og arf-
genga vantrausti Rússa á útlend-
ingum, eða ef til vill væri það eitt
af vörnum eða varúðarráðstöfun-
um Sovétríkjanna gegn „ferða-
mönnum með grímu“, eins og kom-
izt er að orði.
En bandarískur fréttamaður sagði
mér, að Rússar umgengjust alla
með þessu sama hlutleysi.
„Þetta er kerfið,“ sagði hann. „En
í eðli sínu eru Rússar eitthvert hið
hlýlyndasta og gestrisnasta fólk í
víðri veröld. Við vinnu eru þeir
afarlitlir harðstjórar. Þeir skipta
ekki skapi, af því að þeir hafa engu
að tapa, og þar er ekki um neina
samkeppni að ræða og því óþarfi
að leggja sig fram.“
Þetta afskiptaleysi er sérstaklega
áberandi á matsölustöðum. Þar hef-
ur það orðið tilefni veðmála meðal
ferðamanna, hve langan tíma það
tæki að fá afgreiðslu.
Mestan lærdóm um Rússa, hug-
sjónir þeirra og hegðun alla, hlaut
ég hjá tveim af leiðsögumönnum
mínum.
Þeir trúa því illa, að vestrænt
lýðræði veiti meira einstaklings-
frelsi og valfrelsi en þeirra eigið
stjórnkerfi — með öllum takmörk-
við mig, ,,en ég er að koma úr sum-
arfríi,“ bætti hún við hlæjandi.
Við vorum sannarlega á sama
máli.
Moskva er skrýtin borg, töfrandi
staður, og sannarlega vildum við
sjá hana aftur.
En það er bezt að taka han ; í
smásopum eins og rússneska vodk-
unum þess — sem þeir telja hið
bezta, sem til sé.
Þótt þeir öfunduðust yfir auði
okkar, þá fullyrða þeir, að atvinnu-
leysi og hungur færist hér vestra
stöðugt í vöxt og þróist prýðilega
í jarðvegi glæpa og vandræðum
eiturlyf j aneyzlu.
Þótt ótrúlegt sé, virðast þeir ekki
hafa hugmynd um, að mikill hluti
brauðs á þeirra borðum er bakið-
ur úr korni, sem óx á bandaiískum
ökrum.
Þegar ég sagði rússneska leið-
sögumanninum mínum, að margir
verksmiðjuverkamenn í Ameríku
ættu sínar eigin íbúðir, missti ég
að mestu traust hans á orðum mín-
um. Það er erfitt að breyta skoðun-
um þeirra og hugmyndum, sem eru
mótaðar af upplýsingum fjölmiðla
í Sovétríkjunum. En þá telja þeir
uppsprettur sannleikans.
Við lok minnar hálfsmánaðar-
dvalar í Moskvu var ég yfirkominn
af þunglyndi, sem erlendur frétta-
maður hefur nefnt „Moskvuleið-
ann“.
Mig hungraði í hlátur og bros, að
mega segja og gera það, sem mig
langaði til hverju sinni, og að mega
fylgjast með framvindu mála í ver-
öldinni.
Auðsjáanlega höfðu aðrir gestir
borgarinnar verið í svipuðu ástandi,
því að segja mátti, að í flugvélinni
væri veizlufögnuður.
„Mér finnst ég vera á leið í sum-
arfrí,“ sagði ensk kona í næsta sæti