Úrval - 01.01.1974, Qupperneq 106

104
ÚRVAL
stefni Lusitaníu. Kannski hafa það
verið sprengikúlurnar, riffilskot-
hleðslurnar, sem voru 6 milljón
talsins, hið vafasama innihald loð-
skinnapokanna eða „ostakassanna“,
en hver þeirra var 40 pund að
þyngd. Kafarar, sem hafa kafað
niður að flakinu, staðhæfa einum
rómi, að stefnið hafi sprungið í
sundur í geysilegri sprengingu inn-
an frá, og að stórar plötur úr því,
sem bognað hafi út á við af innri
þrýstingi, liggi þó nokkra vega-
lengd frá skipsskrokknum.
En hver svo sem orsökin kann að
hafa verið, þá var það a. m. k.
þessi seinni sprenging, sem gerði
mest tjón. Tundurskeyti Schwiegers
gerði það eitt að verkum, að það
komst sjór inn í kolageymslurnar á
stjórnborða og að það kom 15 gráðu
slagsíða á skipið. En síðari spreng-
ingin gerði það að verkum, að Lusi-
tanía sökk.
Turner stóð í brúnni, þegar varð-
maður hrópaði, að tundurskeyti
væri að nálgast skipið stjórnborðs-
megin. Þegar Turner leit í þá átt,
sá hann froðurák, og á næsta augna
bliki hitti tundurskeytið skipið. A
næstu 10 sekúndum fékk skipið svo
mikla slagsíðu, að það var illmögu-
legt að standa á þilfarinu.
Turner hrópaði til birgðastjórans
og bað hann um að koma tafarlaust
yfir á stjórnborða. Hann leit á mæl-
inn, sem sýndi, hvaða vatnsþéttir
veggir voru í fullkomnu lagi og
hvar vatn hafði komizt inn eða eid-
ur brotizt út. Turner hefur þetta
að segja um þetta atriði: „Svo kom
önnur, drynjandi sprenging, og
mælarnir á mælaborðinu urðu al-
veg óðir, hvað mestallan framhluta
skipsins snerti.“ Á því augnabliki
vissi Turner, að hann hafði misst
skipið. Og um leið og efsti hluti
stefnisins seig niður í sjóinn, gaf
hann skipun um að yfirgefa skip-
ið.
í eina til tvær mínútur hélzt
slagsíðan í 15 gráðum, en síðan
byrjaði Lusitanía að hallast enn
meira á stjórnborða. Turner var
það augljóst, að Lusitaníu mundi
hvolfa innan nokkurra mínútna. Nú
voru tíu mínútur liðnar, og fram-
þilfarið var þegar allt á kafi í sjó.
Sjórinn streymdi inn í skipið í
gegnum lúguopin frammi á og yfir
skilrúmin. Turner reyndi að snúa
skipinu í áttina til Gamlahöfða við
Kinsale, sem var svo átakanlega
nálægur, baðaður síðdegissólinni.
En stefnið, sem var nú alveg kom-
ið í kaf, beygði alls ekkert. Turner
vissi ekki, að stýrið var nú næstum
allt ofansjávar.
Slagsíðan, sem kom fyrst á skip-
ið, hafði orðið til þess, að lúguop-
in á E-þilfari fóru í kaf, og brá+t
fóru lúguopin á D-þilfari einnig í
kaf. Staðhæfingar þeirra, sem kom
ust lífs af, bera það með sér, að
a. m. k. 74 lúguop voru opin og
sjórinn streymdi inn um þau öll,
eða samtals 3% tonn á mínútu.
Turner gaf merki um, að tími væri
kominn til að láta björgunarbátana
síga í sjó, enda þótt skipinu mið-
aði enn svolítið áfram.
Klukkan 2.23 kallaði birgðastjór-
inn upp til Turners, að nú væri
slagsíðan orðin 25 gráður. „Bjarg-
ið ykkur þá hver sem bezt getur,“