Úrval - 01.01.1974, Side 55

HÚN TENGIR EVRÓPU OG ASÍU
53
sent.“ Hann tók fram mælitækin
úr svörtum poka, sem „stroppu“ á
handlegginn á mér og fór að dæla.
Um leið og hann gaut augunum að
mælinum lýsti hann því yfir að
heilsa mín virtist í „bezta lagi“ og
sagði: „Ég kem hingað einungis,
þegar ég er laus við skyldustörf
mín á sjúkrahúsinu.“ Svona fór
hann frá borði til borðs og sjúk-
dómsgreiningin var alltaf hin sama:
„Ágæt heilsa“, jafnvel þegar hann
var búinn að mæla blóðþrýsting
gamalmennis, sem varð að gapa til
þess að ná andanum.
Ævintýralegasti þorpari Istanbul-
borgar, þekktur undir nafninu Os-
man páfugl, vegna sundurgerðar
sinnar í klæðaburði, hefur verið af-
síðis nokkur ár. Hann er frægur
fyrir sölu á blikkbeljum til kaup-
manna, sem hann sannfærir fyrst,
um, að umferðarlögreglan hefði or
sakað beyglurnar og mundi því
bæta skaðann háum bótum. Hann
seldi líka klukkuturn fyrir vænan
skilding, og taldi kaupendur geta
grætt vænan skilding á því að selja
fólki að setja úrin sín eftir klukk-
unni í turninum. Orðrómur sá er á
kreiki, að „páfuglinn" muni bráð-
lega birtast úr prísund sinni til að
selja nýju brúna yfir Bosporus.
Hann hefur nefnilega selt Gal-
atabrúna oft og mörgum sinnum.
Þetta sextíu ára gamla, kvartmílu
langa trölltrausta mannvirki á sver
um súlum, sem tengir gamla og
nýja Evrópuhlutann af Istanbul
með umferð, þar sem mannsfætur
troða í duft bæði dýrð og hismi. Á
þeirri brú heyrist bergmál aldanna
bezt 2500 ár aftur í tímann.
Fyrst hét borgin Byzans eða By-
zantium eftir ævintýrahetjunni By-
zas, sem var foringi grísku nýlendu
herjanna, sem fyrstir settust að við
sundið og stofnuðu þarna nýlendu-
borg um miðja 7. öld f. Kr.
Ennþá fyrr hafði samt verið
stofnuð nýlenda Asíumegin við
Bosporus. Og' svo heldur sagan
áfram. Byzasi og félögum hans
hafði verið vísað á heppilegri stað
— nefnilega Gullna Hornið, af guð-
unum, véfrét.tinni í Delfi.
Verzlun borgarinnar blómgaðist
samt fyrst að marki eftir hernám
Alexanders mikla árið 324. Þessi
nýja höfuðborg rómverska keisara-
dæmisins þótti jafnan bera af að
auðlegð, menningu og fegurð um
víða veröld.
Um ómælanlegar auðlindir henn-
ar ritar Gibbon á þessa leið: „Frá
hverri einustu nýlendu í Evrópu
og Asíu streyma lækir gulls og
silfurs sent úr fjárhirzlum keisara-
dæmisins í ofsalegum og óstöðvandi
straumum.“
Vissulega urðu greind áhrif þess-
arar borgar í lífi og örlögum Evr-
ópu og miklum hluta heims á b-aut
um miðaldakirkjunnar.
STOLNAR SKRAUTFJAÐRIR
FENEYJA
Árið 1204 féll borgin í hendur
krossfara í fjórðu krossferð og
meðal hinna mörgu fjársjóða og
verðmæta, sem numin voru á brott
og með hinum lúalegasta hætti
allra tíma voru bronzstyttur af
fjórum hrossum eitt hið helzta. En
þær skreyta nú Markúsarkirkjuna
í Feneyjum,