Úrval - 01.01.1974, Page 32

30
ÚRVAL
um,“ hélt hann áfram, „af því þú
hefur sagt okkur, að þú þekktir
hann, en þegar við hringdum til
hans, kvaðst hann aldrei hafa heyrt
þín getið. Nú skiljum við.“
Flestir ráðamenn ætlast til ná-
kvæmni af undirmönnum sínum —
fremur en þeir skoði þann eigin-
leika sem sérstaka dyggð. Vera
kann, að þeir sem hampa stóryrð-
um og ýkjum, veki meiri athygli
en hinir, sem gætnari eru, en öll
ósamkvæmni hefnir sín þegar til
lengdar lætur. Þegar valið stendur
um mann, sem veit hvað hann seg-
ir, og annan sem þekktur er af
hæpnum fullyrðingum, þá þarf ekki
að velta lengi vöngum yfir, hvorn
velja skal.
Ónákvæmni kemur sér illa í
hvers konar mannlegum félagsskap.
Sá sem kynnir okkur ekki rétti-
lega í veizlu, er ekki líklegur til að
kæra sig mikið um okkur.
Hvernig eigum við að þróa með
okkur list nákvæmninnar? Hér eru
nokkrar ráðleggingar:
1. Ekki fullyrða of mikið. Við
lifum á tímum mikillar fræðslu, og
upplýsingar og skýrslur liggja fyrir
um flesta hluti. Til að mynda „vit-
um“ við víst flest, að kaþólikkar
eiga fleiri börn miðað við fjöl-
skyldutölu en mótmælendur. En
staðreyndin í Bandaríkjunum er sú,
að baptistar hafa hæstu fæðingar-
töluna. Fæðingartalan er aðeins
óverulega hærri hjá kaþólikkum en
mótmælendum.
Flest eða öll teljum við okkur
,,vita“, að giftri manneskju, sem
skilur við maka sinn, sé hættara við
að skilja aftur í nýju hjónabandi.
Staðreyndin er samt sú, að yfir 95
hundraðshlutar allra fráskilinna
hafa einungis skilið einu sinni.
2. Vertu viss í þinni sök. Not-
færðu þér uppsláttarbækur. Ná-
kvæmni varðandi eitt atriði getur
byggzt á mörgum þáttum, eins og
réttum framburði orða og stafsetn-
ingu, réttri beygingu orðs, réttri
tölu varðandi mælieiningu og þar
fram eftir götunum. Þetta lærði ég
af fyrsta ritstjóranum mínum, sem
benti mér á, að „hurð“ er ekki
sama og „dyr“, að fullyrðingin:
„Engin meiðsli voru tilkynnt", fel-
ur ekki í sér það sama og: „Engin
meiðsli áttu sér stað“. Ennfremur,
að sá sem kærður er fyrir innbrot,
þarf ekki endilega að vera inn-
brotsþjófur.
Þekktur læknir ráðlagði riturum
um læknisfræðileg efni eftirfarandi:
„Flettið upp í hvert skipti, sem þið
gerið tilvitnanir. Þið eruð kannski
vissir um, að í bókinni „Alísa í
Undralandi“ sé minnzt á „Brjálaða
hattarann“, og að í sögunni um Ad-
am og Evu í Biblíunni sé getið um
epli. En í báðum tilvikum hafið þið
rangt fyrir ykkur. Sannleikurinn er
sem sé sá, að í „Alísu í Undralandi“
kemur aðeins fyrir „hattari", og
Gamla testamentið minnist ekki á
epli, heldur ávöxt.“
Þessháttar mistök eru sífellt að
koma fyrir. Við þurfum að vera vel
á verði gagnvart hugtakaruglingi,
fljótfærni og sefjun frá öðrum. Af
þeim sökum er skynsamlegra að
segja fremur oftar en hitt orðin:
„Ég veit það ekki“.
Það getur kostað þvingandi gætni