Úrval - 01.06.1979, Side 28

26
ÚRVAL
fyrir athöfn eða hlut, meðan athöfnin
fór fram eða hluturinn var til staðar.
Þegar dýrið fer að tengja saman hand-
hreyfinguna og merkingu hennar,
gerir kennarinn smám saman minna,
þar tii dýrið gerir hreyfinguna sjálft.
Til að byrja með reyndi Koko alltaf að
bíta mig, þegar ég fór að hnoðast
með hendina á henni.
Annað vandamál var það, hve
margt var í dýragarðinum, sem
dreifði athygli hennar. Svo það var
mikill léttir, þegar ég gat flutt Koko í
hjólaheimilið hennar, sem nú stend-
ur við heimavistina í Stanford. Þar
hef ég frá upphafi, ásamt aðstoðar-
fólki mínu, skráð merkjamál Koko,
samtöl og það sem hún sjálf finnur
hvöt til að tjá. Eg hef líka tekið hana
upp á myndsegulband og kvikmynd.
Þróun orðaforða er einhver ömgg-
asti mælikvarðinn á gáfnafar fólks.
Koko lærði merki fyrir „drekka” og
,,meira” á fáeinum vikum, og fyrstu
átján mánuðina bætti hún við sig
einu nýju merki á mánuði að
meðaltali. Núverandi orðaforði
hennar (síðsumars 1978) — merki
sem hún notar reglulega og réttilega
— er um 375 merki, þar á meðal heiti
og hugmyndir eins og flugvél, nafli,
sleikibrjóstsykur, vinur og
hlustunarpípa.
Setustofan í hjólhúsinu varð í senn
svefnherbergi og leikstofa Koko. Þar
er netbúrið, sem hún sefur í (hún
hvílir á tveimur þéttum og mjúkum
mottum, sem lagðar eru yfir
mótorhjóladekk), æfingaslá og róla.
Eftir að seinni górillan okkar kom,
þriggja og hálfs árs karlkyns górilla að
nafni Michael, var aðalsvefnherbergið
líka gert að þjálfunarherbergi. Tvær
gagnheilar tréhurðir aðskilja ríki
Koko og Michaels. Þegar þær eru
opnaðar, myndast stórt, sameiginlegt
leiksvæði.
Koko vaknar átta til háif níu á
morgnana. Hún fær morgunmat,
kornmat (kornfleks, cheerios eða þess
háttar) eða rísgraut með rúsínum,
mjólk og ávöxtum, og síðan hjálpar
hún til við að taka til í kringum sig.
Svo sest hún flesta morgna við hálf-
tíma vélritunarkennslu. Þegar hún
þreytist á því, biður hún mig að
hleypa Mikka inn. Þau leika sér svo
sem klukkutíma. Þá er komið að
merkjamálskennslustund.
Koko fær snarl um eittleytið og
samloku (venjulega með hnetusmjöri
eða sultu) tvö til hálf þrjú. Stundum
fer ég með þau bæði út að ganga eða í
ökutúr. Stundum reynir Koko að vera
baksætisökumaður og gefur merkið
,,farðu þangað” til þess að við förum
ekki heim, eða „fljót fara drekka” —
og bendir á gossjálfsala.
Kvöldmaturinn klukkan fímm er
næstum eingöngu nýtt grænmeti, svo
sem maísstönglar og tómatar. Ef
Koko lýkur af diskinum sínum fær
hún ábæti, hlaup, þurrkaða ávexti,
köku, eða kex með osti. Eftir matinn
slappar hún gjarnan af með bók eða
tímarit (hún flettir, og þegar hún sér
myndir, gefur hún merki” hér
bióm” t.d.), hvílir sig á teppunum