Goðasteinn - 01.03.1971, Page 76

Ístað Ingibjargar.
Líttu á, hvernig lukkan hröð
laglega fcr að stíma.
Hugsaðu maður, hornístöð
hafirðu cinhvern tíma.
Istöð skyldrar gerðar voru
cngjaístöð eða smalaístöð. I
þcim var stigið ferhyrnd fjöl
með götum á hornum, sem
snæri voru dregin í. Snærin voru
fest í brugðna gjörð. Þessi ístöð
voru notuð með melþófa eða
gæruskinni, stundum líka ein
sér, aðeins til þess að hvíla fæt-
ur. Algengt var að skera fanga-
mark eiganda eða notanda neð-
an á stigin. Tvenn smalaístöð
frá Syðra-Rauðalæk í Holtum
cru í byggðasafninu í Skógum.
Ætla má, að hornístöð hafi
vcrið kunnug um allt ísland
fyrir eina tíö. Á það bendir m.a.
vísan alþekkta, sem eignuð hef-
ur verið sr. Hallgrími Pcturssyni:
Bokkinn hæddist að hornístöðum skáldsins, hvort sem það var
nú sr. Hallgrímur eða einhver annar. Ekki er að efa, að tréstig
hornístaða hefur verið gott fyrir sollna fætur holdsveiks manns,
en annars sýnir vísan glöggt stöðu hornístaða í virðingastiganum.
Hornístöð eru þó góðir fulltrúar íslenzkrar listar og menningar
en jafnframt vitni þess, hve íslendingar hafa virt góða hluti lítils,
er þeirra var ekki orðin þörf í daglegum notum. Ég tek dæmi
af tveimur byggðum: Ætli það láti ekki nærri, að í byrjun þess-
arar aldar hafi hornístöð verið til á flestum bæjum undir Eyja-
fjöllum og í Mýrdal, sumsstaðar tvenn pör eða fleiri. Til undan-
tekninga taldist ef þau voru ekki prýdd útskurði. Nú mun láta
nærri, að til séu tvær, þrjár samstæður hornístaða og nokkur stök
74
Goðasteinn